ଜଗନ୍ନାଥ ଙ୍କ ରଥ ଯାତ୍ରା ସମ୍ବନ୍ଧ ରେ ଅନେକ କଥା କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ରହିଛି । ସେ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ଏବେ ସୁଦ୍ଧା ସ୍ୱଳ୍ପଜ୍ଞାତ। ଆଲୋଚ୍ୟ ଆଲେଖ୍ୟ ରେ ରଥ ଯାତ୍ରା ଯେ ଗୌଡୀୟ ବୈଷ୍ଣବ ପରମ୍ପରା ରେ ପ୍ରଚଳିତ 'ଶ୍ରୀ କୃଷ୍ଣ ଙ୍କ ବୃନ୍ଦାବନ ଯାତ୍ରା

ଓ ରାଧା କୃଷ୍ଣ ଙ୍କ ଦିବ୍ୟ ପ୍ରେମ' ର ସ୍ମୃତି ରୂପ, ତାହା ପ୍ରତିପାଦିତ ହୁଏ।

ଗୋପପୁର ତ୍ୟାଗ ପରେ ଶ୍ରୀ କୃଷ୍ଣ ଯାଦବ ବଂଶ ସହ ଦ୍ବାରିକା ନଗରୀ ନିର୍ମାଣ କରି ସାରିଥାନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ଦ୍ବାରିକା ର ପରମ ବୈଭବ ମଧ୍ୟ ରେ ସେ ଝୁରି ହେଉଥାନ୍ତି ସେହି ଗୋପାଳ ଙ୍କ ମିତ୍ରତା କୁ, ଗୋପୀ ଙ୍କ ସ୍ନେହ କୁ, ଯଶୋଦା ଙ୍କ ମାତୃତ୍ଵ କୁ ଓ ସର୍ବୋପରି ଶ୍ରୀ ରାଧା ଙ୍କ ଅନିର୍ବଚିନୀୟ ପ୍ରେମ କୁ। ଏହି ବିରହ ରେ ସେ ଉନ୍ମତ୍ତ ହୋଇ "ରାଧା", "ରାଧା" କହି ରାଜ ପ୍ରାସାଦ ରେ ଖୋଜୁ ଥାଆନ୍ତି ତାଙ୍କର ହ୍ଳାଦିନୀ ଶକ୍ତି ଶ୍ରୀ ରାଧା ଙ୍କୁ।

ଏମିତି ଥରେ ଦ୍ବାରିକା ରେ ଶ୍ରୀ ରାଧା ଓ ଗୋପୀ ମାନଙ୍କ ବିରହ ରେ ଜର୍ଜରିତ ହୋଇ ଶ୍ରୀ କୃଷ୍ଣ ମୂର୍ଚ୍ଛିତ ହୋଇ ପଡ଼ିଥିଲେ। ରାଜ ପରିବାର ର ସମସ୍ତେ ଚିନ୍ତିତ ଯେ ତାଙ୍କୁ ପ୍ରକୃତିସ୍ଥ କିପରି କରାଯିବ।

ସମସ୍ତେ ନାରଦ ଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କରି କହିଲେ ଯେ ଆପଣ ବୀଣା ବଜାଇ ବଜାଇ ନନ୍ଦ - ଯଶୋଦା, ଗୋପ, ଗୋପୀ ମାନଙ୍କ ଗୁଣ ଗାନ କରନ୍ତୁ ଯାହା ଦ୍ଵାରା ଗୋବିନ୍ଦ ପୁନଃ ପୂର୍ବାବସ୍ଥା କୁ ପ୍ରାପ୍ତ ହେବେ। କିନ୍ତୁ ଦେବର୍ଷି ଏଥିରେ ଆପତ୍ତି ଜଣାଇ କହିଲେ - " ଯଦି ଏ ଅବସ୍ଥା ରେ ଶ୍ରୀ କୃଷ୍ଣ ବ୍ରଜବାସୀ ଙ୍କ ଗୁଣଗାନ ଶୁଣନ୍ତି ତାହେଲେ ସେ ଭାବାବେଶ ରେ ଦ୍ବାରିକା ଛାଡ଼ି ବୃନ୍ଦାବନ ଚାଲିଯିବେ। ଏବଂ ସେଠୁ ତାଙ୍କୁ ଫେରାଇ ଆଣିବା ସମ୍ଭବ ହେବ ନାହିଁ।" ସମସ୍ତେ ଏହା ଶୁଣି ଅସମଞ୍ଜସ ରେ ପଡ଼ି ଗଲେ ଯେ ଏବେ କଣ କରାଯିବ ?

