“ବ୍ରହ୍ମା ବିଷ୍ଣୁ ଶିବେନ୍ଦ୍ର ବନ୍ଦେ ଚରଣମ୍

ଲୋକ ତ୍ରୟ ପାଳିନି ।

ବିଶ୍ୱ ତ୍ରାସ ମହା ଦୁର୍ଦ୍ଦାନ୍ତ

ମହିଷା ଉତ୍ପାତ୍ତ ସଂହାରିଣୀ ।

ଭାଲେରି ଗିରି ଗହ୍ଵର ସୁରୁଚିର

ମନ୍ଦିର ସଞ୍ଚାଳିନୀ ।

ତତ୍ ପାଦା ଯୁଗ୍ମ ମାତ ଶରଣମ୍

ମାତ ଶ୍ରୀ ନାରାୟଣୀ ।।”

ବାଲୁଗାଁ ରୁ ବ୍ରହ୍ମପୁର ଯିବା ବାଟରେ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଓ ଗଞ୍ଜାମର ସୀମାତୀରେ ଭାଲେରି ଗିରି ଗହ୍ଵ ମଧ୍ୟରେ ଦଶଭୁଜା ମହିସାମର୍ଦ୍ଧିନି ସ୍ୱରୂପରେ ବିରାଜିତା ମା ନାରାୟଣୀ।ମା ନିଜେ ସ୍ୱୟଂ ପ୍ରକୃତି ରାଣୀ ରୂପେ ବିରାଜିତା।ସୁନ୍ଦର ଝରଣା ସଙ୍ଗକୁ ମନମୁଗ୍ଧକାରୀ ପରିବେଶରେ ମା ଙ୍କ ମନ୍ଦିର ଝଲସି ଉଠେ।କିମ୍ବଦନ୍ତୀରେ ପ୍ରମାଣ ଅଛି କାହିଁ କେଉଁ କାଳରୁ ବାଣାସୁର ଦ୍ୱାରା ମା ଅବିର୍ଭୁତା।କିନ୍ତୁ କାଳାନ୍ତରରେ ମା ଅପୂଜା ହୋଇ ପଡ଼ିଥିଲେ।ଖଲ୍ଲିକୋଟ ଗଡ଼ର ମହାରାଜା ନାରାୟଣ ମର୍ଦ୍ଦରାଜ ଏକଦା ଜଙ୍ଗଲକୁ ଶିକାର କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଆସିଥିଲେ।କିଛି ସମୟପରେ କୌଣସି ଶିକାର ନ ପାଇବା କାରଣରୁ ସେ ଥକି ତୃଷ୍ଣାନ୍ତ ହୋଇ ଝରଣା ପାଣି ପିଇବା ସମୟରେ ନିକଟରେ ଥିବା ଗୁମ୍ଫା ଗହ୍ଵର ମଧ୍ୟରୁ ମାଙ୍କ ଜାଜୁଲ୍ୟମାନ ପ୍ରତିମାର ସ୍ଵନୟନେ ଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ।ସେହିଠାରେ ମହାରାଜା ଭାବ ବିହ୍ଵଳିତ ହୋଇ ମା ଙ୍କ ନାମ କରଣ ନିଜ ନାମାନୁଯାଇ ମା ନାରାୟଣୀ ରଖିଥିଲେ।ମା ଏଠି କଳିଯୁଗରେ ନରନାରୀମାନଙ୍କୁ ତାରିବା ପାଇଁ ସ୍ୱୟଂ ଜଗତ ତାରିଣୀ ରୂପରେ ଅବିର୍ଭୁତା।

ମା'ଙ୍କର ଏହି ଅପୂଜିତ ଅବସ୍ଥାରେ ମନ ଦୁଃଖ କରି ମହାରାଜା ପୁରୀରୁ ତନ୍ତ୍ରଶାସ୍ତ୍ର ଏବଂ ଶାକ୍ତ ପୂଜାରେ ନିପୁଣ ମହାନ୍ ପଣ୍ଡିତଜଣଙ୍କୁ ସପରିବାର ଡାକି ରହିବାର ଜାଗା ଦେଇ ମାଙ୍କ ପୂଜା ଦାଇତ୍ୱ ଅର୍ପଣ କରିଥିଲେ।ସେହିଦିନ ଠାରୁ ସେହି ପଣ୍ଡିତଜଣଙ୍କ ମା ନାରାୟଣୀଙ୍କର ପୂଜା ଆରାଧନା କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ।ମାଙ୍କୁ ଷୋଡଶ ଉପଚାର ଯଥା-ଆବାହନ,ଆସନ,ପାଦ୍ୟ,ଅର୍ଘ୍ୟ,ଆଚମନ,ମଧୁପର୍କା,ସ୍ନାନ,ବସ୍ତ୍ରଦାନ,ଉପବିତା,ଗନ୍ଧ,ପୁଷ୍ପ,ଧୂପ,ଦୀପ,ନୈବେଦ୍ୟ,କର୍ପୁର,ପ୍ରଦକ୍ଷୀଣା ନମସ୍କାର ଇତ୍ୟାଦି ଉପଚାରରେ ପୂଜା କରନ୍ତି।

