*( मैं हैरान हूं )*

____________

*महादेवी वर्मा*

______________

*इतिहास में छिपाई गई एक कविता*

________________

" मैं हैरान हूं यह सोच कर ,

किसी औरत ने क्यूं नहीं उठाई उंगली ?

तुलसी दास पर , जिसने कहा ,

"ढोल, गंवार, शुद्र, पशु, नारी,

ये सब तड़न के अधिकारी ।"

" मैं हैरान हूं

किसी औरत ने

क्यूं नहीं जलाई "मनुस्मृति"

जिसने पहनाई उन्हें

गुलामी की बोड़ियां ?

" मैं हैरान हूं

किसी औरत ने क्यूं नहीं धिक्कारा ?

उस "राम" को

जिसने गर्भवती पत्नी सीता को,

परीक्षा के बाद भी

निकाल दिया घर से बाहर

धक्के मार कर ।"

किसी औरत ने लानत नहीं भेजी

उन सबको, जिन्होंने

" औरत को समझ कर वस्तु "

लगा दिया था दाब पर

होता रहा "नपुंसक" योद्धाओं के बीच

समूची औरत जाति का चिरहरण ?

महाभारत में?

" मैं हैरान हूं यह सोच कर ,

किसी औरत ने

क्यूं नहीं किया ?

संयोगिता अंबा मंबालिका के

दिन दहाड़े, अपहरण के विरोध

आज तक !"

" और मैं हैरान हूं

इतना कुछ होने के बाद भी

क्यूं अपना श्रद्धेय मानकर

पुजती हैं मेरी मां बहने

उनको देवता भगवान मान कर ?"

"मैं हैरान हूं

उनकी चुप्पी देखकर

उसे उनकी सहन शीलता कहूं या

अंध श्रद्धा, या फिर

मानसिक गुलामी की पराकाष्ठा ?"

*(महादेवी वर्मा जी की यह कविता, किसी भी पाठ्य पुस्तक में नहीं रखी गई है , क्युकी की यह भारतीय* *( हिंदुमान ब्राह्मणबादी, तथा कथित आदर्श मनुबादी)* *संस्कृति पर गहरी चोट करती है ।*

*ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ*

----------

ମୁଁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୁଏ ଯେ,

କେହି ଜଣେ ହେଲେ ସ୍ତ୍ରୀ ଲୋକ

ଆଙ୍ଗୁଠି ଉଠେଇଲେନି

ତୁଳସୀ ଦାସଙ୍କ ଉପରେ ?

ଯେ କହିଥିଲେ :

"ଢୋଲ, ଗଂୱର, ଶୁଦ୍ର, ପଶୁ, ନାରୀ,

ଏ ସକଲ୍ ତାଡନକେ ଅଧିକାରୀ।"

ମୁଁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୁଏ ଯେ,

ଜଣେ କେହି ସ୍ତ୍ରୀ ଲୋକ

ପୋଡ଼ିଦେଇ ପାରିଲେନି

ମନୁସ୍ମୃତି;

ଯାହା ସେମାନେଙ୍କୁ ବାନ୍ଧି ଦେଲା

ଦାସତ୍ବର ଶୃଙ୍ଖଳରେ !

ମୁଁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଯେ,

କେହି ଜଣେ ହେଲେ ସ୍ତ୍ରୀ

ଧିକ୍କାର କଲେନି ରାମଙ୍କୁ,

ଅଗ୍ନି ପରୀକ୍ଷା ପରେବି

ନିଜ ଗର୍ଭବତୀ ସ୍ତ୍ରୀ'କୁ

ଯିଏ ଧକ୍କା ମାରି

ତଡ଼ିଦେଇ ପାରିଲେ ଘରୁ।

କେହି ଜଣେ ହେଲେବି ସ୍ତ୍ରୀ ଲୋକ

ଅଭିଶାପ ଦେଇ ପାରିଲେନି ସେମାନଙ୍କୁ,

ଯେଉଁମାନେ ତୁଚ୍ଛ ବସ୍ତୁ ପରି

ନାରୀ'କୁ ବିଛେଇ ଦେଲେ ପଶାପାଲିରେ;

ଆଉ, ନପୁଂସକ ଯୋଦ୍ଧାଙ୍କ ମଝିରେ

ବସ୍ତ୍ର ହରଣ ହେଇ ଚାଲିଲା

ସମଗ୍ର ନାରୀ ଜାତିର !

ଏତକ ଭାବି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୁଏ ଯେ,

କେହି ଜଣେ ହେଲେ ବି ସ୍ତ୍ରୀ ଲୋକ

ସଂଯୁକ୍ତା, ଅମ୍ବା, ଅମ୍ବାଳିକା ଙ୍କ

ଅପହରଣର ବିରୋଧରେ ପଦେ କଥା

କହି ପାରିଲେନି ଆଜିଯାକେ !

