।। ସର୍ଵ ରହସ୍ୟମୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ବାଇଶି ପାହାଚ ।। part 1

*ବାଇଶି ପାହାଚ* part 1

କବି ସମ୍ରାଟ ଉପେନ୍ଦ୍ରଭଞ୍ଜ ଲେଖିଛନ୍ତି :

ବାଇଶି ପାବଚ୍ଛ ଗଲି ସୁଖେ ,

କୈବଲ୍ୟ ପସରା ବେନି ପାଶେ ।

ଚାଣ୍ଡାଳୁ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଶୁଦ୍ର ପରିଯନ୍ତେ,

କୈବଲ୍ୟ ଭୂଞ୍ଜନ୍ତି ମୁଖେ ମୁଖେ ।

👉 ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିରର ବାହାର ସିଂହଦ୍ୱାର ଠାରୁ କୁର୍ମ ବେଢ଼ା ଆରମ୍ଭ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପାହାଚ ଶ୍ରେଣୀକୁ ବାଇଶି ପାହାଚ କୁହାଯାଏ ।

👉 ବାଇଶି ପାହାଚରେ ପ୍ରତି ପାହାଚର ଉଚ୍ଚ ୬ରୁ ୭ଇଞ୍ଚ, ଓସାର ୬ଫୁଟ ଓ ଲମ୍ବ ୭୦ଫୁଟ ରହିଛି ।

👉 ଏହାର ଅଷ୍ଟାଦଶ ପାହାଚଟିର ପ୍ରସ୍ଥ ୧୫ ଫୁଟ, ଆନନ୍ଦବଜାର ପ୍ରବେଶ ମାର୍ଗରେ ଏହାର ୧୯ ଓ ୨୦ ତମ ପାହାଚ ରହିଛି । ଯାହା ଅର୍ଦ୍ଧଗୋଲାକାର ।

👉 ଏହାର ପ୍ରବେଶ ମାର୍ଗର ତୃତୀୟ ପାହାଚରେ କାଶୀବିଶ୍ୱନାଥ ମନ୍ଦିର ରହିଛି ।

👉 ଜନଶ୍ରୁତି ଅନୁଯାୟୀ ରାଜା ଭାନୁଦେବ ବାଇଶି ପାହାଚ ନିର୍ମାଣ କରିଥଲେ । ବାଇଶି ପାହାଚ ନିର୍ମାଣ କରିଥିବାରୁ ତାଙ୍କ ପୁତ୍ର ବିପଦମୁକ୍ତ ହୋଇଥବା କୁହଯାଏ ।

।। ସର୍ଵ ରହସ୍ୟମୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ବାଇଶି ପାହାଚ ।। part 3

*ବାଇଶି ପାହାଚର ତତ୍ତ୍ୱ* *Part 1*

👉 ବାଇଶି ପାହାଚର ପ୍ରଥମ ପାହାଚରେ ରହିଛି ରତ୍ନଭଣ୍ଡାର ଏବଂ ଜ୍ୟୋତିଶିଳା / ଯମଶିଳା । ଯେଉଁଠାରେ ଠିଆ ହୋଇ ଭକ୍ତିର ସହ ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ଧ୍ୟାନକଲେ ଭକ୍ତର ଅଭୀଷ୍ଟ ପୂର୍ଣ ହୁଏ ।

👉 ଦ୍ଵିତୀୟ ପାହାଚ ହେଉଛି ଜୀବ ପରମ ମୋକ୍ଷ ପ୍ରାପ୍ତିର ପାହାଚ ।

👉 ଏହି ପାହାଚର ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ଵରେ କାଶୀ ବିଶ୍ଵନାଥଙ୍କ ମନ୍ଦିର । ଯେଉଁଠି ଅନ୍ନଗ୍ରହଣ କରି କୁମ୍ଭାରୁଣୀ କାଶୀ ଗମନର ଫଳସ୍ବରୂପ ମୋକ୍ଷ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିବାର କଥା ଜନଶ୍ରୁତିରେ ବିଦ୍ୟମାନ ।

👉 ଏହି ତୃତୀୟ ପାହାଚରେ ଛିଡା ହୋଇ ଭଗବାନଙ୍କୁ ସ୍ମରଣ କଲେ ସମସ୍ତ ଗର୍ବ, ଅହଂକାର ଦୂରୀଭୂତ ହୋଇଥାଏ ।

👉 ବାଇଶି ପାହାଚର ଶେଷ ପାହାଚ ହେଉଛି ବ୍ରହ୍ମଲୋକ କାରଣ ଏହା ପୂର୍ବରୁ ଭକ୍ତ ପଞ୍ଚ ଜ୍ଞାନେନ୍ଦ୍ରିୟ ସହିତ ପଞ୍ଚ କର୍ମେନ୍ଦ୍ରିୟ, ମନ, ବୁଦ୍ଧି, ଅହଂକାର, କାମ, କ୍ରୋଧ, ଲୋଭ, ମୋହ, ଆସକ୍ତି, କାମନା, ତମ ଓ ରଜଗୁଣ ରୂପକ ୨୧ ସୋପାନ ଅତିକ୍ରମ କରି ବ୍ରହ୍ମ ଜ୍ଞାନକୁ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇ ସାରିଥାଏ ।

👉 ଏଣୁ ବାଇଶି ପାହାଚ ପରେ ଭକ୍ତ କୂର୍ମବେଢା ବା ଆତ୍ମସଂଯମର ସ୍ଥାନରେ ପହଞ୍ଚେ । ଏଠାରେ ଆତ୍ମ ସଂଯମୀ ହେଲେ ଯାଇ ଭଗବାନଙ୍କର ଦର୍ଶନ ପାଇବାକୁ ଭକ୍ତ ସମର୍ଥ ହୋଇଥାଏ ।

।। ସର୍ଵ ରହସ୍ୟମୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ବାଇଶି ପାହାଚ ।। part 4

*ବାଇଶି ପାହାଚର ତତ୍ତ୍ୱ* *Part 2*

👉 ତତ୍ତ୍ୱକାରମାନେ ଏହି ବାଇଶି ପାହାଚ ମନୁଷ୍ୟର ୨୨ଦୋଷର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି। ଯୋଗୀ ୨୨ ପରା ପ୍ରକୃତିକୁ ଅତିକ୍ରମ କଲେ ଭଗବତ୍ ଦର୍ଶନ କରିବ ।

👉 ୨୨ ପରା ପ୍ରକୃତି ହେଲା– କାମ, କେଳି, ସମ୍ଭୋଗ, ଉତ୍କଣ୍ଠା, ସଞ୍ଚୟ, ଅବମୟ, କିଶୁନତ୍, ଘୃଣା, ଅଜ୍ଞତା, ରାଗ, ଅହଙ୍କାର, ମୈଥୁନ, ଲୋଭ, କୋଷ, ହିଂସା, କପଟତା, ନିନ୍ଦା, କ୍ରୋଧ, ମଦ, ଈର୍ଷା, ମିଥ୍ୟା ଓ ଦ୍ବେଷ । ଏହି ବାଇଶି ଦୋଷକୁ ଦୂର କଲେ ଯାଇ ଭଗବତ୍ ଦର୍ଶନ ସମ୍ଭବ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ ଅର୍ଥରେ ଏହି ବାଇଶି ପାହାଚରେ ପହଞ୍ଚିବା ମାତ୍ରେ ମନୁଷ୍ୟର ଏହି ବାଇଶି ଦୋଷ ସ୍ଵତଃ ନଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ ।

।। ସର୍ଵ ରହସ୍ୟମୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ବାଇଶି ପାହାଚ ।। part 2

