*ଜୟ ଜୟ ଜଗନ୍ନାଥ*

--------☉U☉-------

*ମହାପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ତ୍ରିଦେବଙ୍କ ସମାହାର*

(ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଆଲୋଚନା)

କାଳିଆ ସାଆନ୍ତେ, ଭାବର ଠାକୁର ସେ, ନେବାର କିଛି ନାହିଁ, କିଏ ଅବା କ'ଣ ତାଙ୍କୁ ଦେବ। ତଥାପି କାହିଁକି ମନର ସବୁ ଅଶାନ୍ତି ତାରି ପାଖରେ ହିଁ କହିହୁଏ। କହିଦେଲେ ସବୁ ଅଶାନ୍ତି ବି ଦୂର ହୋଇଯାଏ। କି ବିଚିତ୍ର ଲୀଳା ,ହେ ! କାଳିଆ ରେ, ମୋତେ ଆସନ୍ତା ଜନ୍ମ ରେ ଜରା ଶବର ର ବଂଶଧର କରନ୍ତନି, ତୁମ କୋଇଲି ବୈକୁଣ୍ଠ ଲୀଳା ଠୁଁ ଆରମ୍ଭ କରି ନବକଳେବର ବ୍ରହ୍ମ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସବୁ କରନ୍ତି ! ଏମିତି କେତେ କ'ଣ ଭାବନା। ସେବାର ଭାବ, ସେବା କରିବାର ଭାବ, ସେବକ ର ସେବକ ହେବାର ଭାବ। ସବୁ କିଛି ତାଙ୍କୁ ହିଁ ସମର୍ପିତ କରିବାର ଭାବ। ତ୍ରିଦେବ ଙ୍କ ସମାହାର ରେ ଗୋଟିଏ ବିଗ୍ରହ ତାହା ଶ୍ରୀବିଗ୍ରହ। ଏହିପରି ମହାପ୍ରଭୂ ଙ୍କର ଅପାର ଲୀଳା ସମୁଦ୍ର ରୁ ବିନ୍ଦୁଏ ମାତ୍ର ବଖାଣ କରିବା କୁ ଆମ୍ଭର ସାମର୍ଥ ନାହିଁ । ତଥାପି...............

ସୁଧା ସମୁଦ୍ର ପୁରିଥାଇ । ଥଣ୍ଟ ପୁରେଇ ଖଗ ନେଇ ।

ତଦ୍ ବତ ଗୋବିନ୍ଦ ଚରିତ । ଚୌତିଶା ଚଉପଦୀ ଗୀତ ।।

(ଭୂପତି-ଚଉତିଶା)

ତୈତ୍ତରୀୟ ଉପନିଶଷଦ୍ (ଉପ,୨/୧) ଅନୁଯାଇ "ସତ୍ୟଂଜ୍ଞାନମନନ୍ତଂବ୍ରହ୍ମ", ମହାପ୍ରଭୂ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ହେଉଛନ୍ତି ସତ୍ୟ,ଜ୍ଞାନ,ଅନନ୍ତ ବା ଶୂନ୍ୟ, ଶୁଦ୍ଧ ବ୍ରହ୍ମ। ଯେଉଁ ରୂପକୁ ଧରି ମହାପ୍ରଭୁ ରତ୍ନସିଂହାସନପରେ ବିରାଜିତ, ସେହି ରୂପ ହିଁ ପ୍ରଭୂ ଙ୍କର ସ୍ବରୂପ, ଲକ୍ଷଣ। ସେ ସମସ୍ତଙ୍କର ଦେବତା, ସବୁ ଦେବତା ମଧ୍ୟ।

ସିଦ୍ଧ ପୁରଷ ମାନଙ୍କ ମତେ ଏହି ମାନବୀୟ ଲୀଳା ର ଦିଅଁ ଙ୍କ ଠାରେ ତ୍ରୀଦେବ ଙ୍କ ସମାହାର ହୋଇଅଛି। ପଞ୍ଚଗୋସ୍ବାମୀ ସଖା ମହାପୁରୁଷ ଅଚ୍ୟୁତାନନ୍ଦ ଦାସ ତାଙ୍କ "ବ୍ରହ୍ମଶାଙ୍କୁଳୀ" ରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି :

"ସେ ଛଡ ଚାରି ଏକ କରି, ବ୍ୟାନ ପବନ ହୃଦେଧରି

ମିଳିବ ନାଭି କମଳରେ, ବ୍ରହ୍ମା ବିଜୟ ସେ ଚକ୍ର ରେ ।।"

ସୁତରାଂ ଗୋସ୍ବାମୀ ଙ୍କ ମତେ ବ୍ରହ୍ମଦେବ ଶ୍ରୀଜୀଉ ଙ୍କ ନାଭି ସ୍ଥାନ ରେ ବିଦ୍ୟମାନ ।

ପଞ୍ଚଗୋସ୍ବାମୀ ଙ୍କ ଅନ୍ୟତମ ସଖା ବଳରାମ ଦାସ ତାଙ୍କ "ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ଭୂଗୋଳ" ପୁସ୍ତକରେ କହୁଛନ୍ତି :

"କଣ୍ଠ ରେ ଇଶ୍ବର ରହଇ । ପାର୍ବତୀ ଘେନି ବିହରଇ ।

ତହିଁ ଶୋଡଶାକ୍ଷର ରହେ । ବେନି ବଳଟି ଆକାଶ ଏ ।।"