ଆଉ ଏ ସବୁ ପରେ ବି,

ମୋ ମାଆ ଓ ଭଉଣୀମାନେ

ସେହିମାନଙ୍କୁ ପରମ ଶ୍ରଦ୍ଧାର ସହ

ଦେବତାର ଆସନରେ

ପୂଜା କରୁଛନ୍ତି ଏବେବି !

ମୁଁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ସେମାନଙ୍କ ମୌନତାରେ,

ଏ ସବୁ ସହନଶୀଳତା କହିବି

ନା ଅନ୍ଧଶ୍ରଦ୍ଧା !

ନା ଏହା କେବଳ

ମାନସିକ ଦାସତ୍ବର ପରାକାଷ୍ଠା ?

*(ମହାଦେବୀ ବର୍ମାଙ୍କର ଅପ୍ରକାଶିତ କବିତା 'ମୈ ହୈରାନ୍‌ ହୁଁ' ର ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ୍‌ ।)*

----***----

*{ପ୍ରତିକ୍ରିୟା}*

*ଡକ୍ଟର ଶ୍ରୀମତୀ ସଙ୍ଗୀତା ନାଏକ(ପୁରୋହିତ)*

ଆପଣ ତ ବିଦୂଷୀ ମାନସୀ

ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ କ'ଣ ପାଇଁ ଯେ ?

ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଅନୁଭୂତି ଯାହାର ଯେମିତି।

ସ୍ଥାନ କାଳ ପାତ୍ର ପୁଣି ଯେଉଁଠି ଯେମିତି।

ସନ୍ଥ ତୁଳସୀଙ୍କ ପାଇଁ ଆଙ୍ଗୁଠି ତ ଉଠିଥିଲା

ଯେତେବେଳେ ସ୍ନେହ କାଙ୍ଗାଳ ମଣିଷଟି

ପତ୍ନୀ ପ୍ରେମେ ପଡ଼ିଥିଲେ ବନ୍ଧା

କ୍ଷଣିକ ବିରହେ ବ୍ୟାକୁଳ ଦଶଦିଗ

ଅନ୍ଧକାର ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟେ ସନ୍ଧ୍ୟା ।

ନାରୀ ଶକ୍ତିକୁ କିଏ ପାରିବ ବା ବାନ୍ଧି ?

ସମୟର ଆହ୍ଵାନକୁ ମାନି ନିଏ କବି

କେମିତି କିଏ ବା ହେବେ , ତାର ପ୍ରତିବନ୍ଧି ?

ବୁଝାମଣା କରିବାକୁ ହୁଏ , ବେଳେବେଳେ

କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ ସନ୍ଧି ॥

ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ରାମ ପ୍ରାଣଠୁ ଅଧିକ ପ୍ରିୟ ତାଙ୍କ

ଜନକ ଦୁଲାରୀ

କନକ ଜାନକୀ ସାଙ୍ଗେ ରଚିଲେ ଅଶ୍ଵମେଧ ଯଜ୍ଞ

କାହିଁ କେବେ କେଉଁଠି ମିଳିବେ ପତି ତାଙ୍କ ସମ

ପ୍ରଜା ପାଳନର ବ୍ରତ କରିଲେ ପାଳନ

ଧକ୍କା ଦେବା ଦୂରେ ଥାଉ, ନିଷ୍ଠୁରେ ଶୁଣାଇ ନଥିଲେ

ବନବାସ ଦଣ୍ଡ ବୈଦେହୀଙ୍କୁ,

ଲକ୍ଷ୍ମଣ ହସ୍ତେ ଦେଲେ ପଠାଇ ବାଲ୍ମିକୀ ଆଶ୍ରମକୁ

ତା'ଠୁ ମହନୀୟ ସ୍ଥାନ ବା କେଉଁଠି,

ପୂର୍ଣ୍ଣଗର୍ଭା ଜାନକୀଙ୍କ ପାଇଁ

ଯେଉଁଠି ରଚିତ ହୋଇଥିଲା ରାମାୟଣ

ନିରାପଦେ ବଢିବେ ସେଠି ତାଙ୍କ ଗର୍ଭସ୍ଥ ସନ୍ତାନ

ଶିଖିବେ ଆଶ୍ରମ ନିୟମ,ହେବେ ସ୍ଥିତ ପ୍ରଜ୍ଞ

ପାଞ୍ଚାଳୀ ତ ଅଗ୍ନି ସ୍ନାତା , ଯଜ୍ଞକୁଣ୍ଡ

ଜନମ ଯାହାର, ପାପ ସବୁ ପୋଡ଼ିଦେବେ

ଧ୍ୱଂସ ହେବ କାଳିମା ଏ ଧରା ପୃଷ୍ଠର

ଏହି ଲକ୍ଷ୍ୟେ ଆବିର୍ଭାବ ସିଏ

ତାଙ୍କୁ ବିଛେଇ ପାରିବ ବା କିଏ ?