*ବାଇଶି ପାହାଚ ନିର୍ମାଣ ହେବାର ଇତିହାସ ଗାଥା*

ରାଜା ଭାନୁଦେବ ଅପୁତ୍ରକ ଥିବାରୁ ଘୋର ମନସ୍ତାପ ମଧ୍ୟରେ କାଳାତିପାତ କରୁଥିଲେ। ଭାନୁଦେବଙ୍କ ରାଜତ୍ୱକାଳ ପରିବ୍ୟାପ୍ତ ଥିଲା ଖ୍ରୀ.ଅ. ୧୨୬୪ରୁ ୧୨୭୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ। ସନ୍ତାନହୀନତାର ସନ୍ତାପରେ ଜର୍ଜରିତ ସମ୍ରାଟ ଭାନୁଦେବ ରାଜଗୁରୁଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ଅନୁଯାୟୀ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ନିକଟରେ ଆତ୍ମନିବେଦନ ସ୍ବରୂପ ଅନ୍ନଜଳ ତ୍ୟାଗକରି ସାତଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଧ୍ୟାନସ୍ଥ ହେଲେ। ସପ୍ତମ ରାତ୍ରିର ଚତୁର୍ଥ ପ୍ରହରରେ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ରାଜାଙ୍କୁ ସ୍ବପ୍ନାଦେଶ ଦେଇ ପ୍ରଭୁ ଯମେଶ୍ୱରଙ୍କ ଶରଣାପନ୍ନ ହେବାକୁ ଆଦେଶ କଲେ। ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଆଜ୍ଞାନୁସାରେ ସମ୍ରାଟ୍‌ ଭାନୁଦେବ ଯମେଶ୍ୱରଙ୍କ ନିକଟରେ ଅନ୍ନଜଳ ପରିହାରପୂର୍ବକ ଭକ୍ତିପୂତ ଚିତ୍ତରେ ଧ୍ୟାନମଗ୍ନ ହେଲେ। ପ୍ରଭୁ ଯମେଶ୍ୱର ପ୍ରସନ୍ନ ହୋଇ ସପ୍ତମ ରାତ୍ରିରେ ସମ୍ରାଟ୍‌ଙ୍କୁ ସ୍ବପ୍ନରେ ଦର୍ଶନ ଦେଇ ପୁତ୍ରସନ୍ତାନ ପ୍ରାପ୍ତିର ବରଦାନ କଲେ। ଯଥାସମୟରେ ରାଣୀଙ୍କ ଗର୍ଭରୁ ପୁତ୍ର ସନ୍ତାନଟିଏ ଜାତହେଲା। ନବଜାତକ ଶିଶୁଟିର ତେଜରେ ସମଗ୍ର ରାଜପ୍ରାସାଦ ଅଲୌକିକ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ରଶ୍ମିରେ ଉଦ୍ଭାସିତ ହେଲା। ରାଜା ଓ ରାଣୀଙ୍କର ମନ ଆନନ୍ଦରେ ନାଚି ଉଠିଲା। ମହାଆଡ଼ମ୍ବରରେ ପୁତ୍ରର ନାମକରଣ ଉତ୍ସବ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେଲା। ପାତ୍ର, ମନ୍ତ୍ରୀ, ରାଜଗୁରୁ, ସେନାପତି ଓ ରାଜନଅର ସହିତ ସମ୍ପୃକ୍ତ ସମସ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ ଯୋଗଦାନରେ ରାଜପ୍ରାସାଦ ଉତ୍ସବମୁଖର ହୋଇଉଠିଲା। ମାତ୍ର ନାମକରଣ ଉତ୍ସବର ସମସ୍ତ ସରସତା ନିମିଷକେ ମଳିନ ପଡ଼ିଗଲା, ଯେତେବେଳେ ରାଜଜ୍ୟୋତିଷ ଦୁଃଖାତିଶଯ୍ୟରେ ପ୍ରକାଶ କଲେ ଯେ, ରାଜକୁମାରଙ୍କର ଆୟୁଷ ମାତ୍ର ବାଇଶି ବର୍ଷ। ରାଜାଙ୍କ ମୁଣ୍ଡରେ ସତେ ଯେପରି ବଜ୍ରପାତ ହେଲା।

ରାଜଗୁରୁଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ଅନୁସାରେ ଇଷ୍ଟପ୍ରାଣ ସମ୍ରାଟ୍‌ ଭାନୁଦେବ ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କର ପୁନର୍ବାର ଶରଣାପନ୍ନ ହେଲେ। ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ଅନ୍ତର୍ଯ୍ୟାମୀ। ସେ ସ୍ବପ୍ନରେ ସମ୍ରାଟ୍‌ଙ୍କୁ ଆଦେଶ କଲେ, ତୁମେ ମୋ ମନ୍ଦିରର ପ୍ରବେଶ ପଥରେ ବାଇଶିଗୋଟି ପାହାଚ ନିର୍ମାଣ କର। ମୋତେ ଦର୍ଶନ କରିବାକୁ ଆସୁଥିବା ଭକ୍ତମାନଙ୍କର ପଦରଜରେ ବାଇଶି ପାହାଚ ପବିତ୍ରିତ ହେବ ଏବଂ ତଦ୍ଦ୍ବାରା ତୁମ ପୁତ୍ରର ରିଷ୍ଟ ଖଣ୍ଡନହେବ ଓ ସେ ଦୀର୍ଘଜୀବୀ ହେବେ। ସମ୍ରାଟ୍‌ ଭାନୁଦେବ ବାଇଶି ପାହାଚ ନିର୍ମାଣରେ ମନପ୍ରାଣ ଢାଳିଦେଲେ। ନାନା ବାଧାବିଘ୍ନ ସତ୍ତ୍ୱେ ବାଇଶି ପାହାଚ ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ସମାପ୍ତ ହେଲା। କିମ୍ବଦନ୍ତୀ କହେ ବାଇଶି ପାହାଚ ନିର୍ମାଣ ସମୟରେ ପାହାଚର ଠିକ୍‌ ମଧ୍ୟସ୍ଥଳରେ ଏକ ଗର୍ତ୍ତ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇ ପ୍ରବଳ ଜଳ ଉଦ୍‌ଗୀର୍ଣ୍ଣ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା। କୁହାଯାଏ ଉକ୍ତ ଗର୍ତ୍ତ ମହୋଦଧି ସହ ସଂଯୁକ୍ତ ଥିବାରୁ ଉଦ୍‌ବେଳିତ ସାମୁଦ୍ରିକ ତରଙ୍ଗ ଦ୍ୱାରା ଆନିତ ଜଳ ଫୁକାର ମାଧ୍ୟମରେ ଉପରକୁ ଆସି ନିର୍ମାଣାଧୀନ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଘୋର ଅନ୍ତରାୟ ସୃଷ୍ଟି କଲା। ଶିଳ୍ପୀଙ୍କର ସମସ୍ତ ପ୍ରତିକାର ବ୍ୟର୍ଥ ହେଲା। ସମ୍ରାଟ୍‌ ହତୋତ୍ସାହ ହୋଇପଡ଼ିଲେ। ବାଇଶି ପାହାଚର ନିର୍ମାଣ ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ନ ହେଲେ ପୁତ୍ରର ଦୀର୍ଘଜୀବନ ସମ୍ଭାବନା ଫଳବତୀ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ। ରାଜଗୁରୁଙ୍କ ପରାମର୍ଶକ୍ରମେ ସମ୍ରାଟ୍‌ ବରୁଣ ଦେବତାଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ହୋମଯଜ୍ଞ ଓ ଉପାସନା କଲେ। ବରୁଣ ଦେବତା ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହେଲେ ଓ ଜଳ ଉଦ୍‌ଗିରଣ ବନ୍ଦ ହେଲା। ବାଇଶି ପାହାଚର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ଶେଷ ହେଲା। ବାଇଶି ପାହାଚ ଉପର ଦେଇ ଭକ୍ତମାନେ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରରେ ଦିଅଁ ଦର୍ଶନ କଲେ। ରାଜପୁତ୍ରଙ୍କ ରିଷ୍ଟ ଖଣ୍ଡନ ହେଲା ଓ ସେ ଦୀର୍ଘଜୀବନ ପ୍ରାପ୍ତ ହେଲେ। ରାଜପୁତ୍ର ଦୀର୍ଘଜୀବୀ ହେଲେ ସିନା, ସେ ଥିଲେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦୁର୍ବଳ ଓ କାପୁରୁଷ। ଫଳରେ ପିତା ଭାନୁଦେବଙ୍କ ବିଚକ୍ଷଣ ସେନାଧ୍ୟକ୍ଷ କପିଳ ରାଉତରାୟ ନିଜକୁ କପିଳେନ୍ଦ୍ର ଦେବ ଘୋଷଣା କରି ସିଂହାସନ ଆରୋହଣ କଲେ। ସେ ଥିଲେ ସୂର୍ଯ୍ୟବଂଶୀ ଏବଂ ତାଙ୍କଠାରୁ ଉତ୍କଳରେ ଗଜପତି ଶାସନର ଅୟମାରମ୍ଭ ହେଲା।

