ବନ୍ଦେହଂ ଶୀତଳା ଦେବୀଂ ରାସଭଗ୍ନାଂ ଦିଗମ୍ବରାମ୍

ମାର୍ଜନୀକଳଶୋପେତାଂ ଶୃର୍ପାଳକୃତମସ୍ତକାମ୍ ॥

ଅର୍ଥାତ୍ ଗଧ ଉପରେ ବିରାଜମାନ ଦିଗମ୍ବରା, ହାତରେ ଝାଡ଼ୁ ତଥା କଳସ ଧାରଣ କାରିଣୀ, ଭଗବତୀ ଶୀତଳାଙ୍କ ବନ୍ଦନା କରୁଛି । ଶୀତଳାମାତାଙ୍କ ଏହି ବନ୍ଦନାରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଜଣାପଡ଼େ ଯେ, ମାତା ସ୍ୱଚ୍ଛତାର ଅଧୂଷ୍ଠାତ୍ରୀ ଦେବୀ ଅଟନ୍ତି । ହାତରେ ଝାଡ଼ୁ ଧାରଣ କରିବାର ଅର୍ଥ ସମସ୍ତ ଲୋକ ସଫାସୁତୁରା ପ୍ରତି ସଚେତନ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ । ମା’ଙ୍କ ବ୍ରତକୁ ଶୀତଳାଷ୍ଟମୀ କୁହାଯାଏ । ଏହି ବ୍ରତ ପାଳନ କରୁଥିବା ଭକ୍ତଙ୍କ ଉପରେ ମା’ ପ୍ରସନ୍ନ ହୋଇଥାନ୍ତି । ମା’ଙ୍କ ଆରାଧନା କଲେ ସଂକ୍ରମଣ ରୋଗରୁ ମୁକ୍ତି ମଳିଥାଏ । ଶୀତଳା ମାତା ପ୍ରସିଦ୍ଧ ହିନ୍ଦୁ ଦେବୀ ଅଟନ୍ତି ।

ପୌରାଣିକ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁସାରେ ଥରେ ଗୋଟିଏ ଗ୍ରାମର ଗ୍ରାମବାସୀମାନେ ଶୀତଳା ମାତାଙ୍କ ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା କରୁଥିଲେ । ଗ୍ରାମବାସୀମାନେ ଗରିଷ୍ଠ ଭୋଜନକୁ ପ୍ରସାଦ ଭାବରେ ମା’ଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କଲେ । ଶୀତଳତାର ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ମା ଭବାନୀଙ୍କର ଗରମ ଭୋଜନରେ ମୁହଁ ଜଳିଗଲା । ଏଥିରେ ମା’ ନାରାଜ ହେଲେ ଏବଂ ମା’ଙ୍କ କୋପରେ ସାରା ଗାଁ’ରେ ଅଗ୍ନି ଲାଗିଗଲା । କେବଳ ଜଣେ ବୃଦ୍ଧାଙ୍କ ଘର ସୁରକ୍ଷିତ ଥିଲା । ଗ୍ରାମବାସୀ ବୃଦ୍ଧାଙ୍କ ନିକଟକୁ ଗଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କ ଘର ନ ଜଳିବାର କାରଣ ପଚାରିଲେ । ଗ୍ରାମବାସୀମାନେ ମା’ଙ୍କୁ ଗରିଷ୍ଠ ଭୋଜନ କରାଇଥବା କଥା ବୃଦ୍ଧା ଜଣକ କହିଲେ ଏବଂ ଏକଥା ମଧ୍ୟ କହିଲେ ଯେ, ରାତିରେ ବୃଦ୍ଧା ଜଣକ ଭୋଜନ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ଥଣ୍ଡା କଲେ ଏବଂ ମା’ଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କଲେ । ଫଳରେ ଶୀତଳା ମାତା ପ୍ରସନ୍ନ ହୋଇ ବୁଦ୍ଧାଙ୍କ ଘର ଜଳିବାରୁ ରକ୍ଷା କଲେ । ବୃଦ୍ଧାଙ୍କ କଥା ଶୁଣି ଗ୍ରାମବାସୀମାନେ କ୍ଷମା ମାଗିଲେ ଏବଂ ରଙ୍ଗ ପଞ୍ଚମୀ ପରେ ସପ୍ତମୀ ଦିନ ଗ୍ରାମବାସୀମାନେ ଭୋଜନ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ଥଣ୍ଡା କଲେ ଏବଂ ମା’ଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କଲେ ।