ଗଞ୍ଜାମ ଋଷିକୂଲ୍ୟା କୂଳରେ ଆସିକା ସହର ଅବସ୍ଥିତ । ଆସିକା; କଳା, ସାହିତ୍ୟ, ସଂସ୍କୃତି, ରାଜନେତା ତଥା ସମାଜସେବା ପାଇଁ ସର୍ବଦା ଏକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରି ଆସିଛି । କଥିତ ଅଛି, ଋଷିକୂଲ୍ୟା ଗଙ୍ଗାଠାରୁ ମଧ୍ୟ ବହୁ ପୁରାତନ ଓ ପବିତ୍ର । ଋଷିକୂଲ୍ୟାରେ ବୁଡ଼ ପକାଇବା ଦ୍ବାରା ସମସ୍ତ ପାପର କ୍ଷୟ ହୁଏ ତଥା ମଣିଷ ଜନ୍ମରୁ ମୁକ୍ତି ମିଳେ ବୋଲି ଲୋକକଥା ରହି ଆସିଛି । ଚୈତ୍ର କୃଷ୍ଣ ତ୍ରୟୋଦଶୀରେ ପବିତ୍ର ବାରୁଣୀ ବୁଡ଼ ପକାଇଲେ ପୁନର୍ଜନ୍ମ ହୁଏ ନାହିଁ ବିଶ୍ବାସ ରହିଛି । ଏଣୁ ସେହି ଦିନ ବାରୁଣୀ ବୁଡ଼ ପକାଇବା ପାଇଁ ପ୍ରବଳ ଭାବରେ ଜନ ସମାଗମ ହୁଏ ।

ପୁରାତନ କାଳରେ ଆସିକା ଏକ ବଡ଼ ଜମିଦାରୀ ଥିଲା । କିନ୍ତୁ ଇଂରେଜମାନେ ଗଞ୍ଜାମକୁ ଶାସନାଧିନ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଆସିକା ଜମିଦାରୀ ଭାଗ ଭାଗ ହୋଇ ଘୁମୁସର, ବଡ଼ଗଡ଼ ଓ ଆଠଗଡ଼ରେ ସାମିଲ ହୋଇଥିଲା । ଆସିକା ଏକ ମନ୍ଦିରମୟୀ ସହର । ଋଷିକୂଲ୍ୟା ତଟ କୂଳରେ ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ପୁଡୁଗେଶ୍ବର, ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ରାମେଶ୍ବର, ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ସୁବର୍ଣ୍ଣେଶ୍ବର ମହାଦେବ, ଗୋପୀନାଥ ମନ୍ଦିର ଆଦି ରହିଛି । ଋଷିକୂଲ୍ୟାକୁ ଗଞ୍ଜାମର ଜୀବନ ରେଖା କହିଲେ ଅତ୍ୟୁକ୍ତି ହେବ ନାହିଁ । ଏହି ପବିତ୍ର ନଦୀତଟରେ ଆବିର୍ଭୁତା ମାଆ ଫୁଲକେଶିନୀ, ଲାଲାଶାସନ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଶାସନର ଇଷ୍ଟଦେବୀ ଅଟନ୍ତି । ତେବେ ମାଆଙ୍କ କୌଣସି ସ୍ଥାୟୀ ସମ୍ପତ୍ତି ନାହିଁ । ଭକ୍ତମାନେ ଏକ ପରିଚାଳନା କମିଟି ଗଠନ କରି ମାଆଙ୍କ ନିକଟରେ ଭୋଗରାଗ ଲଗାନ୍ତି, ଯାନିଯାତରା କରନ୍ତି । ବହୁ ବର୍ଷ ଯାଏଁ ମାଆଙ୍କ ନିମନ୍ତେ ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟ ନଥିଲା । ଭକ୍ତମାନେ ନିଜସ୍ବ ଅର୍ଥରେ ଏକ ଛୋଟ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ପରେ ସରକାରୀ ଅନୁଦାନ ମିଳିବାରୁ ମନ୍ଦିରର କଳେବର ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା ।

ଲୋକ ବିଶ୍ବାସ ରହିଛି, ମନ୍ଦିର ପରିସରରେ ଥିବା ନାଲି କାଞ୍ଚନ ମୂଳରେ ସନ୍ଧ୍ୟା ଆଳତୀ କଲେ ମାଆ ଡାକ ଶୁଣନ୍ତି । ଏହାକୁ ନେଇ ଏକ କଥା ମଧ୍ୟ ରହିଛି । ଆଜକୁ ପ୍ରାୟ ପଚିଶରୁ ତିରିଶ ବର୍ଷ ତଳେ ଆସିକା ସହରରେ ଏକ ଦରଜୀ ଥିନା । ତା'ର ନା' ଦିନବନ୍ଧୁ ବିଶୋୟୀ । ଦିନବନ୍ଧୁ ନିକଟରେ ହରି ବିଶୋୟୀ ନାମରେ ଜଣେ ଦରଜୀ କାମ କରୁଥିଲା । ଏହି କାରିଗର ଜଣକ ନିଜ ମାଲିକକୁ ନଜଣାଇ ତାଙ୍କର ଏକ ତିଆରି ପତାକା ମାଆ ଫୁଲକେଶିନୀଙ୍କ ପୀଠରେ ଉଡ଼ାଇଥିଲା । କିନ୍ତୁ ଦରଜୀ ହରି ବିଶୋୟୀ ସେହି ପତାକା ଆଣିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିବାରୁ ରକ୍ତ ବାନ୍ତି କରି ଅଚେତ ହୋଇଗଲା । ପରିବାର ଲୋକ ମାଆଙ୍କ ନିକଟରେ ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା କରିବାରୁ ତାର ଚେତା ଫେରିଲା ଓ ସେ ସୁସ୍ଥ ହେଲା । ଏହି ଘଟଣା ପରେ ମାଆଙ୍କ ମହିମା ସବୁଆଡ଼େ ବ୍ୟାପି ଗଲା ।

ଆସିକାର ଜନସାଧାରଣ ନିଜର ଯେକୌଣସି ମାଙ୍ଗଳିକ କାର୍ଯ୍ୟରେ ସର୍ବପ୍ରଥମେ ମାଆଙ୍କୁ ହିଁ ଲୋଡ଼ି ଥାଆନ୍ତି । ମାଆଙ୍କ ନିକଟରେ ପୂଜା କରି ଆର୍ଶୀବାଦ ନେଇ ନିଜର ସମସ୍ତ ଶୁଭ ଓ ମାଙ୍ଗଳିକ କାମ କରନ୍ତି । ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ମାଆଙ୍କ ଯାତ୍ରା 2012 ମସିହାରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ବ୍ରହ୍ମପୁରର ଠାକୁରାଣୀ ଯାତ୍ରା ଢାଞ୍ଚାରେ ହିଁ ଫଳକେଶିନୀଙ୍କ ଯାତ୍ରା କରା ଯାଇଥାଏ ।

ଗଞ୍ଜାମର ଆସିକା ସହର ଓ ମାଆ ଫୁଲକେଶିନୀ ..

ମାଆ ଫୁଲକେଶିନୀ, ଲାଲାଶାସନ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଶାସନର ଇଷ୍ଟଦେବୀ ଅଟନ୍ତି । ମାଆଙ୍କ କୌଣସି ସ୍ଥାୟୀ ସମ୍ପତ୍ତି ନାହିଁ ।