ସେ ଯାହାହେଉ ବାଇଶି ପାହାଚ ନିର୍ମାଣ ଦ୍ୱାରା ରାଜପୁତ୍ର ଦୀର୍ଘଜୀବନ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିବାରୁ ଭକ୍ତମାନେ ବାଇଶି ପାହାଚରେ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କୁ ପିଣ୍ଡଦାନ କରି ଆସୁଛନ୍ତି। ବିଶ୍ୱାସ ରହିଛି ବାଇଶି ପାହାଚରେ ପିଣ୍ଡଦାନ କଲେ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କର ବୈକୁଣ୍ଠପ୍ରାପ୍ତି ହୋଇଥାଏ। ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ଅନ୍ୟ ଅଂଶ ପରି ବାଇଶି ପାହାଚ ମଧ୍ୟ ଏକ ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନ।

।। ସର୍ଵ ରହସ୍ୟମୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ବାଇଶି ପାହାଚ ।। part 5

*ବାଇଶି ପାହାଚର ତତ୍ତ୍ୱ* *Part 3*

👉 ଏହି ବାଇଶି ପାହାଚକୁ ମଧ୍ୟ ଦ୍ୱାବିଂଶ ମାତୃଗଣଙ୍କ ସହିତ ସ୍ତୁତି କରାଯାଇଛି ।

👉 ଏହି ମାତୃଗଣ ମାନେ ହେଲେ-ବିଷ୍ଣୁମାୟା, ଚେତନା, ବୁଦ୍ଧି, ନିଦ୍ରା, କ୍ଷୁଧା, ଛାୟା, ଶକ୍ତି, ତୃଷ୍ଣା, କ୍ଷାନ୍ତି, ଜାତି, ଲଜ୍ଜା, ଶାନ୍ତି, ଶ୍ରଦ୍ଧା, କାନ୍ତି, ବୃତ୍ତି, ସ୍ମୃତି, ଦୟା, ତୁଷ୍ଟି, ମାତୃ, ଭ୍ରାନ୍ତି ଓ ଚେତନା ।

👉 ଏହି ବିଷ୍ଣୁମାୟା ଜନନୀଙ୍କର ଆଶୀର୍ବଚନ ଲାଭ ନକଲେ କେହି ନିର୍ଗୁଣ ଭାବକୁ ବୁଝି ପାରିବ ନାହିଁ ।

👉 ତେଣୁ ନିର୍ଗୁଣ ସତ୍ତାକୁ ଉପଲବ୍ଧ ପାଇଁ ସଗୁଣ ଓ ପ୍ରବୃତ୍ୟାଶ୍ରୟୀ ମାଧ୍ୟମ । ତେଣୁ ବାଇଶି ପାହାଚ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପାହାଚର କ୍ଳାନ୍ତିକାରୀ ବୋଧରେ ଜୀବ ବିଷ୍ଣୁମାୟାଙ୍କ ଅନୁଗ୍ରହ ଲାଭକରି ଶେଷରେ ମାତୃକରୁଣାରେ ପରମାତ୍ମାବୋଧ ଲାଭ କରିବ ।

।। ସର୍ଵ ରହସ୍ୟମୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ବାଇଶି ପାହାଚ ।। part 6

*ବାଇଶି ପାହାଚର ତତ୍ତ୍ୱ* *Part 4*

ବାଇଶି ପାହାଚ ଯହିଁ କ୍ରିୟା କର୍ମ ଚାଲିଥାଏ ନିରନ୍ତରେ । ବାଇଶି ପାହାଚ ବାଇଶି ଋଷିଙ୍କ ଆତ୍ମା ତହିଁ ବିଦ୍ୟମାନ ସଉଭାଗ୍ୟ ଥିଲେ ସଂସର୍ଗ ମିଳିବ ପ୍ରଭୁ ଭାବେ ମୁହ୍ୟମାନ । ପ୍ରଥମ ତୀବ୍ର ଦ୍ବିତୀୟ କୁମୁଦବତୀ ମନ୍ଦା ଯେ ତୃତୀୟ ଚତୁର୍ଥରେ ଛନ୍ଦୋବତୀ ପଂଚମେ ଦୟାବତୀ ଶିଳାଚୟ । ଷଷ୍ଠରେ ରଂଜନୀ ସପ୍ତମେ ରତିକା ରୌଦ୍ରା ଅଷ୍ଟମ ପାବଚ୍ଛେ ନବମରେ କ୍ରୋଧା ଦଶମେ ବଦ୍ରିକା ପ୍ରସାରିଣୀ ଏକାଦଶ । ଦ୍ବାଦଶରେ ବ୍ରତୀ ତ୍ରୟୋଦଶ ସ୍ମର ମାଜନୀ କ୍ଷାତି ତାପରେ ପଂଚଦଶ ରଜ୍ଜୁ ସନ୍ଦିପନୀ ପୁଣି ଆଜାପନୀ କ୍ରମଭରେ । ଅଷ୍ଟାଦଶରେ ମଦନ୍ତୀ ରୋହିଣୀ ଉନବିଂଶ ପାବଛରେ ରମ୍ୟା ବିଂଶ ଉଗ୍ରା ଏକବିଂଶ ପୁଣି କ୍ଷୋଭିନୀ ଦ୍ରାବିଂଶ ପରେ ।

।। ସର୍ଵ ରହସ୍ୟମୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ବାଇଶି ପାହାଚ ।। part 7

*ବାଇଶି ପାହାଚର ତତ୍ତ୍ୱ* *Part 5*

👉 ଅନ୍ୟ ଦୃଷ୍ଟିରେ ଏହି ବାଇଶି ପାହାଚ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ବେଦ ଓ ଶାସ୍ତ୍ରାନୁମୋଦିତ ଅନୁସାରେ ଗଠିତ ହୋଇଛି । ଏହି ୨ ୨ ପାହାଚରେ ୨୨ ଜଣ ଶ୍ରୁତି ଯୋଗିନୀ ସାକାର ନହୋଇ ନିରାକାର ଭାବେ ପ୍ରତିଟି ପାହାଚରେ ଅହରହ ଦଣ୍ଡାୟମାନ । ଏମାନେ ଶ୍ରୀବିଶ୍ଵନାଥଙ୍କ ଅଧ୍ଵନାୟକତ୍ଵରେ ପରିଚାଳିତ।

👉 ଏହି ୨୨ଜଣ ଶ୍ରୁତିଯୋଗିନୀ ହେଲେ ୧- ତୀବ୍ର, ୨ - କୁମୁଦବତୀ, ୩ - ମନ୍ଦା, ୪ - ଛନ୍ଦୋବତୀ, ୫ – ଦୟାବତୀ, ୬ - ରଞ୍ଜନୀ, ୭ - ରତିକା, ୮ - ରୌଦ୍ରା,

