ମଧ୍ୟଭାରତୀୟ ଇତିହାସରେ ରାଜକୀୟ ଶାସନପଦ୍ଧତିର ଏକ ଶୂନ୍ୟତା ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ | ବର୍ଦ୍ଧନ ରାଜବଂଶର ସମ୍ରାଟ ହର୍ଷବର୍ଦ୍ଧନଙ୍କ ପାରେ ଶାସନରେ ଏକ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ଏକ ଲମ୍ବା ସମୟ ଯାଏଁ ଦେଖାଯାଏ | ସମଗ୍ର ଭାରତ ବର୍ଷକୁ ଏକ ଛତ୍ର ତଳେ ଶାସିତ ହେବାର ସୁଯୋଗ ନମିଳିବା ହେତୁ ଭାରତୀୟ ସମାଜରେ ଐକ୍ୟତାର କମି ହେବାକୁ ଲାଗେ ଏବଂ ଅତ୍ୟଧିକ ରାଜବଂଶର ଶାସନ ହେତୁ ନିଜନିଜ ମଧ୍ୟରେ ଯୁଦ୍ଧ ଭିତ୍ତିକ ସ୍ଥିତି ପ୍ରତ୍ୟେକ ସମୟରେ ଲାଗିରହେ |

ଭାସ୍କୋଡାଗାମାଙ୍କ ଜଳପଥ ଆବିଷ୍କାର ପରେ ବିଦେଶୀ ଭାରତକୁ ବାଣିଜ୍ୟପାଇଁ ଆସିଥିଲେ କିନ୍ତୁ ଭାରତୀୟ ସମାଜରେ ଅସନ୍ତୁଳିତ ମନୋଭାବ ଏବଂ ଜୀବନଶୈଳୀ ଦେଖି ସେମାନେ ଭାରତର ପ୍ରଭୁତା ଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟକରିଥିଲେ ଏବଂ ସଫଳ ହୋଇଥିଲେ | ପ୍ରଥମେ ବ୍ରିଟିଶ ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଏବଂ ପରେ ବ୍ରିଟିଶ ଗଭର୍ନମେଣ୍ଟ ଭାରତର ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଚଳାଇଥିଲେ | ସାମ୍ପ୍ରତି ଭାରତରେ ରାଜତନ୍ତ୍ର ପରିବର୍ତ୍ତେ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି ଏବଂ ଏହାର ବୈପ୍ଲବିକ ପ୍ରାରମ୍ଭ ବ୍ରିଟିଶ ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଦ୍ୱାରା ହୋଇଥିଲା | ତଥାପି ସ୍ୱାଧୀନତାର ମୂଲ୍ୟ ରକ୍ତରୁ ମସ୍ତକ ଯାଏଁ ଦେବାକୁ ପଡିଥିଲା | ସ୍ୱାଧୀନତା ପାଇଁ ଅନେକ ବିପ୍ଳବ ହୋଇଛି ଆଉ ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ଇତିହାସରେ ଏକ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ସ୍ଥାନ ଅଧିକୃତ କରିଥିବା 1817 ମସିହା ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ ଅନ୍ୟତମ |

