ରାତି ଆସିଲେ ଅନ୍ଧାର ଆସେ। ଅନ୍ଧାର ଆଣେ ଆଶା, ଆଲୋକର। ସେତେବେଳେ ରାତିର କୋଳରେ ଅନ୍ଧାରର ବୁକୁ ଚିରି ଜ୍ୟୋତ୍ସ୍ନା ବିଛୁରିଯାଏ ଜହ୍ନର ସ୍ଥିତି ଜାହିର କରି। ଏଇ ଅନ୍ଧାରର ଗୋଟେ ଅଲଗା ରୂପ ଅଛି, ଜାଣ। ଜହ୍ନକୁ ଦେଖିଲେ ଦୂରତା ମନେ ପଡ଼େନା। ଝିଲମିଲ୍ ମୋତି ପରି ତାରାଫୁଲକୁ ଚାହିଁଦେଲେ ଦୁଃଖସବୁ ଯେମିତି ଲୁଚିଯାଏ ଭସା ବାଦଲ ତଳେ, କେବେ ଭାସିଯାଏ ତ କେବେ ବର୍ଷିଯାଏ। ରାତି ଠିକ୍ ଆକାଶକର ଆଲିଙ୍ଗନକୁ ଝୁରି ହେଇ ଅହରହ ମରୁଥିବା ପାହାଡ଼ ପରି, ତଲ୍ଲୀନ, ନିଶ୍ଚଳ, ପୁରୁଷେ ପାପର ମହାର୍ଘ ମହିମା ମୁଣ୍ଡରେ ଥୋଇ ସେମିତି କାହିଁ କେଉଁ କାଳରୁ ରାତି ଅନ୍ଧାରକୁ ସାଥୀ କରି ବସିଛି। ଆଲୋକକୁ ଆବୋରି ନେବାକୁ ଚାହିଁଲେ ସୂର୍ଯ୍ୟର ତାପରେ ବେହାଲ ହୁଏ, ଅପସରି ଯିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୁଏ।

ତେବେ ରାତି ପାଇଁ ପ୍ରେମର କଣ ମାନେ ରହିଛି ବୋଲି ଆପଣ ଭାବନ୍ତି। ରାତିରେ ପ୍ରେମ ହୁଏ ଗାଢ଼, ଏକଥା ପ୍ରେମ କବିମାନେ କୁହନ୍ତି। ରାତି ବଢ଼ିଲେ ବଢ଼େ ପ୍ରେମିକାର ଅସହଜ ପଣ, ଏକଥା ବି କୋଉ ଗୋଟେ ଉପନ୍ୟାସରୁ ପଢ଼ିଛି। କବୀ ବନମାଳୀ ଦାସଙ୍କ ଲେଖନୀରୁ-

ଆଗୋ ଦୂତୀ ଆଜି ରାତି ଶ୍ୟାମ ପ୍ରେମ ନୋହିଲା ଗୋ,

ଶେଯ କରି ମୁଁ ସୁପାତି

ଜାଳିଲି କର୍ପୂର ବତୀ

ରାତିଯାକ ଉଜାଗରେ

ଦେଖ ଆସି ପାହିଲା ଗୋ ।

ମହାପ୍ରଭୁ କଳା ଠାକୁରଙ୍କ ପ୍ରତି ଅଶେଷ ଶ୍ରଦ୍ଧା ଓ ପ୍ରେମ ରଖି ହୃଦୟର ବେଦନାକୁ କବି ରୂପ ଦେଇଛନ୍ତି। କଳାଠାକୁରଙ୍କ ବିରହରେ ରାତି ଉଜାଗର ହୋଇ ପାହିଲା। କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କ କୃପା ନୋହିଲା। ତେଣୁ ରାତିଠାରୁ ବଳି ପ୍ରେମକୁ ଆଉ କିଏ ଚିହ୍ନେ। କେତେ କେତେ କବିଙ୍କ ଲେଖନୀରେ ରାତି ହୋଇଛି ମଧୁମିଳନର ସାକ୍ଷୀ।