୯ – କ୍ରୋଧା, ୧୦ - ବଦ୍ରିକା, ୧୧ – ପ୍ରସାରିଣୀ,

୧୨ – ବ୍ରତୀ, ୧୩ - ମାର୍ଜନୀ, ୧୪ – କ୍ଷାତି, ୧୫ – ରକ୍ତା, ୧୬ - ସନ୍ଦିପନି, ୧୭ – ଅଳାପନୀ, ୧୮ - ମଦନ୍ତି, ୧୯-- ରୋହିଣୀ, ୨୦ – ରମ୍ୟା, ୨୧ - ଉଗ୍ରା, ୨୨ - କ୍ଷୋଭିନୀ ।

।। ସର୍ଵ ରହସ୍ୟମୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ବାଇଶି ପାହାଚ ।। part 8

*ବାଇଶି ପାହାଚର ତତ୍ତ୍ୱ* *Part 6*

👉ପୌରାଣିକ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ କହେ ଭୂଃ, ଭୂବଃ, ସ୍ବଃ, ମହ, ଜନ, ତପଃ ଓ ସତ୍ୟ ଏହି ସପ୍ତଲୋକ; ଅତଳ, ସୂତଳ, ବିତଳ, ତଳାତଳ, ମହୀତଳ, ରସାତଳ ଓ ପାତାଳ ପରି ସପ୍ତତଳ; କୈବଲ୍ୟ ବୈକୁଣ୍ଠ, ଶ୍ରୀବୈକୁଣ୍ଠ, ପରମ ବ୍ୟୋମ ବୈକୁଣ୍ଠ, ବିଶ୍ୱଦେଷ ବୈକୁଣ୍ଠ, ଶେଷଗାୟତ୍ରୀ ବୈକୁଣ୍ଠ, କରଣାର୍ଣିବ ବୈକୁଣ୍ଠ, ଗର୍ହୋଦୟକ-ଶାୟୀ ବୈକୁଣ୍ଠ, କୈଳାସ ବୈକୁଣ୍ଠ ଏପରି ଅଷ୍ଟବୈକୁଣ୍ଠକୁ ନେଇ ଏମାନଙ୍କ ପ୍ରତୀକ ଏଇ ବାଇଶି ପାହାଚ ।

।। ସର୍ଵ ରହସ୍ୟମୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ବାଇଶି ପାହାଚ ।। part 9

*ବାଇଶି ପାହାଚର ତତ୍ତ୍ୱ* *Part 7*

👉 କ୍ଷେତ୍ର ଓ କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞଯୋଗରେ ବିବେଚନା କଲେ ଶରୀରକୁ କ୍ଷେତ୍ର କୁହାଯାଉଥ‌ିବା ବେଳେ ଶରୀର ବିଳସିତ ଦେବତା ହେଉଛନ୍ତି କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞ । ସେ ହିଁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ହୃଦ ଦେଶରେ ବିରାଜିତ ।

👉 ପଞ୍ଚମାହାଭୂତ, ଦଶଇନ୍ଦ୍ରିୟ, ପଞ୍ଚତନ୍ମାତ୍ର, ବୁଦ୍ଧି ଓ ଅବ୍ୟକ୍ତ ପ୍ରକୃତି ସମେତ କ୍ଷେତ୍ର, କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞର ସମାହାର ହେଉଛି ଚତୁର୍ବିଂଶଂତି ସାଂଖ୍ୟ ନିଶ୍ଚିତ ତତ୍ତ୍ଵର ସମୀକ୍ଷା । କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞ ପୁରୁଷଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ କ୍ଷେତ୍ର ରୂପୀ ତ୍ରୟୋବିଂଶ ତତ୍ତ୍ଵ ମଧ୍ଯରେ ଦ୍ରାବିଂଶ ସଂଖ୍ୟକ ବ୍ୟବଧାନ ରହୁଛି । ଏହା ହିଁ ସମଗ୍ର ପ୍ରକୃତି ।

👉 ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରକୁ ପ୍ରବେଶ ପୂର୍ବରୁ ସର୍ବବିଧ ମଙ୍ଗଳର ଆଶା କରି ଭକ୍ତଗାନ କରେ ଗୋବିନ୍ଦଙ୍କ ସ୍ତୋତ୍ର:

“ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଗୋବିନ୍ଦ ହରେ ମୁରାରି,

ହେ ନାଥ ନାରାୟଣ ବାସୁଦେବ”

ଏଇ ବାଇଶି ଗୋଟି ଅକ୍ଷରର ପ୍ରତୀକ ବାଇଶି ପାହାଚ ।

।। ସର୍ଵ ରହସ୍ୟମୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ବାଇଶି ପାହାଚ ।। part 10

*ବାଇଶି ପାହାଚର ତତ୍ତ୍ୱ* *Part 8*

👉 ସଗୁଣ ସଂସାରର ପ୍ରତୀକ ବାଇଶି ପାହାଚ ସଂସାର ବୃକ୍ଷକୁ ବୁଝାଉଛି । ଏହି ସ୍ଥାନରେ ସପ୍ତ ଦିବ୍ୟ ପିତୃ, ଦଶ ବିଶ୍ଵଦେବତା ଓ ସପ୍ତ ମନୁ ଅବସ୍ଥାନ କରିଛନ୍ତି । ଏହା ହିଁ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ । ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିସ୍ତୃତ ଏହି ସଂସାର ପୁନଃ ଆବର୍ଜିତ ହେଉଛି । ତେଣୁ ବାଇଶି ପାହାଚ ହେଉଛି ଜୀବଲୋକର ଗମନାଗମନର ସ୍ଥାନ ।

👉 ଦେବତାମାନେ ନୂତନ ସଂଭାବନାରେ ଜନ୍ମ ନେଇ ମଣିଷ ସଂସ୍କୃତିରେ ପିତୃ ହୋଇଛନ୍ତି ଏବଂ ଏହି ପିତୃପୁରୁଷ ଊର୍ଦ୍ଧାୟନ ଦେବମାର୍ଗରେ ଗତିକରି ଦେବତା ରୂପେ କଳ୍ପିତ ହୁଅନ୍ତି । ସେଥପାଇଁ ପିତା-ପିତାମହ-ପ୍ରପିତାମହଙ୍କୁ ଯଥାକ୍ରମେ ବସୁ, ରୁଦ୍ର ଓ ଆଦିତ୍ୟ ରୂପରେ ସ୍ତୁତି କରାଯାଏ ।

👉 ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ସାନ୍ନିଧ ପାଇଁ ଏହି ଦେବ–ପିତୃ—ଋଷି ମାଧମର ପାବଛ ଶ୍ରେଣୀକୁ ଶ୍ରଦ୍ଧା, ଭକ୍ତି ଓ ସନ୍ତର୍ପଣରେ ପ୍ରଦକ୍ଷିଣ କରି ଅତିକ୍ରମ କରିବାକୁ ହେବ । ଦଶ ବିଶ୍ଵଦେବ, ସପ୍ତ ପିତୃ ଏବଂ ପଞ୍ଚମହର୍ଷି ଏମାନଙ୍କୁ ଯଥାକ୍ରମେ ଦେବଯଜ୍ଞ, ପିତୃଯଜ୍ଞ ଓ ଋଷିଯଜ୍ଞରେ ଏହି ବାଇଶି ପାହାଚରେ ସନ୍ତର୍ପିତ କରିବା ବିଧେୟ ।

।। ସର୍ଵ ରହସ୍ୟମୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ବାଇଶି ପାହାଚ ।। part 11

