।। ସର୍ଵ ରହସ୍ୟମୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରରେ ଶ୍ରୀ ବେଢାକାଳୀ ମନ୍ଦିର ବା ଭଦ୍ରକାଳୀ ମନ୍ଦିର ବା ଗୁହ୍ୟକାଳୀ ମନ୍ଦିର ବା ବେଢା କାଳୀ ମନ୍ଦିର||

👉 ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ସତ୍ୱଲିପି ଅନୁସାରେ ପ୍ଲଟ ନମ୍ବର ୫୬ ରେଶ୍ରୀ ବେଢାକାଳୀ ମନ୍ଦିର ବା ଭଦ୍ରକାଳୀ ମନ୍ଦିର ବା ଗୁହ୍ୟକାଳୀ ମନ୍ଦିର ଅବସ୍ଥିତ ।

👉 ଏହା ମୂଖ୍ୟ ମନ୍ଦିରର ପଶ୍ଚିମ କୋଣରେ ଠିକ ଶ୍ରୀନୀଳମାଧବ ଓ ମା ଲଷ୍ମୀଙ୍କ ମନ୍ଦିରର ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଏକ ନାତିଉଚ୍ଚ ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟରେ ମା ବେଢାକାଳୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠତ ଓ ପୂଜିତ ଅଟନ୍ତି।

👉 ଏହି ବେଢାକାଳୀଙ୍କ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଵିଷୟରେ ପଣ୍ଡିତ ସୂର୍ଯ୍ୟନାରାୟଣ ଦାଶଙ୍କ ମତ ହେଲା ମାହାଲଷ୍ମୀଙ୍କ ମନ୍ଦିର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ସମୟରେ ହିଁ ମା ବେଢାକାଳୀଙ୍କ ମନ୍ଦିର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଛି। ଏହା ଆଗରୁ ଅରଣ୍ୟ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଥାନରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁପ୍ତ ଅବସ୍ଥାରେ ମା ଗୁହ୍ୟକାଳୀ ଅବସ୍ଥାନ କରି, ନିଜର ଉଗ୍ର ସ୍ଵଭାବ ଯୋଗୁ ସେ ଅନେକ ବିତ୍ପାତ ଘଟାଇ ଅନେକ ଜୀବନ ନେଇଥିଲେ। ଲୋକମାନେ ଭୟରେ ଉକ୍ତ ସ୍ଥାନକୁ ଆସିବାକୁ ମଧ୍ୟ ଭୟ କରୁଥିଲେ। ମରହଟ୍ଟା ରାଜ୍ୱତ କାଳରେ ବାବା ବ୍ରହ୍ମଚାରିଙ୍କ ଉଦ୍ୟମରେ ସେହି ଉଗ୍ର କାଳୀ ମୂର୍ତ୍ତିଙ୍କ ପ୍ରଥମ ବିଗ୍ରହକୁ ଲୁଚାଇ ପୁନଶ୍ଚ ଏକ ଶାନ୍ତ ସ୍ଵଭାବର ମୂର୍ତ୍ତି ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଗଲା। ସେହି ଦିନଠାରୁ ମା’ଭଦ୍ରକାଳୀ ଭାବରେ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ସୁରକ୍ଷା ଦାୟିତ୍ୱ ତୁଲାଇ ଆସୁଛନ୍ତି।

👉 କଥିତ ଅଛି ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ଓ ଅନ୍ୟ ଦେବାଦେବୀ ପହୁଡ଼ ହୋଇସାରିବା ବେଢା ମଧ୍ୟରେ କେବଳ ମା ବେଢା କାଳୀ ଜାଗ୍ରତ ରହି ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ସୁରକ୍ଷା ଦାୟିତ୍ୱ ତୁଲାଇଥାନ୍ତି। ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବେଢାର ରକ୍ଷାକର୍ତ୍ତା ହିସାବରେ ମା ବେଢାକାଳୀଙ୍କର ବେଶ ପରିଚିତି ଅଛି।

👉 ସାଧାରଣ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଟିଏ ଆଜି ବି ମା ବେଢାକାଳୀଙ୍କ ଦର୍ଶନ କରିବା ସମୟରେ ଜାଣି ପାରେନି ଯେ ସେ ମା ଙ୍କ ପ୍ରକୃତ ମୂର୍ତ୍ତି ବା ମୂଳ ପ୍ରସ୍ତର ମୂର୍ତ୍ତି ଦର୍ଶନ କରୁନି, ଦର୍ଶନ କରୁଛି ଏହି ମୂଳ ମୂର୍ତ୍ତି ସମ୍ମୁଖ ଭାଗରେ ଓସୁଆ (ଝୁଣା ଓ ତୈଳ ମିଶ୍ରିତ ଏକ ଲେପ )ରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଦ୍ଵିତୀୟ ମୂର୍ତ୍ତିଙ୍କୁ।

👉 ବର୍ତ୍ତମାନ ମୂର୍ତ୍ତି ଡାହାଣ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଏକ ରନ୍ଦ୍ର ଦେଇ ଦେଖିଲେ ମୂଳ ବିଗ୍ରହଙ୍କ ଦର୍ଶନ ମିଳେ। ଆଜି ବି ସେହି ମୂଳ ବିଗ୍ରହଙ୍କ ପୂଜା ଏହି ରନ୍ଦ୍ର ବାଟେ ଫୁଲ, ଚନ୍ଦନ ଦେଇ କରାଯାଏ।

