ବିଶ୍ୱକପ ର ଇତିହାସ

କ୍ରିକେଟ ବିଶ୍ୱକପ (ଇଂରାଜୀଃ କ୍ରିକେଟ୍ ବିଶ୍ୱକପ୍ ) ହେଉଛି ଦିନିକିଆ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ କ୍ରିକେଟ୍ ଚାମ୍ପିଅନସିପ୍। ଏହି ପ୍ରତିୟୋଗିତା ପ୍ରତି ଚାରି ବର୍ଷ ଅନ୍ତରାଳରେ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ କ୍ରିକେଟ୍ ପରିଷଦ (ଆଇସିସି) ଆୟୋଜନ କରିଥାଏ, ଯେଉଁଥିରେ ପ୍ରାଥମିକ ଯୋଗ୍ୟତା ପର୍ୟ୍ୟାୟ ଫାଇନାଲ୍ ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ପର୍ୟ୍ୟନ୍ତ ଯାଇଥାଏ। ଏହି ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଦେଖା ଯାଉଥିବା କ୍ରୀଡା ଇଭେଣ୍ଟ ଗୁଡିକ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ ଏବଂ ଏହାକୁ ଆଇସିସି ଦ୍ୱାରା "ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ କ୍ରିକେଟ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡରର ଫ୍ଲାଗସିପ ଇଭେଣ୍ଟ" ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାୟାଏ । ଏହା କ୍ରିକେଟ୍ ଖେଳର ଶୀର୍ଷ ଚାମ୍ପିୟନଶିପ୍।1975 ମସିହା ଜୁନ୍ ମାସରେ ଇଂଲଣ୍ଡରେ ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ୱକପ୍ ଆୟୋଜନ କରାୟାଇଥିଲା।ପ୍ରଥମ ତିନୋଟି ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ଇଂଲଣ୍ଡରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ପ୍ରାୟୋଜକ ପ୍ରୁଡେନ୍ସିଆଲ୍ ପିଏଲ୍ସି ପରେ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବେ ପ୍ରୁଡେନ୍ସିଆଲ୍ କପ୍ ନାମରେ ପରିଚିତ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ମ୍ୟାଚ୍ ଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରତି ଦଳକୁ 60 ଛଅ ବଲ୍ ବିଶିଷ୍ଟ ଓଭରରେ ଖେଳାୟାଉଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ଖେଳାଳିମାନେ କ୍ରିକେଟ୍ ଧଳା ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ ପିନ୍ଧିବା ସହ ନାଲି ରଙ୍ଗର କ୍ରିକେଟ୍ ବଲ୍ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ।ପ୍ରଥମ ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟରେ ଆଠଟି ଦଳ ଭାଗ ନେଇଥିଲେ: ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ, ଇଂଲଣ୍ଡ, ଭାରତ, ନ୍ୟୁଜିଲାଣ୍ଡ, ପାକିସ୍ତାନ, ଏବଂ ବେଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଜ (ସେତେବେଳେ ଛଅଟି ଟେଷ୍ଟ ଦେଶ) ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଏବଂ ପୂର୍ବ ଆଫ୍ରିକାର ଏକ ମିଶ୍ରିତ ଦଳ ସହିତ ।ଏହାର ଏକ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ବାଦ୍ ଥିଲା ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା, ଯେଉଁମାନଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣବୈଷମ୍ୟ କାରଣରୁ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ କ୍ରିକେଟ୍ରୁ ବାସନ୍ଦ କରାୟାଇଥିଲା। ଏହି ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ବେଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଜ ଜିତିଥିଲା, ଯିଏ ଲର୍ଡସରେ ଫାଇନାଲରେ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆକୁ 17 ରନରେ ପରାସ୍ତ କରିଥିଲା। ବେଷ୍ଟଇଣ୍ଡିଜ୍ର ରୟ ଫ୍ରେଡ୍ରିକ୍ସ ପ୍ରଥମ ବ୍ୟାଟ୍ସମ୍ୟାନ୍ ଯିଏ 1975 ବିଶ୍ୱକପ୍ ଫାଇନାଲ୍ ସମୟରେ ଦିନିକିଆରେ ହିଟ୍ ବିକେଟ୍ ପାଇଥିଲେ।