*ବାଇଶି ପାହାଚର ତତ୍ତ୍ୱ* *Part 9*

👉 ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କର ବିଜେସ୍ଥଳୀ ଗୋଲକ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହାର ଅଧଃ ଦେଶରେ ଅଷ୍ଟ ବୈକୁଣ୍ଠ ଓ ତା’ର ଅଧଃ ଦେଶରେ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଭୁବନ । ହିରଣ୍ୟଗର୍ଭ ହେଉଛନ୍ତି ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କ ପଦ୍ମାସନ । ରତ୍ନବେଦୀକୁ ଯିବାକୁ ହେଲେ ଅଷ୍ଟ ବୈକୁଣ୍ଠ ଓ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଭୁବନ ଅତିକ୍ରମ କରିବାକୁ ପଡିଥାଏ ।

👉 ତେଣୁ ବାଇଶି ପାହାଚ ହେଉଛି ଅଷ୍ଟ ବୈକୁଣ୍ଠ ଓ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଭୁବନର ସମାହାର । ଅଷ୍ଟ ବୈକୁଣ୍ଠ ମଧ୍ଯରେ ଶ୍ରୀବୈକୁଣ୍ଠ, କୈବଲ୍ୟ ବୈକୁଣ୍ଠ, କାରାଣାର୍ଣ୍ଣବ ବୈକୁଣ୍ଡ, ଶ୍ଵେତ ବୈକୁଣ୍ଠ, ଶ୍ଵେତ ଦ୍ବୀପ ବୈକୁଣ୍ଠ, ପରବ୍ୟୋମ ବୈକୁଣ୍ଠ, ଗର୍ଭୋଦକଶାୟୀ ବୈକୁଣ୍ଠ ଓ କୈଳାସ ବୈକୁଣ୍ଠ । ବାଇଶି ପାହାଚରେ ଏମାନଙ୍କର ଅନୁଷ୍ଠାନ ।

👉 ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ସାନ୍ନିଧ ପାଇଁ ଏହି ଦେବ–ପିତୃ—ଋଷି ମାଧମର ପାବଛ ଶ୍ରେଣୀକୁ ଶ୍ରଦ୍ଧା, ଭକ୍ତି ଓ ସନ୍ତର୍ପଣରେ ପ୍ରଦକ୍ଷିଣ କରି ଅତିକ୍ରମ କରିବାକୁ ହେବ । ଦଶ ବିଶ୍ଵଦେବ, ସପ୍ତ ପିତୃ ଏବଂ ପଞ୍ଚମହର୍ଷି ଏମାନଙ୍କୁ ଯଥାକ୍ରମେ ଦେବଯଜ୍ଞ, ପିତୃଯଜ୍ଞ ଓ ଋଷିଯଜ୍ଞରେ ଏହି ବାଇଶି ପାହାଚରେ ସନ୍ତର୍ପିତ କରିବା ବିଧେୟ ।

।। ସର୍ଵ ରହସ୍ୟମୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ବାଇଶି ପାହାଚ ।। part 12

*ବାଇଶି ପାହାଚର ତତ୍ତ୍ୱ* *Part 10*

👉 ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ହେଉଛନ୍ତି ଭାଗବତଙ୍କ ସ୍ୱରୂପ । ଭାଗବତ ଦ୍ଵାଦଶ ସ୍କନ୍ଦ, ତହିଁରେ ଦଶ ତତ୍ତ୍ଵ ଯଥା—ବାସୁଦେବ, ନୃସିଂହ, ରାମକୃଷ୍ଣ, ଶ୍ରୀଦେବୀ, ଭୂଦେବୀ, ଗୋବିନ୍ଦ, ନାରାୟଣ, ମଦନମୋହନ, ବିମଳା ଓ ଭୁବନେଶ୍ୱରୀ ମିଶିଲେ ବାଇଶି ପାହାଚ ହୁଏ ।

👉 ଏହା ବ୍ୟତୀତ ବାଇଶି ପାହାଚ ହେଉଛି ପଞ୍ଚ ମାତ୍ରା, ପଞ୍ଚ ଭୂତ, ପଞ୍ଚ ବୀଜ, ପଞ୍ଚ ଦେବ ଏବଂ ଜୀବ ଓ ପରମ ନାମକ ଦୁଇ ଆତ୍ମାର ମିଳିତ ତନୁ ।

👉 ଏହା ମଧ୍ୟ ବାଇଶିଟି ତୀର୍ଥ ଭୂମି, ବାଇଶିଟି ତତ୍ତ୍ଵର ପ୍ରତୀକ ଓ ବାଇଶି ଭାବର ସ୍ବରୂପ । ସେହିପରି ପଞ୍ଚ ରସ, ଅଷ୍ଟ ସାତ୍ତ୍ଵିକ ଭାବ, ତ୍ରିବୀଜ, ତ୍ରିଶକ୍ତି ଓ ତ୍ରିଗୁଣର ସମାହାର ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିରର ବାଇଶି ପାହାଚ ।

।। ସର୍ଵ ରହସ୍ୟମୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ବାଇଶି ପାହାଚ ।। part 13

*ବାଇଶି ପାହାଚର ତତ୍ତ୍ୱ* *Part 11*

👉 ବାଇଶି ପାହାଚର ବାମ ପାର୍ଶ୍ଵରେ କାଶୀବିଶ୍ଵନାଥ, ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ର, ଶ୍ରୀନରସିଂହ ଓ ଗଣେଶଙ୍କ ଦେଉଳ ବିରାଜିତ ।

👉 କାଶୀବିଶ୍ଵନାଥ ହେଉଛନ୍ତି ବାଇଶି ପାହାଚର ପ୍ରଥମ ଦେବତା । କଥିତ ଅଛି କାଶୀବିଶ୍ଵନାଥ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ କୈବଲ୍ୟ ଦୈନିକ ପାଇବା ପାଇଁ ସେଠାରେ ଅବସ୍ଥାନ କରିବାର ଆଜ୍ଞା ପାଇଥିଲେ ।

👉 ଏହାର ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଆନନ୍ଦ ବଜାର ଅବସ୍ଥିତ । ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ପ୍ଲଟ୍ ନଂ ୧୫୭(କ)ରେ ଏହି ପାହାଚଗୁଡ଼ିକ ଅବସ୍ଥିତ ।

👉 ଚାରୋଟି ପାହାଚ ମଧ୍ୟରୁ ଆନନ୍ଦ ବଜାରକୁ ଯିବା ବାଟରେ ଦୁଇଟି ଓ ଅନ୍ୟ ଦୁଇଟି ରୋଷଶାଳାକୁ ପଡ଼ିଅଛି ।

।। ସର୍ଵ ରହସ୍ୟମୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ବାଇଶି ପାହାଚ ।। part 14

*ବାଇଶି ପାହାଚ*

👉 ମୁଖଶାଳାଠାରୁ ବାଇଶି ପାହାଚରେ ଗଲାବେଳେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନେ ସେମାନଙ୍କର ପିତଳ ଢ଼ାଳ, ତମ୍ବା ପାତ୍ର ଓ କୁଶ ଧରି ବସିଥାନ୍ତି ଦୁଇ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଭକ୍ତମାନଙ୍କୁ ଅପେକ୍ଷା କରି ।

👉 କଥିତ ଅଛି ପିତୃପୁରୁଷମାନେ ସେଠାରେ ଅପେକ୍ଷା କରିଥାନ୍ତି ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କର କଣିକାଏଁ କୈବଲ୍ୟ ପାଇବା ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କର ଆତ୍ମିୟ ସ୍ଵଜନ ତଥା ପୁଅ, ପୁତୁରା, ଭଣଜା ଓ ଜ୍ଵାଇଁମାନଙ୍କ ଠାରୁ ।

