ପ୍ରତ୍ୟେକ ଧର୍ମରେ ମହିଳା ଶକ୍ତିକୁ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସ୍ଥାନ ଦିଆଯାଇଛି। ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ଏହା ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ ଯେ ଯେଉଁଠାରେ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ପୂଜା କରାଯାଏ ନାହିଁ, ସେଠାରେ ଦେବତାମାନେ ରହନ୍ତି ନାହିଁ।ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିରେ ମହିଳାଙ୍କ ପ୍ରତି ସମ୍ମାନକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଛି। ସଂସ୍କୃତରେ ଏକ ପଦ ଅଛି - " ଯସ୍ୟ ପୁଜ୍ୟତେ ନାର୍ଯେଶୁ ତତ୍ର ରମନ୍ତେ ଦେବତଃ| ଅର୍ଥାତ୍ ଯେଉଁଠାରେ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ପୂଜା କରାଯାଏ, ସେଠାରେ ଦେବତାମାନେ ବାସ କରନ୍ତି | ମହାଭାରତରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଯେଉଁ ପରିବାରରେ ମହିଳାମାନେ ଅବହେଳା ସହ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି, ସେମାନେ ବିନାଶର ଶିକାର ହେବେ।

ଶତାପଥ ବ୍ରାହ୍ମଣରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ନାରୀ ପୁରୁଷର ପ୍ରାଣର ଅଧା ଅଟେ। ନାରୀ ବିନା ପୁରୁଷର ଜୀବନ ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ, ଏହି ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣତାକୁ ହଟାଇବା ଏବଂ ଦୁନିଆକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇବା ପାଇଁ ଜଣେ ମହିଳା ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ |ବୈଦିକ ଯୁଗରେ ମହିଳାମାନେ ଦେବୀ ମାନ୍ୟତା ପାଇଥିଲେ। ମହିଳାମାନଙ୍କର ସ୍ଥିତି ସମାଜ ଏବଂ ଦେଶର ସାଂସ୍କୃତିକ ଏବଂ ବଦ୍ଧିକ ସ୍ତରକୁ ପ୍ରକାଶ କରିଥାଏ | ଯଦି ଜଣେ ମହିଳା ଧର୍ମ, ସମାଜ ଏବଂ ପୁରୁଷର ନିୟମ ଦ୍ୱାରା ବନ୍ଧା ହୁଅନ୍ତି, ତା’ହେଲେ ତାଙ୍କ ଅବସ୍ଥା କେବଳ ଖରାପ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଇପାରେ |ଅଥର୍ବ ବେଦରେ ଏକ ପଦ ଅଛି: ଯେଉଁଠାରେ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ପୂଜା କରାଯାଏ, ସେଠାରେ ଦେବତା ଅଛନ୍ତି ଯେଉଁମାନେ ସେମାନଙ୍କୁ ଉପଭୋଗ କରନ୍ତି | କିନ୍ତୁ ଯେଉଁଠାରେ ଏମାନଙ୍କୁ ପୂଜା କରାଯାଏ ନାହିଁ ଏହି ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟ ଫଳହୀନ |

ଯେଉଁ ପରିବାରରେ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ପୂଜା କରାଯାଏ, ଅର୍ଥାତ୍ ସମ୍ମାନିତ, ଐଶ୍ୱରୀୟ ଗୁଣ, ଐଶ୍ୱରୀୟ ଉପଭୋଗ ଏବଂ ଉତ୍ତମ ସନ୍ତାନ, ଏବଂ ଯେଉଁ ପରିବାରରେ ମହିଳାମାନେ ପୂଜା କରନ୍ତି ନାହିଁ, ସେମାନେ ଜାଣନ୍ତି ଯେ ସେମାନଙ୍କର ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟ ଫଳହୀନ ଅଟେ | ନାରୀ ହେଉଛି ମାତା ଏବଂ ନାରୀ ହେଉଛି ସୃଷ୍ଟି | ଏକ ମାତା ବିନା ଏକ ସୃଷ୍ଟି କଳ୍ପନା କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ | ମାତା ଅର୍ଥାତ୍ ନାରୀ ଏକ ମାଆ ରୂପରେ ପୃଥିବୀର ସବୁଠାରୁ ପବିତ୍ର ରୂପରେ ଅଛି | ମାତା ଅର୍ଥ ହେଉଛି ମାଆ | ମାଆ ଈଶ୍ବରଙ୍କଠାରୁ ମହାନ୍ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ, କାରଣ ଈଶ୍ବରଙ୍କ ମାଆ ମଧ୍ୟ ଜଣେ ମହିଳା ଥିଲେ |