👉 ଦୃଶ୍ୟମାନ ହେଉଥିବା ଦେବୀ ବିଗ୍ରହ ବ୍ୟାଘ୍ର ଚର୍ମ ଉପରେ ଅଧିଷ୍ଠାତା। ପ୍ରାୟ ତିନି ଫୁଟ ଉଚ୍ଚାର ଏହି ବିଗ୍ରହ ଦ୍ବିଭୁଜା, ଦକ୍ଷିଣ ହସ୍ତ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ୱକୁ ଉତ୍ତୋଳନ କରି ଧରିଛନ୍ତି ଖଡ଼ଗ ଓ ବାମ ହାତରେ ଧରିଛନ୍ତି ଖର୍ପର ଧାରଣ କରି ରଖିଛନ୍ତି ନିଜ ଜାନୁ ଉପରେ ନିଜର ବିସ୍ତାରିତ ନେତ୍ରରେ ଉଗ୍ର ଭାବର ପ୍ରଦର୍ଶନ,ଲହ ଲହ ଜିହ୍ୱା ସହ ଗଳାରେ ମୁଣ୍ଡ ମାଳ ମାଙ୍କ ଉଗ୍ର ରୂପକୁ କରୁଛି ଆହୁରି ଉଗ୍ରତମ। ସଙ୍ଗରେ ଅଛି ସିଂହ ବାହନ।

👉 ୧୯୫୩-୫୪ ମସିହାରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ସତ୍ୱଲିପି କହେ କିଛି ପ୍ରତିହାରୀ ଓ ଖୁଣ୍ଟିଆ ସେବକ ମାଙ୍କ ସେବା ପୂଜା କରିଥାନ୍ତି। ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର କୋଠ ବାହାରଦେଉଳିରୁ କେବଳ ଗୋଟିଏ କାକରା ମିଳେ, ସୁତରାଂ ମାଙ୍କୁ କେବଳ ଶୀତଳ ଭୋଗ କରାଯାଏ। ମାଙ୍କ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସେବା ଯଥା ସ୍ନାନ, ମାର୍ଜନା, ମଇଲମ ବେଶ ଇତ୍ୟାଦି ସେବକ ମାନେ ନିଜ ଖର୍ଚ୍ଚରେ କରିଥାନ୍ତି ।

👉 ପାର୍ବଣ ନୀତି ଅନୁଯାୟୀ ଆଶ୍ୱିନ ମାସରେ ଷୋଳପୂଜା ପାଇଁ କୋଠ ପକ୍ଷରୁ ଦୈନିକ ଖେଚୁଡ଼ି ଏକ ଓଳି, କାକରା ଚାରି ଗୋଟି ଓ ଏକ ମୁଆଁ ଆସିଥାଏ, ଷୋଳପୂଜା ସମୟରେ ମା’ଙ୍କର ବିଭିନ୍ନ ବେଶ ମଧ୍ୟ ହୋଇଥାଏ। ଆସନ୍ତୁ ମାଙ୍କ ଆରାଧନା କରିବା।

“କାଳୀଂ କରାଳ ବଦନାଂ ମୁଣ୍ଡମାଳା ବିଶୋଭିତାମ୍।

ଲୋଳଜିହ୍ୱାଂ ତ୍ରିନେତ୍ରାଙ୍ଗା, ଖଡଗପାତ୍ର ଧରାନନାମ୍ ।

ଗୁହ୍ୟାଦ ଗୁହ୍ୟତମାଂ ଦେବୀଂ ସର୍ବସିଦ୍ଧି -ପ୍ରଦାୟିନୀମ୍ ।

ଗୁହ୍ୟଚକ୍ରେଶ୍ୱରୀଂ ବନ୍ଦେ କାଳିକାଂ କାଳମାତ୍ରକାମ୍।”

ଅର୍ଥାତ ହେ ଗୁହ୍ୟକାଳୀ!ମାତଃ, ତୁମେ କରାଳ ବଦନା, ତୁମେ ନରମୁଣ୍ଡ ମାଳରେ ବିଭୂଷିତା, ତୁମର ଜିହ୍ୱା ଅତି ଚପଳ ତୁମେ ତ୍ରିନେତ୍ରା, ତୁମେ ଖଡ଼ଗଧରା, ପାନପାତ୍ର ତୁମ ଅଧର ସ୍ପର୍ଶ କରିଛି । ତୁମେ ଅପ୍ରକଟା, ଗୁହ୍ୟଚକ୍ରର ଅଧିକାରି ଅଧିଶ୍ବରୀ, ତୁମେ ସିଦ୍ଧିଦାୟିନୀ କାଳୀକା, କାଳମାତୃକା ତୁମକୁ ଆମେ ବାରମ୍ବାର ବନ୍ଦନା କରୁଛୁ। ଏହି ଧ୍ୟ୍ୟନ ମନ୍ତ୍ରଟି ମୁକ୍ତି ଚିନ୍ତାମଣି ଗ୍ରନ୍ଥରୁ ଆନିତ।