👉 ଆଉ ମଧ୍ଯ ଯେଉଁ ଭକ୍ତ (ଜେଜମାନ) ସେଠାରେ ଦେବତା ଓ ପିତୃଲୋକଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ପିଣ୍ଡଦାନ ଦେଇଥାନ୍ତି ଓ କୈବଲ୍ୟ କଣିକା ଅର୍ପଣ କରିଥାନ୍ତି ତାଙ୍କର ଶ୍ରାଦ୍ଧ ଜନିତ ପୁଣ୍ୟ ଅର୍ଜନ ହୋଇଥାଏ ।

👉 ଦୈନିକ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଭକ୍ତ ସେଠାରେ ସେମାନଙ୍କର ପିତାମହ ଓ ମାତାମହୀମାନଙ୍କର ଶ୍ରାଦ୍ଧ ଦିବସରେ ଶ୍ରାଦ୍ଧ ଅର୍ଥାତ ପିଣ୍ଡଦାନ, ଅନ୍ନଦାନ, ବସ୍ତ୍ରଦାନ ଇତ୍ୟାଦି ଦେଇଥାଆନ୍ତି ।

👉 କିନ୍ତୁ ଆଶ୍ୱିନ ମାସର କୃଷ୍ଣପକ୍ଷ ପ୍ରତିପଦଠାରୁ ମହାଳୟା ଅମାବାସ୍ୟା ପନ୍ଦର ଦିନ (ଅପର ପକ୍ଷ) ଶ୍ରାଦ୍ଧ ଦେବାର ବିଧିବିଧାନ ଏଠାକାର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ପରିବେଶକୁ ଚଳଚଞ୍ଚଳ କରିଥାଏ ।

।। ସର୍ଵ ରହସ୍ୟମୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ବାଇଶି ପାହାଚ ।। part 15

*ବାଇଶି ପାହାଚରେ ଦୀପ ଜାଳିବା ଓ କାଉଁରିଆ କାଠି ଜାଳିବାର କିମ୍ବଦନ୍ତୀ*

👉 ଅତୀତରେ ରାଜା ଦର୍ପନାରାୟଣ ପ୍ରତ୍ୟହ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କୁ ଦର୍ଶନ କରିବା ସଂଗେ ସଂଗେ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କୁ ଶ୍ରାଦ୍ଧ ଦେଉଥିଲେ । ରାଜାଙ୍କର ତତୁଲ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟରେ ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ପ୍ରୀତ ହୋଇ ଆଶୀର୍ବାଦ ଦେଇଥିଲେ । ଜଣେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ବେଶରେ ରାଜା ଦର୍ପନାରାୟଣଙ୍କୁ ଦେଖାଦେଇ ପ୍ରତିଦିନ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ସୂଚନା ଦେଇଥିଲେ । କ୍ରମଶଃ ଏହି ଔଲୋକିକ ଘଟଣାଟି ସର୍ବତ୍ର ପ୍ରଚାର ଓ ପ୍ରସାର ହୋଇଗଲା ।

👉 ପବିତ୍ର କାର୍ତ୍ତିକ ମାସର ଦ୍ବୀପାବଳି ଦିନ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଭକ୍ତ ଦିନରେ ପିଣ୍ଡଦାନ ଓ ରାତ୍ରିରେ ପୟା ଡ଼ାକିବାର ଦୃଶ୍ୟ ଏହି ପୀଠର ଆଧ୍ୟାତ୍ମକ ପରିବେଶର ଶୋଭାକୁ ଦ୍ବିଗୁଣିତ କରିଥାଏ । ବାଇଶି ପାହାଚର ଦୀପ ଜାଳିବା ଓ କାଉଁରିଆ କାଠି ଜାଳିବାର ପବିତ୍ରତାର ପଟାନ୍ତର ନାହିଁ ।

।। ସର୍ଵ ରହସ୍ୟମୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ବାଇଶି ପାହାଚ ।। part 16

*ବାଇଶି ପାହାଚ*

👉 ଭକ୍ତମାନେ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କୁ ଦର୍ଶନ କରି ଫେରିବା ବାଟରେ ବାଇଶି ପାହାଚରେ କିଛି ସମୟ ବସିଥାନ୍ତି । ନିଜ ନିଜର ପିଲାମାନଙ୍କୁ ସେହି ପାହାଚରେ ଶୋଇ ପକାଇଥାଆନ୍ତି ଏବଂ ଗଡାଇଥାନ୍ତି, କେବଳ ପ୍ରଭୁଙ୍କର କାଣିଚାଏ ଆଶୀର୍ବାଦ ପାଇବା ଅଭିଳାଷରେ ।

।। ସର୍ଵ ରହସ୍ୟମୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ବାଇଶି ପାହାଚ ।। part 17

*ବାଇଶି ପାହାଚରେ କାଳିଆର ପହଣ୍ଡି ମାର୍ଗ*

👉 ପବିତ୍ର ରଥଯାତ୍ରା ସମୟରେ ଜୀଉମାନେ ବାଇଶି ପାହାଚ ଉପରେ ଟାହାୟା ଲଗାଇ ସୁସଜିତ ହୋଇ ବିରାଟ ସଲଟନ ସହିତ ରଥ ଉପରକୁ ଆସିଥାନ୍ତି ।

👉 ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଭକ୍ତମାନଙ୍କ ଗହଣରେ ପହଣ୍ଡି ହୋଇ ଜୀଉମାନେ ଆସିବାର ଦୃଶ୍ୟ ଅତ୍ୟନ୍ତ ମନୋହର ଓ ଚିତ୍ତାକର୍ଷକ ।

👉 ଶାସ୍ତ୍ରାନୁମୋଦିତ ଯେ ସେହି ଦେବୋପମ ପହଣ୍ଡି ସମୟରେ ଶ୍ରୀଜୀଉଙ୍କୁ ଦର୍ଶନ କରିବା ପାଇଁ ତେତିଶି କୋଟି ଦେବତାଙ୍କ ସମେତ ପିତୃପୁରୁଷଗଣ, ଚିତ୍ରଗୁପ୍ତ, ଯମଦୂତ, ଗନ୍ଧର୍ବ, କିନ୍ନର ଦେବ, ନର୍ତ୍ତକୀମାନେ ଉପସ୍ଥିତ ଥାଆନ୍ତି ।

।। ସର୍ଵ ରହସ୍ୟମୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ବାଇଶି ପାହାଚ ।। part 18

*ବାଇଶି ପାହାଚରେ ଯମଶିଳା / ଜ୍ୟୋତିଶିଳା*

👉 ବାଇଶି ପାହାଚ ଚଢିବା ଭିତରେ ଏକ କଳା ପଥର ଅଛି । ସେହି ଶିଳାକୁ ଯମ ଶିଳା କୁହାଯାଏ । ଏହି ଶିଳା ଉପରେ ପାଦ ରଖି ପତିତପାବନକୁ ଚାହିଁ ବା ଧ୍ଵଜାକୁ ଚାହିଁଲେ ଆପଣଙ୍କର ସବୁ ପାପ ଦୂର ହୋଇଯାଇଥାଏ ।

👉 କୁହାଯାଏ ଯେ, ମନ୍ଦିରରୁ ଫେରିବା ବେଳେ ଯଦି ଏହି ପଥର ଉପରେ ପାଦ ରଖିବେ ତାହେଲେ ଆପଣଙ୍କର ଧୋଇ ହୋଇଯାଇଥିବା ସବୁ ପାପ ପୁଣି ଫେରି ଆସିବ । ତେବେ ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କ ଦର୍ଶନ କରିବା ପରେ ମୁକ୍ତି ମିଳିଥାଏ ।

।। ସର୍ଵ ରହସ୍ୟମୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ବାଇଶି ପାହାଚ ।। part 19