ବିଶ୍ୱକପର ଫର୍ମାଟ

କ୍ରିକେଟ୍ ବିଶ୍ବକପ୍ର ରୂପରେଖ ଇତିହାସରେ ବହୁଳ ଭାବେ ବଦଳି ଯାଇଛି। ପ୍ରଥମ ଚାରୋଟି ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରତ୍ୟେକଟି ଆଠଟି ଦଳ ଦ୍ୱାରା ଖେଳାୟାଉଥିଲା, ଯାହାକୁ ଚାରୋଟିର ଦୁଇଟି ଗ୍ରୁପରେ ବିଭକ୍ତ କରାୟାଇଥିଲାlଏହି ପ୍ରତିୟୋଗିତା ଦୁଇଟି ପର୍ୟ୍ୟାୟ, ଗ୍ରୁପ୍ ପର୍ୟ୍ୟାୟ ଓ ନକ୍ ଆଉଟ୍ ପର୍ୟ୍ୟାୟରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା। ପ୍ରତି ଗ୍ରୁପ୍ରେ ଥିବା 4ଟି ଦଳ ପରସ୍ପର ସହ ରାଉଣ୍ଡ ରବିନ୍ ଗ୍ରୁପ୍ ପର୍ୟ୍ୟାୟରେ ଖେଳିଥିଲେ, ଯେଉଁଥିରେ ପ୍ରତି ଗ୍ରୁପ୍ର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଦୁଇ ଦଳ ସେମିଫାଇନାଲ୍ରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ। ସେମିଫାଇନାଲର ବିଜେତାମାନେ ଫାଇନାଲରେ ପରସ୍ପରକୁ ଭେଟିଥିଲେ। 1992ରେ ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା ପଞ୍ଚମ ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟକୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିଥିବାରୁ ବର୍ଣ୍ଣବୈଷମ୍ୟ ବର୍ଜନର ପରିଣାମ ସ୍ୱରୂପ ନଅଟି ଦଳ ଗ୍ରୁପ ପର୍ୟ୍ୟାୟରେ ଥରେ ପରସ୍ପର ସହ ଖେଳିଥିଲେ ଏବଂ ଶୀର୍ଷ ଚାରିଟି ଦଳ ସେମିଫାଇନାଲକୁ ଉନ୍ନୀତ ହୋଇଥିଲେ ।1996 ମସିହାରେ ଏହି ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟକୁ ଅଧିକ ସମ୍ପ୍ରସାରିତ କରାୟାଇଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ଛଅଟି ଦଳର ଦୁଇଟି ଗ୍ରୁପ୍ ଥିଲା । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗ୍ରୁପରୁ ଶୀର୍ଷ ଚାରିଟି ଦଳ କ୍ୱାର୍ଟର ଫାଇନାଲ ଏବଂ ସେମିଫାଇନାଲକୁ ଉନ୍ନୀତ ହୋଇଥିଲେ।

1999 ଓ 2003 ବିଶ୍ୱକପ୍ ପାଇଁ ଏକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଫର୍ମାଟ ବ୍ୟବହାର କରାୟାଇଥିଲା। ଦଳଗୁଡ଼ିକୁ ଦୁଇଟି ପୁଲ୍ରେ ବିଭକ୍ତ କରାୟାଇଥିଲା, ପ୍ରତ୍ୟେକ ପୁଲ୍ର ଶୀର୍ଷ ତିନି ଦଳ ସୁପର୍ 6.x63କୁ ଅଗ୍ରସର ହୋଇଥିଲେ।2007 ବିଶ୍ୱକପରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିବା ଫର୍ମାଟରେ 16ଟି ଦଳକୁ 4ଟି ଗ୍ରୁପରେ ଆବଣ୍ଟିତ କରାୟାଇଥିଲା।ପ୍ରତି ଗ୍ରୁପ୍ ମଧ୍ୟରେ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ପରସ୍ପରକୁ ରାଉଣ୍ଡ ରବିନ୍ ଫର୍ମାଟରେ ଖେଳୁଥିଲେ।2011 ଏବଂ 2015 ବିଶ୍ୱକପରେ ବ୍ୟବହୃତ ଫର୍ମାଟରେ ସାତଟି ଦଳର ଦୁଇଟି ଗ୍ରୁପ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଉଣ୍ଡ ରବିନ୍ ଫର୍ମାଟରେ ଖେଳାୟାଉଥିଲା।2019 ଓ 2023 ସଂସ୍କରଣରେ ଭାଗ ନେଇଥିବା ଦଳ ସଙ୍ଖ୍ୟା 10କୁ ଖସି ଆସିଥିଲା। ସେମିଫାଇନାଲରେ ପ୍ରବେଶ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦଳ ପରସ୍ପର ବିପକ୍ଷରେ ଥରେ ରାଉଣ୍ଡ ରବିନ ଫର୍ମାଟରେ ଖେଳିବାର କାର୍ୟ୍ୟକ୍ରମ ରହିଛି ଯାହାକି 1992 ବିଶ୍ୱକପ ଭଳି ସମାନ ଫର୍ମାଟ। 2027 ଓ 2031 ବିଶ୍ୱକପରେ 14ଟି ଦଳ ରହିବେ, ଯାହାର ଫର୍ମାଟ୍ 2003 ସଂସ୍କରଣ ଭଳି ହେବ।