ଯେତେବେଳେ ଆମେ ସ୍ୱାଧୀନତା ପାଇଁ ଭାରତର ସଂଗ୍ରାମ ବିଷୟରେ ଚିନ୍ତା କରୁ, ସେତେବେଳେ ଆମର ମନ ପ୍ରାୟତଃ ଜଣାଶୁଣା ଘଟଣାଗୁଡ଼ିକ ଆଡକୁ ଯାଇଥାଏ | ଯେପରିକି 1857 ର ବିଦ୍ରୋହ କିମ୍ବା ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଅହିଂସା ବିପ୍ଳବ । ଏହି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମୂହୁର୍ତ୍ତଗୁଡିକର ବହୁ ପୂର୍ବରୁ ଭାରତରେ ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଅନେକ ସ୍ଥାନୀୟ ବିଦ୍ରୋହର ହୋଇଛି| ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ହେଲା ଓଡିଶାରେ 1817ର ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ। ଯଦିଓ ଏହା ପରବର୍ତ୍ତୀ କିଛି ଗତିବିଧି ଅପେକ୍ଷା ଏହାକୁ ଅଳ୍ପ ମହତ୍ତ୍ୱ ଦିଆଯାଏ | ପାଇକା ବିଦ୍ରୋହ ହେଉଛି ଉପନିବେଶିକ ଅତ୍ୟାଚାର ବିରୁଦ୍ଧରେ ପ୍ରତିରୋଧର ଅନ୍ୟତମ ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିପ୍ଳବ | ଯାହା ଓଡିଶାର ଆଦିବାସୀ ଯୋଦ୍ଧା ଶ୍ରେଣୀ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହୋଇଥିଲା | ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ଓଡ଼ିଶାର ଲୋକଙ୍କ ସାମୂହିକ ଆତ୍ମାକୁ ପ୍ରତିପାଦିତ କରି ବ୍ରିଟିଶର ଅବମାନନା ଏବଂ ସାହସର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ଛିଡା ହୋଇଛି |

ପାଇକଙ୍କ ବିଷୟରେ କିଛି

ପାଇକମାନେ ଓଡିଶାର ଗଜପତି ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ପାରମ୍ପାରିକ ଏକ ଶ୍ରେଣୀ ଥିଲେ | ଉଭୟ ସାମରିକ ଏବଂ ଶୃଙ୍ଖଳା ପାଇଁ ଦାୟୀ ଥିଲେ। ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ସେମାନେ ସୈନିକ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ | ରାଜାଙ୍କ ଅଞ୍ଚଳକୁ ରକ୍ଷା କରୁଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କର ଆଧିପତ୍ୟ ବିସ୍ତାର କରିଥିଲେ। ଶାନ୍ତି ସମୟରେ ସେମାନେ ଆଇନ ଶୃଙ୍ଖଳା ରକ୍ଷା କରୁଥିଲେ। ପାଇକମାନେ କେବଳ ଯୋଦ୍ଧା ନୁହନ୍ତି | ସେମାନେ ମଧ୍ୟ କୃଷକ ଥିଲେ ଯେଉଁମାନେ ଜମି ଚାଷ କରିବା ସହ ବିଭିନ୍ନ ପଶୁପାଳନ କରୁଥିଲେ | ଉଭୟ ସୈନିକ ଏବଂ କୃଷକ ଭାବରେ ଏହି ଦୈତ୍ୟ ଭୂମିକା ସେମାନଙ୍କୁ ଓଡିଶାର ସାମାଜିକ-ରାଜନୈତିକ ସ୍ଥିତିର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଂଶ ଭାବରେ ପରିଣତ କରିଥିଲା |

ଗଜପତି ରାଜାମାନଙ୍କ ଶାସନରେ ପାଇକମାନେ ସମାଜରେ ଏକ ସମ୍ମାନଜନକ ମାନ୍ୟତା ପାଇଥିଲେ। ସେମାନଙ୍କର ସାମରିକ ସେବା ବଦଳରେ ସେମାନଙ୍କୁ ରାଜ୍ୟ ଦ୍ୱାରା ଜମି ଦିଆଯାଇଥିଲା | ଯାହା ସେମାନଙ୍କର ଜୀବିକା ଏବଂ ବିଶ୍ୱସ୍ତତାକୁ ଦର୍ଶାଏ । ଅବଶ୍ୟ, ବ୍ରିଟିଶ ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀର ଆଗମନ ଏବଂ 1803 ମସିହାରେ ଓଡିଶାର ଆନ୍ଦୋଳନ ସହିତ ପାରମ୍ପାରିକ ଶାସନ ଏବଂ ଜମି ମାଲିକାନା ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା। ବ୍ରିଟିଶମାନେ ପାଇକ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଜୀବନକୁ ବାଧା ଦେଇ ନୂତନ ଜମି ରାଜସ୍ୱ ନୀତିପ୍ରଣୟନ କରିଥିଲେ ।