ଏହା ପରେ ଦେବୀ ସୁଭଦ୍ରା ଏକ ଉପାୟ ବାହାର କରି କହିଲେ, କୃଷ୍ଣ ଙ୍କ ସହ ବଳଦେବ ଆଉ ନିଜେ ସୁଭଦ୍ରା ତାଙ୍କ ସହ ଯିବେ ଓ ବ୍ରଜବାସୀ ଙ୍କ ସହ ମିଳନ ପରେ ତାଙ୍କୁ ନେଇ

ଆସିବେ। ସୁଭଦ୍ରା ଙ୍କ କଥାରେ ସମସ୍ତେ ରାଜି ହେଲେ । ନାରଦ ବ୍ରଜବାସୀ ଙ୍କ କୀର୍ତ୍ତନ ଆରମ୍ଭ କଲେ। କୃଷ୍ଣ ଙ୍କ ମୂର୍ଚ୍ଛା ଭଙ୍ଗ ହେଲା କିନ୍ତୁ ସେ ବୃନ୍ଦାବନ ଯିବା ପାଇଁ ଆତୁର ହୋଇ ଉଠିଲେ। ଏହା ଦେଖି ବଳଭଦ୍ର ତାଙ୍କୁ ପୂର୍ବ ପ୍ରସ୍ତୁତ ରଥ ରେ ବସିବାକୁ କହି ନିଜେ ବଳଦେବ ଓ ସୁଭଦ୍ରା ଅନ୍ୟ ଦୁଇ ରଥରେ ବୃନ୍ଦାବନ ନିମନ୍ତେ ପ୍ରସ୍ଥାନ କଲେ।

ରାଧା ଙ୍କ ବିରହ ରେ ପରାତ୍ପର କୃଷ୍ଣ ଏତେ ଭାବାବେଗ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲେ ଯେ ଶଯ୍ୟା ରୁ ଉଠିବା ମଧ୍ୟ ଅସମ୍ଭବ ମନେ ହେଉଥିଲା। ସେବକ, ପରିକର ମାନେ ତାଙ୍କୁ ଧୀରେ ଧୀରେ ନେଇ ରଥାସୀନ କରାଇଲେ। ସାରଥି ଦାରୁକ ତଡିତ୍ ବେଗ ରେ ରଥ ନେଇ ବୃନ୍ଦାବନ ରେ ପହଞ୍ଚାଇଦେଲେ।

ସେପଟେ କୃଷ୍ଣ ବିରହ ରେ ରାଧା ମଧ୍ୟ ମରଣାସନ୍ନ ସ୍ଥିତି ରେ ଥାଆନ୍ତି। ସଖୀ ଗଣ ତାଙ୍କୁ ଘେରି ରଖି କୃଷ୍ଣ ଙ୍କ ଆଗମନ ର ଆଶ୍ଵାସନା ଦେଉଥାନ୍ତି । କୃଷ୍ଣ ଏହା ଦେଖି ତୁରନ୍ତ ରଥ ରୁ ଓହ୍ଲାଇ ରାଧା ଙ୍କ ପାଖକୁ ଧାଇଁ ଯାଇଛନ୍ତି । କୃଷ୍ଣ ଙ୍କୁ ଆବେଗ ରେ ଭୂମି ରେ ପଡି ଯାଉଥିବା ଦେଖି ‌‌ଲଳିତା, ବିଶାଖା ଆଦି ସଖୀ ମାନେ କର୍ଣ୍ଣ‌ରେ ରାଧା ନାମ କହି ତାଙ୍କୁ ପ୍ରକୃତିସ୍ଥ କରାଉ ଥାଆନ୍ତି।