ବେଦରେ 'ମା'ଙ୍କୁ' ଅମ୍ବା ',' ଅମ୍ବିକା ',' ଦୁର୍ଗା ',' ଦେବୀ ',' ସରସ୍ୱତୀ ',' ଶକ୍ତି ',' ଜ୍ୟୋତି ',' ପ୍ରୀତି 'ଇତ୍ୟାଦି ସମ୍ବୋଧିତ କରାଯାଇଛି। ଏହା ବ୍ୟତୀତ 'ମାତା' ' ଅମ୍ବା, 'ଜନନୀ', 'ଜନମଦାତ୍ରୀ',ନାମରେ ମଧ୍ୟ ଜଣାଶୁଣା। ସମ୍ବେଦାରେ ଏକ ପ୍ରେରଣାଦାୟକ ମନ୍ତ୍ର ଅଛି, ଯାହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି, 'ହେ ଅନୁସନ୍ଧାନକାରୀ ପୁତ୍ର! ତୁମେ ତୁମ ମାତାର ଆଦେଶ ପାଳନ କର ଏବଂ ତୁମର ଅସଦାଚରଣରେ ତାଙ୍କୁ ଅସୁବିଧା କର ନାହିଁ | ତୁମ ମାତାଙ୍କୁ ତୁମ ପାଖରେ ରଖ, ମନକୁ ଶୁଦ୍ଧ କର ଏବଂ ଆଚରଣର ଆଲୋକକୁ ଆଲୋକିତ କର |

ରାମାୟଣରେ ଶ୍ରୀ ରାମ ନିଜ ଶବ୍ଦରେ 'ମାତା'କୁ ସ୍ୱର୍ଗଠାରୁ ମହାନ୍ ବୋଲି ଭାବନ୍ତି। ସେମାନେ କୁହନ୍ତି-'ମାତା ଏବଂ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ ସ୍ୱର୍ଗଠାରୁ ଅଧିକ ମୂଲ୍ୟବାନ | ଅର୍ଥାତ୍, ମାତା ଏବଂ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ ସ୍ୱର୍ଗଠାରୁ ବଡ଼ ଅଟେ |ସେ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡର ମାତା ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ ଏବଂ ତାଙ୍କୁ କୁହାଯାଇଛି - 'ଯଦି ଦୁନିଆରେ ମହିଳା ନଥାନ୍ତେ, ତେବେ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ସୃଷ୍ଟିକରିବା ଅସମ୍ଭବ ହୋଇପଡ଼ିଥାନ୍ତା ।ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ପରମ୍ପରା ଅନୁଯାୟୀ ଧନର ଦେବୀଙ୍କୁ 'ଲକ୍ଷ୍ମୀ ମା', ଜ୍ଞାନର ଦେବୀ 'ସରସ୍ୱତୀ ମା' ଏବଂ ଶକ୍ତି ଦେବୀଙ୍କୁ 'ଦୁର୍ଗା ମା' ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ନବରାତ୍ରୀ ସମୟରେ 'ମା' ନଅ ଭିନ୍ନ ରୂପରେ ପୂଜା କରାଯାଏ। ମୁସଲମାନ ଧର୍ମରେ ମଧ୍ୟ 'ମାତା'କୁ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ତଥା ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନ ଦିଆଯାଇଛି। ଇସଲାମରେ ଏହା ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ସ୍ୱର୍ଗ ମାତାଙ୍କ ପାଦ ତଳେ ଅଛି।

ତେଣୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନାରୀର ଭୂମିକା ଅତୁଳନୀୟ। ନରିବିନା ଜଣେ ପୁରୁଷ ଆଗକୁ ବଢିବା ବା ବଞ୍ଚିବା ଅସମ୍ଭବ। କିନ୍ତୁ ବର୍ତ୍ତମାନର ସମୟରେ ନାରୀକୁ ହେୟ ମନେ କରାଯାଉଛି। ସେମାନଙ୍କୁ କଳଙ୍କ ବୋଲି ବିବେଚନା କରୁଛନ୍ତି। ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜାଗାରେ ନାରୀର ଅସମ୍ମାନ, ଅପବ୍ୟବହାର, ଶୋଷଣ ଏଵଂ ଖରାପ ଦୃଷ୍ଟିରେ ଦେଖାଯାଉଛି। ତେଣୁ ଏ ସବୁକୁ ହଟେଇବା ଆମର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ଆମେ ସମସ୍ତେ ଶପଥ ନେବା ଯେ ପ୍ରତ୍ୟେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନାରୀ ଯେପରି ଉଚ୍ଚ ସମ୍ମାନ ପାଇପାରିବେ।

।।ସୁଶ୍ରୀ ସଙ୍ଗୀତା ପ୍ରଧାନ।।

ପୁରୀ, ପାରିକୁଦ

ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିରେ ନାରୀର ମହତ୍ତ୍ଵ

ନାରୀର ମାନ ବିଶ୍ଵର ସମ୍ମାନ।