ପାଇକା ବିଦ୍ରୋହର କାରଣ

ପାଇକା ବିଦ୍ରୋହ ରାଜନୈତିକ, ଅର୍ଥନୈତିକ ଏବଂ ସାମାଜିକ ଅଭିଯୋଗ ସମେତ ଅନେକ କାରକଗୁଡିକର ମିଶ୍ରଣର ଫଳାଫଳ |

୧। ଜମି ଏବଂ ସ୍ଥିତି ହରାଇବା : ବିଦ୍ରୋହର ଏକ ସାଧାରଣ କାରଣ ହେଲା ବ୍ରିଟିଶ ଜମି ସଂସ୍କାର ନୀତି । ଓଡିଶାର ଆନ୍ଦୋଳନ ପରେ ବ୍ରିଟିଶମାନେ ପାରମ୍ପାରିକ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ପ୍ରଣାଳୀକୁ ଏକ ନୂତନ ରାଜସ୍ୱ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ବଦଳାଇଲେ ଯାହାକି ଜମିଦାରୀ ଆଇନ ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା | ଯେଉଁଥିରେ ସ୍ଥାନୀୟ ଜମି ମାଲିକମାନଙ୍କୁ ଟିକସ ସଂଗ୍ରହ ଦାୟିତ୍ବରେ ରଖିଥିଲା। ଏହି ପ୍ରଣାଳୀ ପାଇକମାନଙ୍କୁ ଗୁରୁତର ଭାବରେ କ୍ଷୁର୍ଣ୍ଣ କରିଥିଲା | ଯେଉଁଥିରେ ସେମାନଙ୍କର ଜମି ଏବଂ ସମାଜରେ ସେମାନଙ୍କର ସୁବିଧାଜନକ ସ୍ଥିତି ହରାଇଥିଲେ | ସେମାନଙ୍କର ଜମି ହରାଇବା କେବଳ ସେମାନଙ୍କର ଅର୍ଥନୈତିକ ଆଧାରରୁ ବଞ୍ଚିତ ନୁହେଁ ବରଂ ସେମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କର ସାମାଜିକ ସ୍ଥିତି ଏବଂ ଅଞ୍ଚଳ ସ୍ଥିତି ଠାରୁ ମଧ୍ୟ ବଞ୍ଚିତ କରିଥିଲା |

୨। ଉଚ୍ଚ ଜମି ରାଜସ୍ୱ ଦାବି ଏବଂ ଲୁଣ ଟ୍ୟାକ୍ସ ଭଳି ନୂତନ କର ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କୃଷକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବ୍ୟାପକ ଅସୁବିଧା ସୃଷ୍ଟି କଲା | ବାରମ୍ବାର ଦୁର୍ଭିକ୍ଷର ପ୍ରଭାବରେ ପୀଡିତ କୃଷି ସମ୍ପ୍ରଦାୟ, ସେମାନେ ଏହି ଅତ୍ୟଧିକ ଟିକସ ଦେବାକୁ ଅସମର୍ଥ ହେଲେ | ଏହାଦ୍ୱାରା ଉପନିବେଶ ପ୍ରଶାସନ ବିରୋଧରେ ବ୍ୟାପକ ଅସନ୍ତୋଷ ଦେଖାଦେଇଥିଲା।

3। ସାଂସ୍କୃତିକ ଏବଂ ଧାର୍ମିକ ସମ୍ବେଦନଶୀଳତା : ବ୍ରିଟିଶମାନେ ମଧ୍ୟ ସ୍ଥାନୀୟ ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ଓଡିଆ ଲୋକଙ୍କ ଧାର୍ମିକ ପ୍ରଥା ପ୍ରତି ସାମାନ୍ୟ ସମ୍ମାନ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ | ମନ୍ଦିରଗୁଡିକ, ଯାହା କେବଳ ଧାର୍ମିକ କେନ୍ଦ୍ର ନୁହେଁ, ସାମାଜିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପର କେନ୍ଦ୍ର ମଧ୍ୟ ଥିଲା | ମନ୍ଦିର ବ୍ୟାପାର ରେଗୁଲେସନ ମାଧ୍ୟମରେ ବ୍ରିଟିଶଙ୍କ ଅଧୀନରେ ଅଣାଯାଇଥିଲା | ଏହା ଲୋକଙ୍କ ଧାର୍ମିକ ପରିଚୟ ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଇଥିଲା | ବ୍ରିଟିଶମାନେ ବାହାର ଲୋକ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଉଥିଲେ | ଯେଉଁମାନେ ସ୍ଥାନୀୟ ରୀତିନୀତି ଏବଂ ପରମ୍ପରାକୁ ଖୁବ କମ ବୁଝୁଥିଲେ କିମ୍ବା ପ୍ରଶଂସା କରୁଥିଲେ | ଏହା ଶାସକ ଏବଂ ଶାସକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ମତଭେଦକୁ ଆହୁରି ଗଭୀର କରିଥିଲେ |