*ବାଇଶି ପାହାଚର ଜୈନଧର୍ମ ଅନୁଯାୟୀ ତତ୍ତ୍ୱ*

ବାଇଶିପାହାଚର ତତ୍ତ୍ବ ବହୁମୁଖୀ । ଜୈନଧର୍ମର ପରିକଳ୍ପନା ଅନୁସାରେ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ବାଇଶିପାହାଚ ହେଉଛି ପ୍ରଥମ ବାଇଶିଜଣ ଜୈନତୀର୍ଥଙ୍କର ନାମର ପ୍ରତୀକ ।

👉 ଜୈନଧର୍ମର ପ୍ରଥମ ବାଇଶିଜଣ ତୀର୍ଥଙ୍କର ହେଉଛନ୍ତି- (୧) ଋଷଭଦେବ, (୨) ଅଜିତନାଥ, (୩) ଶମ୍ଭୁନାଥ, (୪) ଅଭିନନ୍ଦନାଥ, (୫) ସୁମତିନାଥ, (୬) ପଦ୍ମପ୍ରଭା, (୭) ସୁପାର୍ଶ୍ଵନାଥ, (୮) ଚନ୍ଦ୍ରପ୍ରଭା, (୯) ସୁବିଧ୍ଵନାଥ, (୧୦) ଶୀତଳନାଥ, (୧୧) ଶ୍ରୀୟାଂନ୍ନନାଥ, (୧୨) ବସୁପୂଜ୍ୟ, (୧୩) ବିମଳନାଥ (୧୪) ଅନନ୍ତନାଥ, (୧୫) ଧର୍ମନାଥ, (୧୬) ଶାନ୍ତନାଥ, (୧୭) କୁନ୍ତୁନାଥ, (୧୮) ଆରନାଥ, (୧୯) ମଲୀନାଥ, (୨୦) ମୁନିସୁବ୍ରତ, (୨୧) ନାମିନାଥ, (୨୨) ନେମିନାଥ ।

।। ସର୍ଵ ରହସ୍ୟମୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରରେ କାଶୀବିଶ୍ୱନାଥ ମନ୍ଦିର।। part 1

*କାଶୀବିଶ୍ୱନାଥ ମନ୍ଦିରର ଅବସ୍ଥିତି*

👉 ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ପୂର୍ବଦ୍ଵାର ଗୁମୁଟ ବାଇଶି ପାହାଚରେ ପ୍ରବେଶ କଲା ବେଳେ ବାମପଟରେ ଏହି କାଶୀବିଶ୍ଵନାଥଙ୍କ ମନ୍ଦିର ଅବସ୍ଥିତ ।

👉 ତୃତୀୟ ପାହାଚରେ କାଶୀ ବିଶ୍ଵନାଥ ମନ୍ଦିର ବିଦ୍ୟମାନ ।

👉 ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର ସ୍ଵତ୍ତ୍ଵଲିପି ମୁତାବକ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ବାହାର ବେଢ଼ାରେ ବିଶ୍ଵନାଥ ମନ୍ଦିର ଅବସ୍ଥିତ ।

।। ସର୍ଵ ରହସ୍ୟମୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରରେ କାଶୀବିଶ୍ୱନାଥ ମନ୍ଦିର ।। part 2

*କାଶୀବିଶ୍ୱନାଥ ମନ୍ଦିରର ତଥ୍ୟ*

👉 ଏହି ମନ୍ଦିରର ଉଚ୍ଚତା ପନ୍ଦର ଫୁଟ । ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟରେ ଶକ୍ତି ଓ ଲିଙ୍ଗ ଉଭୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ।

👉 ଲିଙ୍ଗର ଉଚ୍ଚତା ପ୍ରାୟ ଦଶ ଇଞ୍ଚ ଏବଂ ଶକ୍ତି ଉତ୍ତର ଦିଗାଭିମୁଖ ହୋଇ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛନ୍ତି । ଶିବଲିଙ୍ଗ କଳାମୁଗୁନି ପ୍ରସ୍ତରରେ ନିର୍ମିତ ।

👉 ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରସ୍ତର ନିର୍ମିତ ହର ଓ ପାର୍ବତୀ ମୂର୍ତ୍ତି ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପୂର୍ବକ ପୂଜା ପାଉଛନ୍ତି । ଏହି ବିଗ୍ରହଙ୍କ ଉଚ୍ଚତା ପ୍ରାୟ ୧୦ ଇଞ୍ଚ ।

👉 ଉତ୍ତରପୂର୍ବ କୋଣରେ ପାଦୁକାକୁଣ୍ଡ ରହିଛି । ପ୍ରବେଶ ଦ୍ଵାରର ଓସାର ମାତ୍ର ଅଢ଼େଇଫୁଟ ଏବଂ ଉଚ୍ଚତା ୪ଫୁଟ ହେବ ।

👉 ଏହାର ଉପରି ଭାଗରେ ନବଗ୍ରହ ବିଗ୍ରହ ଓ କୀର୍ତିମୁଖ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି ।

👉 ଦ୍ଵାରର ଦୁଇପାର୍ଶ୍ଵରେ ଦ୍ଵାରପାଳ ଭାବରେ ନନ୍ଦୀ ଓ ଭୃଙ୍ଗୀ ବିଦ୍ୟମାନା ମନ୍ଦିର ସମ୍ମୁଖରେ ପ୍ରାୟ ୩ଫୁଟ ଦୂରରେ ଏକ ସ୍ତମ୍ଭ ଉପରେ ଏକ ବୃଷଭ (କ୍ଷୁଦ୍ର) ମୂର୍ତି ବସିଅଛନ୍ତି ।

।। ସର୍ଵ ରହସ୍ୟମୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରରେ କାଶୀବିଶ୍ୱନାଥ ମନ୍ଦିର ।। part 3

କାଶୀବିଶ୍ୱନାଥ ମନ୍ଦିରର କିମ୍ବଦନ୍ତୀ

👉 ୧୬୧୧ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରୁ କାଶୀ ବିଶ୍ଵନାଥ ବାଇଶି ପାହାଚରେ ପୂଜା ହୋଇ ଆସୁଛନ୍ତି ।

👉 ଜନଶ୍ରୁତି ଅନୁଯାୟୀ ଚକ୍ରପାଣି ଖୁଣ୍ଟିଆ ଥିଲେ ଜଣେ ବିଶିଷ୍ଟ ସେବାୟତ । କାଶୀରେ ବିଶ୍ଵନାଥ ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ଦର୍ଶନ କରିବାର ଐକାନ୍ତିକ କାମନା ତାଙ୍କ ମନ ଓ ହୃଦୟରେ ସର୍ବଦା ଗୁଞ୍ଜରିତ ହେଉଥିଲା । ନ ଥିଲା ତାଙ୍କର ଆର୍ଥିକ ସମ୍ବଳ, ଶାରୀରିକ ସାମର୍ଥ୍ୟ ।

(ଅନ୍ୟ ପୁସ୍ତକରେ ସେବକଙ୍କର ନାମ ହରି ହର ଖୁଣ୍ଟିଆ ବୋଲି ଲେଖାଯାଇଛି)

👉 ଶେଷରେ ନିରାଶ ହୋଇ ବୃଦ୍ଧ ସେବକ ବାଇଶି ପାହାଚରେ ବସି ଏକ ଲୟରେ ବିଶ୍ଵନାଥଙ୍କୁ ପ୍ରାର୍ଥନା କଲେ ।

👉 ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ଭକ୍ତିପୂତ ପ୍ରାଣରେ ତାଙ୍କର ଇଚ୍ଛା ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଅବଗତ କଲେ । ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ଇଚ୍ଛାରେ କାଶୀର ବିଶ୍ଵନାଥ ସୁଦୂର କାଶୀରୁ ଆସି ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରରେ ପଦାର୍ପଣ କରିଥିଲେ।