ଉର୍ଦ୍ଧ୍ଵ ମୁଖା ଦାବାଗ୍ନି ସେ , ତାଙ୍କରି

ନିର୍ଦ୍ଦେଶେ, ତାଙ୍କ ଅଭିଶାପେ

ମୂଳମନ୍ତ୍ର ଉଚ୍ଚାରିତ ମହାସମରର

କାହିଁକି ଅଭିଯୋଗ ହେବ ଯେ ?

ସ୍ଵର କାହିଁକି ଉଠିବ ଏହାରି ବିରୁଦ୍ଧେ

ଦ୍ରଉପଦୀ ଓ ସୀତା ତ ଦୁଇଟି ଚରମ ଓ ପରମ

ନିଦର୍ଶନ ପ୍ରତିଶୋଧ ଆଉ ପରାକାଷ୍ଠା

ନାରୀ ଜୀବନର ॥

ସଂଯୁକ୍ତା ଅମ୍ବା ଅମ୍ବାଳିକା

ନାରୀ ଜୀବନ ଇତିହାସେ

ଜ୍ଵଳନ୍ତ ନମୁନା

କେହି ବି ନୁହନ୍ତି ଅବଳା ଦୁର୍ବଳା

ଉପଯୁକ୍ତ ପ୍ରତିରୋଧ ଦିଅନ୍ତି

ପ୍ରମାଣ , ପ୍ରଚଣ୍ଡ ଲଳନା ଶକ୍ତିର

ଏକୁ ଆରେକ ସଭିଏଁ

ସଗରିମା ସାରିକା

ଅନ୍ଧଶ୍ରଦ୍ଧା ବା ମାନସିକ ଦାସତ୍ଵ

ୟେ ନୁହେଁ, ଏହା ମାତ୍ର

ତ୍ୟାଗପୂତ ମହନୀୟ

ଭାରତୀୟ ନାରୀର ଆଦର୍ଶ।

ତାଙ୍କର ପଦାଙ୍କକୁ

ଅନୁସରୀ ବଢ଼ିବା ଆଗକୁ

ମହୁମାଛି ହେବା,

ସାହିତ୍ୟ ଫୁଲରୁ ମହୁ ସଂଗ୍ରହ କରିବା।

ମୁଁ ବି ତ ,ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଚକିତ

ହେ ସ୍ଵର୍ଗତା ଦେବୀ କବୟିତ୍ରୀ ।

କେମିତି ଯେ ସୃଜି ଦେଲା ଏମିତି ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ଭାବର

କବିତାଟିଏ ଅସାଧାରଣ ଆପଣଙ୍କ ଲେଖନୀର ମୁନ

ଦ୍ଵିଧା ରହିଥିବ ଅବଶ୍ୟ କୁଣ୍ଠିତ ମନରେ

ସେଥିପାଇଁ ରହିଗଲା ଅପ୍ରକାଶିତ ହୋଇ

ଭାରତର ମହାନ ସଂସ୍କୃତି ସଂପନ୍ନ

ଏ ମାଟିର ସୃଷ୍ଟି ସମୂହର ତିକ୍ତ ଅଭିବ୍ଯକ୍ତି

ରୁ କ୍ଷ୍ରାନ୍ତ ହୋଇ ରହିଲା ନିରବୀ

ଲୋକ ଲୋଚନର ଅଢୁଆଳେ, ସାହିତ୍ୟ ଜଗତେ

ସୃଷ୍ଟି ସମୂହ ରୁ ଧୀରେ ନେଇଛି ବିରତି ॥

*( ଦ୍ରଷ୍ଟବ୍ୟ -ମହାଦେବୀ ବର୍ମାଙ୍କ ଅପ୍ରକାଶିତ ହିନ୍ଦୀ କବିତା* *"ମୈ ହୈରାନ୍ ହୁଁ'* *ର ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ*

*"ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ" )*

*ଓଡ଼ିଶା ରାଜ୍ୟ ମୁକ୍ତ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ, ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ,* *ସମ୍ବଲପୁର*

*ବିଭାଗୀୟ ମୁଖ୍ୟ(ଓଡ଼ିଆ)*

*କୁଲିତାପଡ଼ା,ମୋଦିପଡ଼ା*

*ସମ୍ବଲପୁର*

*ପିନ୍ କୋଡ଼-୭୬୮୦୦୨*

*ଯୋଗାଯୋଗ -୭୯୭୮୮୬୪୬୧୨*

( मैं हैरान हूं ) {ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ} {ପ୍ରତିକ୍ରିୟା}

ଡକ୍ଟର ଶ୍ରୀମତୀ ସଙ୍ଗୀତା ନାଏକ ପୁରୋହିତ