4। ଅର୍ଥନୈତିକ ବିସ୍ଥାପନ : ଓଡିଶାର ଅନେକ କାରିଗର ଏବଂ ସ୍ଥାନୀୟ ଉତ୍ପାଦକ ବ୍ରିଟିଶ ଶସ୍ତା ଆମଦାନୀ ସାମଗ୍ରୀ, ବିଶେଷ କରି ବସ୍ତ୍ର ସହିତ ବଜାରକୁ କବଜା କରିଥିବାରୁ ଧ୍ୱଂସାବଶେଷର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥିଲେ | ଏହା ବୟନଶିଳ୍ପ ଭଳି ପାରମ୍ପାରିକ ଶିଳ୍ପଗୁଡିକର ଅବନତି ଘଟାଇଲା ଏବଂ ଲୋକଙ୍କ ଆର୍ଥିକ ଦୁଃଖର କାରଣ ହେଲା | ପାଇକ, ସେମାନଙ୍କର ଅତିରିକ୍ତ ଉତ୍ପାଦକୁ ବାଣିଜ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ସ୍ଥାନୀୟ ବଜାର ଉପରେ ନିର୍ଭର କରି ଏହି ଅର୍ଥନୈତିକ ବ୍ୟାଘାତ ଦ୍ୱାରା ଗୁରୁତର ଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲେ |

5। ଜମିଦାରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅସନ୍ତୋଷ : ଏପରିକି ସ୍ଥାନୀୟ ଜମି ମାଲିକ, ଜମିଦାରମାନେ ମଧ୍ୟ ବ୍ରିଟିଶ ଶୋଷଣରୁ ରକ୍ଷା ପାଇନଥିଲେ। ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ଅସମ୍ଭବ ଟିକସ ଦାବିରେ ଭାରପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ଯଦି ସେମାନେ ପୈଠ କରିବାରେ ବିଫଳ ହୁଅନ୍ତି ତେବେ ପ୍ରାୟତଃ ସେମାନଙ୍କ ଜମିରୁ ଛଡ଼ାଇ ନିଆଯାଉଥିଲା | ଏହା ପାଇକ, କୃଷକ ଏବଂ ଜମିଦାରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅଂଶୀଦାରୀ ଅଭିଯୋଗର ଏକ ସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି କରି ଏକ ବ୍ୟାପକ ବିଦ୍ରୋହର ମୂଳଦୁଆ ପକାଇଲା |

ବିଦ୍ରୋହର ପାଠ୍ୟକ୍ରମ

ଏହି ବିଦ୍ରୋହକୁ ପାଇକମାନଙ୍କର ବଂଶାନୁକ୍ରମିକ ମୁଖ୍ୟ ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ | ଯିଏ ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ପ୍ରତିରୋଧର ପ୍ରତୀକ ପାଲଟିଥିଲେ। ବ୍ରିଟିଶ ଜମି ନୀତି ଯୋଗୁଁ ନିଜେ ପୈତୃକ ସମ୍ପତ୍ତି ହରାଇଥିବା ଜଗବନ୍ଧୁ ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ ପାଇକ ଏବଂ ସମାଜର ଅନ୍ୟ ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ ବିଭାଗମାନଙ୍କୁ ଉପନିବେଶ ପ୍ରଶାସନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଉଠାଇବାକୁ ଯୋଜନା କରିଥିଲେ।