ଆହୁରି ମଧ୍ୟ ମହାପୁରୁଷ ଅଚ୍ୟୁତାନନ୍ଦ ଦାସ ତାଙ୍କ ଦ୍ବାରା ରଚିତ ପୁସ୍ତକ "ଛୟାଳିଶ ପଟଳ" ରେ କହୁଛନ୍ତି :

"କଣ୍ଠ ଚକ୍ରକୁ ଏବେ ଧର । ବିଶୁଦ୍ଧ ନାମଟି ଏହାର ।

ପଦ୍ମ ଅଟଇ ଶୋଳ ଦଳ । ସର୍ବ ସ୍ବର ର ଖେଳଘର ।

ଏ ଖେଳ ଚଉଦ ଜାଣିବ । ଆପେ ସେ ବ୍ରହ୍ମ ବୋଲାଇବ ।

ଦେବ ଶଙ୍କର ବୃଷଭ ରେ । ଏ ଚକ୍ରେ ରହି ଲୀଳା କରେ ।।"

ମହାପୁରୁଷ ମାନଙ୍କ ମତେ ମହାଦେବ ଶ୍ରୀଜୀଉ ଙ୍କ କଣ୍ଠ ଚକ୍ର ରେ ବିଦ୍ୟମାନ ।

ବୈଷ୍ଣମ୍ବ କବି ଶିବ ଦାସ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ "ଶ୍ରୀରାଧା ରସାମୃତ ଗୀତା" ରେ ମହାଦେବ ଙ୍କୁ ଶ୍ରୀଜୀଉଙ୍କ କଣ୍ଠ କମଳ ରେ ଦ୍ବାରପାଳ ରୂପେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରି ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି :

"କଣ୍ଠ କମଳ ଯେ ଶୋଳ ପାଖୁଡା ଅଟଇ,

ହୋମ ଜ୍ୟୋତି ପ୍ରାୟ ତାଙ୍କ ବର୍ଣ୍ଣ ବିକଶଇ,

ଇଶ୍ବର ପାର୍ବତୀ ହିଁ ହୋଇଛନ୍ତି ଦ୍ବାରୀ,

ବୃଷଭ ବାହାନେ ହର ଅଛି ବିଜେ କରି ।।"

ଶାରଳା ଦାସ ତାଙ୍କ ମହାଭାରତ ପୁରାଣ ର ଆଦିପର୍ବ ରେ ଲେଖିଛନ୍ତି :

"ତାଳୁ ରେ ଶିରରେ ବିଜେ କରିଛନ୍ତି ବ୍ରହ୍ମା

କପାଳ ପଟଳେ ନାରାୟଣ ଯେ ମହାତ୍ମା ।"

ଅର୍ଥାତ,ପ୍ରଭୂ ଗୋଲକ ବିହାରୀ ବିଷ୍ଣୁ ବା ନାରାୟଣ ଶ୍ରୀଜୀଉଙ୍କ ମସ୍ତକରେ ବିରାଜିତ। ଏହିପରି ଭାବେ ଶ୍ରୀଜୀଉ ଙ୍କ ନାଭି କମଳରେ "ବ୍ରହ୍ମା", କଣ୍ଠ କମଳ ରେ "ମହେଶ୍ବର" ଏବଂ ସର୍ବୋପରି କପାଳ ବା ମସ୍ତକରେ "ବିଷ୍ଣୁ" ଭଗବାନ ବିରାଜିତ ।

ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ, ବିଶ୍ବ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ର ଠାକୁର। ଅନ୍ତରିକ୍ଷ ଶୂନ୍ୟ.....ଅନ୍ଧାର......କଳା, ଶ୍ରୀଜୀଉ ଙ୍କର ଆକାଶ ପରି ଶ୍ରୀମୁଖ ମଣ୍ଡଳ କଳା। ନାକଫୁଲି, ତାରା ମାନଙ୍କୁ ସୂଚିତ କରୁଛି। ଚନ୍ଦ୍ର ସୂର୍ଯ୍ୟ ଦୁଇ ନୟନରେ ସାରା ସଂସାର ଦେଖୁଛନ୍ତି। ଅର୍ଦ୍ଧଚନ୍ଦ୍ର ଓଠରେ ହସ, ଜଗତଜନ ବିମୋହିତ କରୁଛି। ହେ, ଅବ୍ୟକ୍ତ ରୂପି ମହାବାହୁ, ତୁମେ ତ ସ୍ବୟଂ ମୁକ୍ତିର ମାର୍ଗ। ଜ୍ଞାତା, ଜ୍ଞେୟ, ପରମଧାମ, ଆଦି ଦେବ ପୁରାଣ ପୁରୁଷ। ତୁମେ ହିଁ ତ ସମଗ୍ର ଜଗତର ଏକମାତ୍ର ଲୟ ସ୍ଥାନ।

"ତ୍ବମାଦିଦେବଃ ପୁରୁଷଃ ପୁରାଣ,

ସ୍ତ୍ବମସ୍ୟବିଶ୍ବେସ୍ୟପରଂ ନିଧାନଂ

ବେତ୍ତାସି ବେଦ୍ୟଂ ଚ ପରଂ ଚ,

ଧାମ ତ୍ବୟା ତତଂ ବିଶ୍ବମନନ୍ତରୂପ ।।୩୮।।"

(ଶ୍ରୀମଦ୍ ଭଗବତ ଗୀତା ୧୧ ଅଧ୍ୟାୟ ୩୮)

ଜୟ ଶ୍ରୀରାଧେ କୃଷ୍ଣ ହରେ କୃଷ୍ଣ

ଜୟ ଜଗନ୍ନାଥ ସ୍ଵାମୀ ନୟନ ପଥଗାମୀ

🙏