👉 ପରିଶେଷରେ କାଶୀବିଶ୍ଵନାଥ ଖୁଣ୍ଟିଆ ସେବକଙ୍କୁ ସେହି ବାଇଶି ପାହାଚରେ ଦର୍ଶନ ଦେଲେ । ତାଙ୍କ ପାଇଁ ନିର୍ମିତ ମନ୍ଦିରରେ ପୂଜା ପାଇଥିଲେ ।

।। ସର୍ଵ ରହସ୍ୟମୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରରେ କାଶୀବିଶ୍ୱନାଥ ମନ୍ଦିର ।। part 4

କାଶୀବିଶ୍ୱନାଥ ମନ୍ଦିରର ନୀତିକାନ୍ତି

👉 ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ଦ୍ଵାରଫିଟା ନୀତି ପରେ ସକାଳେ ଏହି ମନ୍ଦିରରେ ଆଳତୀ ହୁଏ । ଠାକୁରଙ୍କ ଅଭିଷେକ ତତ୍ପରେ ଯଜମାନଙ୍କର ଜଳଲାଗି ହୋଇଥାଏ । ଏହା ପରେ କଦଳୀ, ସେଓ ଇତ୍ୟାଦି ଫଳଭୋଗ ହୁଏ ।

👉 ଅପରାହ୍ନ ଚାରିଟା ପରେ ପୁନର୍ବାର ଅଭିଷେକ ହୋଇ ଚନ୍ଦନଲାଗି ବେଶ ହୋଇଥାନ୍ତି । କିଛି ସମୟ ପରେ କ୍ଷୀର ଭୋଗ ହୋଇ ବିଶ୍ଵନାଥଙ୍କ ପହୁଡ଼ ନୀତି ବଢ଼େ ।

👉 ଶିବରାତ୍ରି ଦିନ ରାତ୍ରରେ ଠାକୁରଙ୍କର ଚନ୍ଦନବେଶ, ଶିବରାତ୍ରି ପୂଜା, ପ୍ରସାଦ ଭୋଗ ତଥା ମହାଦୀପ ଜଳାଇବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି ।

👉 ଶିବ ବିବାହ ଓ ଶୀତଳଷଷ୍ଠୀ ଦିନ ଏହି ଠାକୁରଙ୍କର ଜଳଶାୟୀ ନୀତି ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ ।

👉 ଅପରାହ୍ନରେ ଜଳ, ଫୁଲ, ବେଲପତ୍ର ଇତ୍ୟାଦି ପରିଷ୍କାର କରାଯାଇ ଚନ୍ଦନଲାଗି ଓ ବିବାହଜନିତ ବିଶେଷ ଭୋଗ କରାଯାଏ ।

👉 ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଂକ୍ରାନ୍ତି, ସୋମବାର, ଶନିବାର ଓ ଶ୍ରାବଣ ମାସର ସୋମବାରରେ ମନ୍ଦିର ସମ୍ମୁଖରେ ପ୍ରବଳ ଜନଗହଳି ହୁଏ ।

👉 ଏପରି କି ଭକ୍ତମାନେ ଗଙ୍ଗାନଦୀରୁ ଜଳ ଆଣି କାଶୀବିଶ୍ଵନାଥଙ୍କୁ ଲାଗି କରନ୍ତି ।

।। ସର୍ଵ ରହସ୍ୟମୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରରେ କାଶୀବିଶ୍ୱନାଥ ମନ୍ଦିର ।। part 5

କାଶୀବିଶ୍ୱନାଥ ମନ୍ଦିର

👉 କାଶୀବିଶ୍ବନାଥ ଦେବଦେବ ମହାଦେବ । ଏହି କ୍ଷେତ୍ରର ଶ୍ରେଷ୍ଠତା ଅନୁଭବ କରି କାଶୀବିଶ୍ଵନାଥ ସ୍ଵୟଂ ନିଜ ଇଚ୍ଛାରେ ଏହି ସ୍ଥାନରେ ଅବସ୍ଥାନ କରିଛନ୍ତି । ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ ଲେଖୁଛନ୍ତି-

""ଶୁଣ କୋବିଦେ ଭାରତ ଖଣ୍ଡେ ପୁଣ୍ୟ ଧାମ

ଯେଣୁ ନାରାୟଣ ଦେହୀ ତେଣୁ ସେହି ନାମ ହେ ।

ଗୀର୍ବାଣ ମତେ ନିର୍ବାଣ ସାରୂପ୍ୟକୁ ଦେଇ

ସାକ୍ଷୀ ପକ୍ଷୀ କରଟ ପ୍ରତିମା ରୂପେ ଥାଇ ଯେ ।

ଯେ ବ୍ରହ୍ମହତ୍ୟା ପାତକ-ନିପାତକ-ମହୀ

କପାଳମୋଚନ ତ୍ରିଲୋଚନ ସାକ୍ଷୀ ଯହିଁ ଯେ ।

ଆସି କାଶୀଶ୍ଵର ବାସ କଲେ ଏହା ଜାଣି

ଅନ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରେ ସମସ୍ତଙ୍କ ଏ ମସ୍ତକମଣି ହେ ।’’

।। ସର୍ଵ ରହସ୍ୟମୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରରେ କାଶୀବିଶ୍ୱନାଥ ମନ୍ଦିର ।। part 6

କାଶୀବିଶ୍ୱନାଥ ମନ୍ଦିର

ଗଙ୍ଗା ତରଙ୍ଗ ରମଣୀୟ-ଜଟା-କଳାଫ

ଗୌରୀ ନିରନ୍ତର ବିଭୂଷିତ ବାମଭାଗମ୍

ନାରାୟଣ ପ୍ରିୟ ମନଙ୍ଗମଦାପହାରଂ

ବାରାଣସୀପୁରପତିଂ ଭଜ ବିଶ୍ଵନାଥମ୍ ।

ବାର-ମଗୋଚର-ମନେକ-ଗୁଣ-ସ୍ବରୂପଂ

ବାଗୀଶ ବିଷ୍ଣୁ-ସୁର-ସେବିତ-ପାଦ-ପୀଠମ୍

ବାମେନ ବିଗ୍ରହ-ବରେଣ କଳତ୍ରବନ୍ତଂ

ବାରାଣସୀପୁରପରିଂ ଭଜ ବିଶ୍ଵନାଥମ୍ ।’’

।। ସର୍ଵ ରହସ୍ୟମୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ବାଇଶିପାହାଚରେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ମନ୍ଦିର ।।

କାଶୀବିଶ୍ଵନାଥଙ୍କ ମନ୍ଦିର ପରେ ବାଇଶିପାହାଚର ଦକ୍ଷିଣପାର୍ଶ୍ବରେ ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ର ମନ୍ଦିର ( ରାମ, ଲକ୍ଷ୍ମଣ, ସୀତା ଓ ବାନର ସେନା), ଶ୍ରୀନରସିଂହ (ଅଭୟନୃସିଂହ), ରାଧାବଲ୍ଲଭ ମନ୍ଦିର, ଘଣ୍ଟେଶ୍ଵରୀ ଠାକୁରାଣୀ ଓ ଗଣେଶଙ୍କ ଚିତ୍ର ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ।

ଶ୍ରୀ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ମନ୍ଦିର : କାଶୀବିଶ୍ବନାଥଙ୍କ ସନ୍ନିକଟରେ ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ର ଉତ୍ତରକୁ ମୁଖ କରି ବିଦ୍ୟମାନ ।

ନୃସିଂହ ମନ୍ଦିର ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ନିକଟରେ ଏକ ଛୋଟ ମନ୍ଦିରରେ ପ୍ରଭୁ ନୃସିଂହଦେବ ବିରାଜମାନ ।

ବାଇଶିପାହାଚ ଶେଷରେ ରହିଛି ଭିତର ବେଢ଼ା ବା କୂର୍ମବେଢ଼ାକୁ ଯିବାପାଇଁ ପ୍ରବେଶଦ୍ଵାର ବା ଗୁମୁଟ ।