ମାର୍ଚ୍ଚ 1817 ରେ ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଯେତେବେଳେ ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ପାଇକମାନେ ପାଇକ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ହୃଦୟ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଠାରେ ବ୍ରିଟିଶ ଗ୍ୟାରିସନ ଉପରେ ଭୟଙ୍କର ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ। ଖଣ୍ଡା, ବର୍ଚ୍ଛା ଏବଂ ପାରମ୍ପାରିକ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ରରେ ସଜ୍ଜିତ ପାଇକମାନେ ସେମାନଙ୍କ ସୈନ୍ୟବାହିନୀକୁ ଅତିଷ୍ଠ କରିଥିବାରୁ ବ୍ରିଟିଶମାନେ ଭୟଭୀତ ହୋଇଯାଇଥିଲେ । ବିଦ୍ରୋହୀମାନେ ସରକାରୀ ଅଟ୍ଟାଳିକାକୁ ନିଆଁ ଲଗାଇ ଟ୍ରେଜେରୀ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ଲୁଟି ନେଇଥିଲେ ଏବଂ ବ୍ରିଟିଶ ଅଧିକାରୀଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ।

ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ଶୀଘ୍ର ପୁରୀ, କଟକ ଏବଂ ଗଞ୍ଜାମ ସମେତ ଓଡିଶାର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସ୍ଥାନକୁ ବ୍ୟାପିଗଲା | ଯେହେତୁ ସ୍ଥାନୀୟ ନେତା ତଥା ସାଧାରଣ ଲୋକ ଏହି ବିଦ୍ରୋହରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ। ପାଇକମାନେ ଜଙ୍ଗଲୀ କୌଶଳ ପ୍ରୟୋଗ କରି ସ୍ଥାନୀୟ ଅଞ୍ଚଳ ବିଷୟରେ ସେମାନଙ୍କର ଜ୍ଞାନକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ବ୍ରିଟିଶ ସୈନ୍ୟ ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ଅଳ୍ପ ସମୟ ପାଇଁ, ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କୁ ଏହି ଅଞ୍ଚଳରୁ ଅଧିକ ଦୁର୍ବଳ କରିଦେଇଥିଲେ |

ଅବଶ୍ୟ ଏହି ବିଦ୍ରୋହକୁ ବ୍ରିଟିଶମାନେ ଦମନ କରିଥିଲେ | ଯେଉଁମାନେ ପଡୋଶୀ ପ୍ରଦେଶରୁ ସଶକ୍ତ ବାହିନୀ ଆଣିଥିଲେ ଏବଂ ବିଦ୍ରୋହକୁ ଦମନ କରିବା ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସାମରିକ ଶକ୍ତି ବ୍ୟବହାର କରିଥିଲେ। ପାଇକମାନେ ବୀରତ୍ୱର ସହ ଲଢ଼ିଥିଲେ କିନ୍ତୁ ବ୍ରିଟିଶ ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କ ସହ କୌଣସି ମେଳକ ନଥିଲା | ସେମାନେ ବିପ୍ଳବ ଦମନ କରିବାର ଏକ ନିଷ୍ଠୁର ଅଭିଯାନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ଗ୍ରାମଗୁଡିକ ପୋଡି ଦିଆଯାଇଥିଲା | ବିଦ୍ରୋହୀ ନେତାମାନେ ଶିକାର ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ହଜାର ହଜାର ପାଇକଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରାଯାଇଥିଲା କିମ୍ବା କାରାଗାରରେ ରଖାଯାଇଥିଲା।

ପରାଜୟ ସତ୍ତ୍ୱେ ପାଇକା ବିଦ୍ରୋହ ଏକ ସ୍ଥାୟୀ ପ୍ରଭାବ ଆଣିଥିଲା | ଏହା ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନର ଦୁର୍ବଳତାକୁ ପ୍ରକାଶ କରେ ଏବଂ ଓଡିଶା ତଥା ତା’ର ପରବର୍ତ୍ତୀ ପିଢ଼ି ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀମାନଙ୍କୁ ପ୍ରେରଣା ଦେବାକୁ ଲାଗିଲା | ଜଗବନ୍ଧୁ, ଯଦିଓ ଲୁଚାଇବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ | ପ୍ରତିରୋଧର ଅଦମ୍ୟ ଆତ୍ମାକୁ ପ୍ରତୀକ କରି ଲୋକପ୍ରିୟ ହୋଇଥିଲେ |

ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହର ସିଦ୍ଧାନ୍ତ

ବହୁ ବର୍ଷ ଧରି, ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ ଭାରତୀୟ ଇତିହାସରେ ଏକ ଭୁଲିଯାଇଥିବା ଅଧ୍ୟାୟ ହୋଇ ରହିଥିଲା | କେବଳ ଅନ୍ୟ ବିଦ୍ରୋହ ଏବଂ ଗତିବିଧି ଦ୍ୱାରା ଇତିହାସ ଛାଇ ଯାଇଥିଲା | ନିକଟ ଅତୀତରେ ଏହି ବିଦ୍ରୋହର ମହତ୍ତ୍ୱକୁ ଚିହ୍ନିବାରେ ଏକ ନୂତନ ଆଗ୍ରହ ଦେଖାଦେଇଛି | 2017 ମସିହାରେ ଭାରତ ସରକାର ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହର 200 ତମ ବାର୍ଷିକୀକୁ ସ୍ମରଣ କରି ଏହାକୁ ବ୍ରିଟିଶ ଉପନିବେଶବାଦ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଜନ ପ୍ରତିରୋଧର ସର୍ବପ୍ରଥମ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତି ବୋଲି ସ୍ୱୀକାର କରିଥିଲେ।

ଏହି ବିଦ୍ରୋହ ଓଡିଶାର ସାଂସ୍କୃତିକ ତଥା ଐତିହାସିକ ପରିଚୟରେ ଏକ ବିଶେଷ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଛି। ଏହା କେବଳ ରାଜନୈତିକ ସ୍ୱାଧୀନତା ପାଇଁ ସଂଗ୍ରାମ ନୁହେଁ ବରଂ ସ୍ଥାନୀୟ ରୀତିନୀତି, ପରମ୍ପରା ଏବଂ ବିଦେଶୀ ଆଧିପତ୍ୟ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଜୀବନ ଧାରାର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ସ୍ମରଣୀୟ | ପାଇକା ବିଦ୍ରୋହ ସାମୂହିକ କାର୍ଯ୍ୟର ଶକ୍ତି ଏବଂ ଅତ୍ୟାଚାର ସାମ୍ନାରେ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ସ୍ଥାଣୁତାକୁ ସ୍ମରଣ କରାଇଥାଏ |

ସିଦ୍ଧାନ୍ତ

1817 ର ପାଇକା ବିଦ୍ରୋହ ବିଦେଶୀ ଶାସନକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରିବା ପାଇଁ ଓଡିଆ ଲୋକଙ୍କ ସାହସିକତା ଏବଂ ନିଷ୍ଠାର ପ୍ରମାଣ ଅଟେ | ଶେଷରେ ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରିବାରେ ଅସଫଳ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ବିଦ୍ରୋହ ସ୍ୱାଧୀନତା ପାଇଁ ବୃହତ ଜାତୀୟ ସଂଗ୍ରାମର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଅଗ୍ରଦୂତ ଥିଲା ଯାହା ଆଗାମୀ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ଆସିଥିଲା । ଏହା ସ୍ୱାଧୀନତା ପାଇଁ ଗଭୀର ମୂଳ ଇଚ୍ଛାକୁ ପ୍ରତିପାଦିତ କରେ ଯାହା ସର୍ବଦା ଭାରତ ଇତିହାସର ମୂଳରେ ରହିଆସିଛି | ଯେଉଁମାନେ ଆଗରୁ ଆସିଥିଲେ ସେମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥିବା ଅନେକ ବଳିଦାନକୁ ମନେ ରଖିବା ଏବଂ ସମ୍ମାନ ଦେବା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରାଏ |

ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ | Paika Rebellion

ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