ବିଶ୍ୱକପ୍ 2023

2023 ଆଇସିସି ପୁରୁଷ କ୍ରିକେଟ ବିଶ୍ୱକପ କ୍ରିକେଟ ବିଶ୍ୱକପର ତ୍ରୟୋଦଶ ସଂସ୍କରଣ, ଏକ ଚତୁଃବାର୍ଷିକ ଦିନିକିଆ କ୍ରିକେଟ ପ୍ରତିୟୋଗିତା ଯାହା ପୁରୁଷ ଜାତୀୟ ଦଳମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା କରାୟାଏ ଏବଂ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ କ୍ରିକେଟ ପରିଷଦ (ଆଇସିସି) ଦ୍ୱାରା ଆୟୋଜିତ ହୋଇଥାଏ। ଭାରତ ଏହି ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟର ଆୟୋଜନ କରୁଛି। ଏହା 5 ଅକ୍ଟୋବରରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ 19 ନଭେମ୍ବର 2023ରେ ଶେଷ ହେବାର କାର୍ୟ୍ୟକ୍ରମ ରହିଛି।ଏଥିରେ ଦଶଟି ଜାତୀୟ ଦଳ ଭାଗ ନେଉଛନ୍ତି। 2023 କ୍ରିକେଟ୍ ବିଶ୍ୱକପ୍ ଯୋଗ୍ୟତା ପ୍ରକ୍ରିୟା ମାଧ୍ୟମରେ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଏହି ପ୍ରତିୟୋଗିତା ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିବାକୁ ଥିଲା। ଭାରତ ଆୟୋଜକ ଭାବେ ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିଛି; ଆଫଗାନିସ୍ତାନ, ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ, ବାଂଲାଦେଶ, ଇଂଲଣ୍ଡ, ନ୍ୟୁଜିଲାଣ୍ଡ, ଆଇସିସି କ୍ରିକେଟ ବିଶ୍ୱକପ୍ ସୁପର ଲିଗ୍ ଜରିଆରେ ପାକିସ୍ତାନ ଓ ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା ଯୋଗ୍ୟତା ଅର୍ଜନ କରିଛନ୍ତି, 2023 ମସିହା ଜୁନ୍ ଓ ଜୁଲାଇ ମାସରେ ଜିମ୍ବାବେରେ ଖେଳାୟାଇଥିବା ଯୋଗ୍ୟତା ପର୍ୟ୍ୟାୟ ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟରେ ନେଦରଲାଣ୍ଡ ଓ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଫାଇନାଲରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲେ।ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ସହରର ଦଶଟି ଷ୍ଟାଡିୟମରେ ଏହି ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ଆୟୋଜିତ ହେଉଛି। ପ୍ରଥମ ସେମିଫାଇନାଲ ମୁମ୍ବାଇର ବାଙ୍ଖଡେ ଷ୍ଟାଡିୟମ ଓ ଦ୍ୱିତୀୟ ସେମିଫାଇନାଲ କୋଲକାତାର ଇଡେନ୍ ଗାର୍ଡେନରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବାକୁ ଥିବା ବେଳେ ଫାଇନାଲ ଅହମ୍ମଦାବାଦର ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦି ଷ୍ଟାଡିୟମରେ ଖେଳାଯିବ।2023 ବିଶ୍ୱକପରେ ଭାରତ ପ୍ରଥମ ସ୍ଥାନରେ ଥିବା ବେଳେ ଇଂଲଣ୍ଡ ଦ୍ୱିତୀୟ ସ୍ଥାନରେ ରହିଛି। ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ବିପକ୍ଷରେ ଗ୍ଲେନ୍ ମ୍ୟାକ୍ସବେଲ୍ ଶତକୀୟ ପାଳି ଖେଳିଥିଲେ।