ମାଙ୍କ ପାଖରେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ତନ୍ତ୍ର ସାଧନା ତଥା ଚଣ୍ଡୀ ପାଠ କରନ୍ତି।ଦିନେ ମାଙ୍କ ପାଖରେ ସମର୍ପିତ ମଦିରା କୁ ପ୍ରସାଦ ରୂପରେ ପଣ୍ଡିତ ପୂଜକଜଣଙ୍କ ପାନ କରି ମାଦକ ନିଶାରେ ଥିବା ସମୟରେ ଗ୍ରାମର କିଛି ଲୋକ ଯାଇ ମହାରାଜାଙ୍କ ନିକଟରେ ସମସ୍ତ ବୃତ୍ତାନ୍ତ ବଖାଣିଲେ ଯାହାଫଳରେ ପୂଜାରୀଙ୍କୁ ପାଖକୁ ଡକାଇ ମହାରାଜା ପରୀକ୍ଷା ନେବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ମା ନାରାୟଣୀଙ୍କ କେତେ ଭୁଜା ଏହା ପଚାରିଥିଲେ।ପୂଜାରୀ ଜଣଙ୍କ ଏହାର ଉତ୍ତର ଦଶଭୁଜା ଦେଇଥିଲେ କିନ୍ତୁ ସେତେବେଳେ ମା ନାରାୟଣୀ ଅଷ୍ଟଭୁଜା ସ୍ୱରୂପରେ ବିରାଜିତା ଥିଲେ।ଏହି ମିଛ କଥାରେ ରାଜା ରାଗିଯାଇ ପ୍ରଭାତ ହେବା କ୍ଷଣେ ମା ନାରାୟଣୀଙ୍କ ଦଶଭୁଜା ସ୍ୱରୂପକୁ ଦେଖାଇବାକୁ ଆଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ଯଦି ପୂଜକ ଦେଖାଇବାରେ ଅସମର୍ଥ ହୁଅନ୍ତି ତେବେ ତାଙ୍କୁ ଶିର ଛେଦନ ଦଣ୍ଡରେ ଦଣ୍ଡିତ ହେବାକୁ ପଡିବ।କିଛି ସମୟ ବ୍ୟବଧାନରେ ଯେତେବେଳେ ପୂଜକଙ୍କ ନିଶା ଛାଡ଼ିଛି ସେ ନିଜ ଭୁଲ ବୁଝିପାରି ମା ନାରାୟଣୀଙ୍କ ଶରଣାପନ୍ନ ହୋଇଛନ୍ତି ଯାହାଫଳରେ ପ୍ରଭାତ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ମା ନାରାୟଣୀ ଅଷ୍ଟଭୁଜା ରୁ ଦଶଭୁଜାରେ ରୂପନ୍ତରିତ ହୋଇସାରିଥିଲେ।ପ୍ରଭାତ ହେବା କ୍ଷଣେ ମହାରାଜା ଓ ସମସ୍ତ ପ୍ରଜା ମନ୍ଦିର ନିକଟକୁ ଆସିଥିଲେ ଏବଂ ମାଙ୍କ ଏହି ଦଶଭୁଜା ରୂପ ଦେଖି କାଳେ ପୂଜକ କିଛି ଚାଲାକି କରିଛି ଭାବି ସତ୍ୟତା ଜାଣିବା ପାଇଁ ମୂର୍ତ୍ତିଶିଳ୍ପୀମାନଙ୍କୁ ପଠାଇଲେ।ମୂର୍ତ୍ତିଶିଳ୍ପୀମାନଙ୍କର ନିହଣ ମୁନରେ ଆଘାତ ହୋଇ ମାଙ୍କ ପାଷାଣ ମୂର୍ତ୍ତିରୁ ରୁଧିରର ଧାର ବୋହିଥିଲା।ଏହି ଦୃଶ୍ୟ ଦେଖି ମହାରାଜା ନିଜର ଭୁଲ୍ ବୁଝି ମା ଙ୍କୁ କ୍ଷମା ପ୍ରାର୍ଥନା କରି ସେହି ପୂଜକଙ୍କୁ ଦେବତାର ଉପାଧିରେ ଭୂଷିତ କରିଥିଲେ।ସେହିଦିନ ଠାରୁ ମାଙ୍କ ପୂଜା ସେହି ଦେବତା ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଲୋକେ କରିଆସୁଛନ୍ତି।

