କଟକର ବାଲିଯାତ୍ରା

ହଜାର ବର୍ଷର ସହର ରୌପ୍ୟ ନଗରୀ କଟକ | ପ୍ରତ୍ୟେକ ବର୍ଷ ଏହିଠାରେ ପାଳିତ ହୁଏ ଓଡ଼ିଶା ରାଜ୍ୟର ସର୍ବବୃହତ ମେଳା ବାଲିଯାତ୍ରା | ଓଡିଆ ପଞ୍ଜିକା ଅନୁଯାୟୀ ଏହା ପ୍ରତିବର୍ଷ କାର୍ତ୍ତିକ ପୂର୍ଣ୍ଣମୀ ବା ରାସ ପୁର୍ଣିମା ଠାରୁ ସାତଦିନ ବ୍ୟାପି କଟକ ସହରରେ ଆୟୋଜିତ ହୋଇଥାଏ | ବାରବାଟୀ ଦୁର୍ଗ ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ମହାନଦୀ ପଠା ଗଡଗଡିଆ ଘାଟ ରେ ଏହି ମେଳା ପାଳନ କରାଯାଏ। ତେବେ ଏହି ଉତ୍ସବ ର ନାମକରଣ ପଛରେ ଥିବା କିଛି କାରଣ ଏହିପରି ହୋଇପାରେ ଯେ ଏହା ମହାନଦୀ କୁଳ ରେ ଥିବା ବାଲି ଉପରେ ହେଉଥିବାରୁ ଏହାର ନାମ ବାଲିଯାତ୍ରା ରଖାଯାଇଅଛି କିମ୍ବା ଅତୀତ ରେ ଉତ୍କଳ ବା ବର୍ତ୍ତମାନର ଓଡିଶା ର ସାଧବ ପୁଅମାନେ ଏହିଠାରୁ ସୁଦୂର ବାଲି ଦ୍ବୀପ କୁ ନୌଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭ କରୁଥିଲେ ବୋଲି ଏହାର ନାମ ବାଲିଯାତ୍ରା ରଖା ଯାଇଛି | ଏହିଠାରୁ ଅତୀତରେ ଓଡ଼ିଆ ସାଧବ ପୁଅ ମାନେ ଜାଭା,ସୁମାତ୍ରା, ବାଲି, ବୋର୍ଣ୍ଣିଓ, ସିଂହଳ ଆଦି ଅନେକ ଦ୍ବୀପାଞ୍ଚଳ ମାନଙ୍କୁ ବାଣିଜ୍ୟ କରିବା ଉଦେଶ୍ୟରେ ଯାଉଥିଲେ | ଅତୀତର ସେହି ଜାଭା, ବାଲି ଏବଂ ସୁମାତ୍ରା ଦ୍ବୀପ ବର୍ତ୍ତମାନର ଇଣ୍ଡୋନେସିଆ ରାଷ୍ଟ୍ର ର ଏକ ଏକ ଅଂଶ ଥିବା ସ୍ଥଳେ, ଅତୀତର ସିଂହଳ ବର୍ତ୍ତମାନ ର ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଏବଂ ଅତୀତର ବୋର୍ଣ୍ଣିଓ ବର୍ତ୍ତମାନର ବ୍ରୁନେଇ ରାଷ୍ଟ୍ର ରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି | ଅତୀତ ର ଉତ୍କଳୀୟ ନୌବାଣିଜ୍ୟ ର ହୃତ ଗୌରବ କୁ ସାଇତି ରଖିବା ପାଇଁ ବାଲିଯାତ୍ରା ପଡିଆ ଠାରୁ ଅନତି ଦୂରରେ ନିର୍ମାଣ ହୋଇଛି ନୌବାଣିଜ୍ୟ ସଂଗ୍ରହାଳୟ | ଯେଉଁଠାରେ ଉତ୍କଳୀୟ ନୌବାଣିଜ୍ୟ ର ଇତିହାସ, ବିଭିର୍ଣ୍ଣ ଦେଶ ସହିତ ଉତ୍କଳ ର ବାଣୀଜିକ ସମ୍ପର୍କ, ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ର ଭାବ ର ଆଦାନପ୍ରଦାନ ତାଛଡା ନୌଚାଳନା, ଜାହାଜ ଚାଳନା, ପୁରାତନ ପଦ୍ଧତିରେ ଜାହାଜ ଜାହାଜ ମଧ୍ୟରେ ସଙ୍କେତ ପ୍ରଦାନ, ନୌକା ଏବଂ ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ କୌଶଳ ବିଷୟରେ ଅନେକ ତଥ୍ୟ ପାଇପାରିବେ | କେବଳ ଏତିକିନୁହେଁ ଉତ୍କଳ ଏବଂ ଇଣ୍ଡୋନେସିଆ ବା ଅତୀତ ର ବାଲିଦ୍ବୀପ ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥିବା ନୌବାଣୀଜିକ ସମ୍ପର୍କ ଫଳରେ ଉଭୟ ଭୂଖଣ୍ଡ ମଧ୍ୟରେ କଳା ଏବଂ ସଂସ୍କୃତି ଆଦାନପ୍ରଦାନ ର ଅନେକ ଉଦାହରଣ ଏଠାରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ | ତେବେ କଟକ ବାଲିଯାତ୍ରା ରେ ଜିରା ଠାରୁ ହୀରା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସବୁକିଛି ମିଳେ ବୋଲି ଲୋକ ମୁଖରୁ ଶୁଣାଯାଏ | ଅତୀତରେ ବାଲିଯାତ୍ରା କେବଳ ଗଡଗଡିଆ ଘଟ ଠାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେଉଥିବା ସ୍ଥଳେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହା ମହାନଦୀ ତଳପଠା ଏବଂ ଉପର ପଠା ଉଭୟ ସ୍ଥାନରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେଉଅଛି | ସମୟକ୍ରମେ ବାଲିଯାତ୍ରା ର ପ୍ରସିଦ୍ଧି ସୁଦୂର କୁ ବ୍ୟାପିବାରେ ଲାଗିଛି | ଛେନାତରକାରୀ ଏବଂ ଠୁଙ୍କାପୁରୀ ସହିତ କଟକ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଦହିବରା ଆଳୁଦମ ର ମଜା ନେବାସହିତ ଉତ୍କଳୀୟ ନୌବାଣିଜ୍ୟ ର ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣିମ ଇତିହାସ କୁ ମନେପକାଇ ଦିଏ ବାଲିଯାତ୍ରା |