କିନ୍ତୁ କେତେ ସମୟ ପାଇଁ ମାଧବ ସ୍ଵାଭାବିକ ଅବସ୍ଥା‌ରେ ରହି ପାରିବେ; ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ଯେଉଁ ମହାଭାବ ସମୁଦ୍ର କୁ ସୁଦୀର୍ଘ ପ୍ରାଚୀର ଦେଇ ଅବରୁଦ୍ଧ କରିଥିଲେ ଆଜି ରାଧା ଦର୍ଶନ ରେ ତାହା ଭାଙ୍ଗି ଯାଇଛି। ଭାବ ସମୁଦ୍ର ତୀବ୍ର ବେଗ ରେ ସୀମା ଅତିକ୍ରମ କରି ସାରିଛି।

ସେ ଭାବାବେଗ ରେ ତାଙ୍କ ଶରୀର ବିଗଲିତ ହେବାରେ ଲାଗିଲାଣି। ହାତ ସଙ୍କୁଚିତ ହୋଇ ଯାଉଛି,ନୟନ ବିସ୍ଫାରିତ ହୋଇ ଯାଉଛି, ଅଧର ପ୍ରସାରିତ ହୋଇ‌ଯାଉଛି। ଶ୍ରୀ କୃଷ୍ଣ ଙ୍କ ଏତାଦୃଶ ଅବସ୍ଥା ଦେଖି ବଳଦେବ ଓ ସୁଭଦ୍ରା ମଧ୍ୟ ସେପରି ଅବସ୍ଥାକୁ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇ ଯାଇଛନ୍ତି।

ରାଧା‌ ଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ କ୍ରମେ ସେମାନଙ୍କ କର୍ଣ୍ଣ ରେ ଶ୍ରୀ ରାଧା ମନ୍ତ୍ର ର ପାଠ କରିବାରୁ ତିନି ଭାଇ ଭଉଣୀ ପୂର୍ବବସ୍ଥା ଫେରି ପାଇଲେ।

(ନାରଦ ଏହି ଭାବ ଵିଗଲିତ ରୂପ ରେ ମୋହିତ ହୋଇ ଏଇ ରୂପ ରେ ଦର୍ଶନ ଦେବା କୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ। ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟ ରେ ଦାରୁ ବିଗ୍ରହ ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଦ୍ଵାରା ନାରଦ ଙ୍କ ପ୍ରତି ଥିବା ବରଦାନ ମଧ୍ୟ ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଛି।)

ଭଗବାନ କୃଷ୍ଣ ଙ୍କ ଏହି ଯାତ୍ରା ର ସ୍ମୃତି ରୂପ ହେଉଛି ଆଜି ର ରଥଯାତ୍ରା।

ଜଗନ୍ନାଥ ଙ୍କ ନୀଳାଚଳ (ଦ୍ବାରିକା) ରୁ ସୁନ୍ଦରାଚଳ ବା ଗୁଣ୍ଡିଚା (ବୃନ୍ଦାବନ) ଗମନ ଏହି ଭାବ ଯାତ୍ରା ର ପରିଚାୟକ ।

ରଥ ଯାତ୍ରା ସାକ୍ଷର ବହନ କରେ ରାଧା କୃଷ୍ଣ ଙ୍କ‌ ଦିବ୍ୟ ପ୍ରେମ ର, ବ୍ରଜବାସୀ ଓ ଶ୍ରୀ କୃଷ୍ଣ ଙ୍କ‌ ଅତୁଟ ସମ୍ବନ୍ଧ ର...

ଶ୍ରୀ ରାଧେ ! !

ଶ୍ରୀ କୃଷ୍ଣାର୍ପଣମସ୍ତୁ ! !

ଘୋଷଯାତ୍ରା: ପ୍ରେମ ର ପରମ ନିଦର୍ଶନ

ଗୌଡୀୟ ବୈଷ୍ଣବ ପରମ୍ପରା ରେ ରଥଯାତ୍ରା ର ପ୍ରେମମୟ ରହସ୍ୟ..