ମା ନାରାୟଣୀଙ୍କ ମନ୍ଦିର ତନ୍ତ୍ରପୀଠ କାରଣରୁ ଏଠି ଚଣ୍ଡୀପାଠ ହୁଏ ସେଥିପାଇଁ ମା ଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ସ୍ୱୟଂ ଶିବ ଉଭା ହୋଇଛନ୍ତି।ଏହି ମନ୍ଦିରରେ ଶିବ ଲିଙ୍ଗ ସହ ମା ବନଦୁର୍ଗା ଏବଂ ସୁନ୍ଦର ସୁନ୍ଦର ପ୍ରାକୃତିକ ବୃକ୍ଷ ଲତା ଓ ଝରଣା ମଧ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ।ମାଙ୍କ ଗର୍ଭଗୃହ,ବିଗ୍ରହ ଓ ମନ୍ଦିର ସହ ମାଙ୍କ ପାର୍ଶ୍ୱ ଦେବାଦେବୀ ମଧ୍ୟ ଗୋଟିଏ ପଥର ଶିଳାରୁ ସୃଷ୍ଟି।ଏହି ପୀଠରେ ମା ନାରାୟଣୀ ରହି ଥିବାରୁ ଏହାର ନାମ ନାରାୟଣୀ ଖୋଲ ଭାବେ ବିଖ୍ୟାତ।

ମା ନାରାୟଣୀ ମନ୍ଦିର ଉପରେ ମା ବନଦୁର୍ଗାଙ୍କ ମନ୍ଦିର ବେଶ୍ ରମଣୀୟ ହୋଇପଡେ଼ ଘଞ୍ଚ ଜଙ୍ଗଲ ଭିତରେ।କୁହାଯାଏ ରାତିରେ ଏହି ପାହାଡ଼ରୁ ବାଘ,ସିଂହ ଏବଂ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ପଶୁପକ୍ଷୀଙ୍କ ଗର୍ଜନ ଶୁଭେ କିନ୍ତୁ ମା ନାରାୟଣୀ ମନ୍ଦିରରେ ରହୁଥିବା ପୂଜକ ଓ ଭକ୍ତ କେବେ କିଛି ଦେଖିନାହାନ୍ତି ଯଦି କିଛି ପଶୁ ଦେଖନ୍ତି ସେ କାହାରି କେବେ କିଛି କ୍ଷତି କରିନାହାନ୍ତି।ଏଠି ତ ସ୍ୱୟଂ ମା ଜଗତପାଳିନି ବିରଜିତା ତାର ପଣତକାନି ଯାହା ଉପରେ ଘୋଡେଇଥାଏ ତାର କିଏ କଣ କ୍ଷତି କରିବ।

ମାଙ୍କର ଏହି ପୀଠରେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଅନେକ ଅନେକ ପର୍ବପର୍ବାଣି ପାଳିତ ହୁଏ ସେଥିମଧ୍ୟରୁ- ରଜ,ପୌଷ ପୁର୍ଣିମା,ଚୈତ୍ର ମାସ,ନବରାତ୍ରି,ଦଶହରା,ନୂଆବର୍ଷ ଭଳି ଦିନମାନକରେ ମାଙ୍କର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପୂଜା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ।ଅନେକ ବର୍ଷରୁ ଏଠି ଛାଗ ବଳି ପ୍ରଥା ଚାଲିଆସୁଛି।କିନ୍ତୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ସରକାରଙ୍କ ନିୟମଯୋଗୁ ଏହି ପ୍ରଥା କମି ଆସୁଛି।

ମା ନାରାୟଣୀ ଏଠି ତ୍ରି ଦେବୀ ରୂପେ ପୂଜା ପାଆନ୍ତି।ବେଲପତ୍ରରେ ମା ଭବାନୀ ରୂପେ,ଫୁଲରେ ମା ସାରଦା ରୂପେ,ତୁଳସୀ ଓ ଚନ୍ଦନ ରେ ମା ଶ୍ରୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ରୂପେ ପୂଜା ପାଇଥାନ୍ତି।ଏଠି ମା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଭୋଗରେ ହିଁ ସର୍ବ ଦେବାଦେବୀଙ୍କ ପୂଜା ଭୋଗ ହୋଇଥାଏ। ଏଠାକୁ ଆସିବା ପାଇଁ ହେଲେ ଟ୍ରେନ,ବସ୍ କିମ୍ବା ଅଟୋ ଦ୍ୱାରା ଆସିପାରିବେ।ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଜିଲ୍ଲା ଏବଂ ଗଞ୍ଜାମ ଜିଲ୍ଲାର ସୀମାତୀରେ ଅବସ୍ଥିତ ଭାଲେରି ପାହାଡ଼ର ପାଦ ଦେଶରେ ମା ବିରାଜିତା।ଅନେକ ଦୂରଦୂରାନ୍ତରରୁ ମାଙ୍କ ପାଖକୁ ଅନେକ ଅନେକ ଭକ୍ତ ଏବଂ ମାନସିକଧାରୀ ଦୌଡ଼ି ଆସନ୍ତି।ମା ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ନିଜର ପଣତକାନି ଖୋଲି ଅଭୟବର ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି। ଜୟ ମା ନାରାୟଣୀ।

ଲେଖକ-ବାଦଲ ପଲେଇ