ହେଲେ ପ୍ରେମର ପରିଭାଷା ତ ମିଳନରେ ସିମୀତ ନୁହେଁ, ଏହା ପରିବ୍ୟାପ୍ତ ସମୁଦ୍ର ପରି। ଦୂର ଦିଗ୍‌ବଳୟ ପରି ରାତି ଓ ଜହ୍ନ। ମିଳନ ଓ ବିରହର ଛକାପଞ୍ଝାରେ ହଜିଯାଆନ୍ତି ପୁଣି ସୂର୍ଯ୍ୟ ଲୁଚିବା ଯାଏଁ। ସମାନ୍ତରାଳ ଦୁଇ ରେଖା ପରି ପ୍ରେମ ବି ଚାଲୁଥାଏ ରାତିର ଜ୍ୟୋତ୍ସ୍ନା ସହ। ଯେବେ ଜ୍ୟୋତ୍ସ୍ନା ହଜେ ସେବେ ଧୋଇଯାଏ ଆଶା। ପ୍ରେମ ଭିଜିଗଲା ପରି ଲାଗେ, ଘର ବାହାରେ ଅଦିନିଆ ବର୍ଷାରେ ଘରଚଟିଆ ଭିଜିବା ପରି। ହେଲେ ସେତେବେଳେ ସତେଜ ହୋଇଉଠେ ରାତି। ଅନ୍ଧାରର ଚାଦର ଆଣି ପଚାରେ, ମୋ ସାଙ୍ଗରେ ତୁ ରହିପାରିବୁନି ଚିରକାଳ, ବାଟବଣା ହେବା ଖୁବ୍ ସହଜ ଏଠି। ଏଠି ତୁ ପାଇବୁ ଖାଲି ପାପ। ପ୍ରେମର ପରିଭାଷା ହଜିଯିବ ବେଧଡ଼କ୍, ଏଇ ଚାଦର ତଳେ। କାହିଁ, ଏଠି ତ ମିଳନ ନାହିଁ।

ରାତିରେ ପାପ କେମିତି ଜାଗିଉଠେ ବୋଲି କୁହେ ମୋର ଗୋଟେ ପୁରୁଣା ରୁମ୍‌ମେଟ୍। ଅସ୍ତବ୍ୟସ୍ତ କରିପକାଉଥିବା ମେଞ୍ଚେ ବହଳିଆ କୋହ ଯେବେ କିଛି ଶବ୍ଦ ହୋଇ ବାହାରି ଆସେ ସେତେବେଳେ ପାପ ପୁଣ୍ୟ ସବୁ ସମାନ ହେଇଯାଏ। ହଁ ମ, ରାତିଠୁ ମୁଁ ଶିଖିଛି, ପାପ ପୁଣ୍ୟ ବୋଲି କିଛି ନଥାଏ ମ। ସେ ମତେ ଶିଖେିଇଛି, ସବୁ ଏଇ ମନରେ ଥାଏ। ମାନିଲେ ପାପ, ନ ହେଲେ ପୁଣ୍ୟ। ରାତି ଏମିତି ହିଁ ଶୋଷିନେଇଯାଏ ଅର୍ଦ୍ଧେକ ପାପ ମୋ ଭିତରୁ। ହାଲକା କରିଦିଏ। ସକାଳ ଆସିବା ଆଗରୁ ପ୍ରେମକୁ ଗଣ୍ଠି କରି ସାଇତି ଦେଇ ଆସେ ରାତି କୋଳରେ।

ବେଳେବେଳେ ସମୁଦ୍ରର ଢେଉ ସବୁ କୂଳ ଲଙ୍ଗନ୍ତି ରାତିରେ। ମତେ ଲାଗେ ଜହ୍ନ ପାଇଁ ପ୍ରେମ ସବୁ ଓଜାଡ଼ି ଦେଇ ଯାଆନ୍ତି ଯେମିତି। ତା ବକ୍ଷରେ ଢଳି ଢଳି ଯାଉଥିବା ନାଆ ସବୁକୁ ସାକ୍ଷୀ ରଖି ଗାଇବାକୁ ଆରମ୍ଭ କରେ ପ୍ରେମ ଗୀତ। ଜହ୍ନ ଯେପରି ଓହ୍ଲେଇ ଆସିବା ପରି ଲାଗେ ସେ ନୌକା ଦେଇ, ସମୁଦ୍ରର ଶୋଷ ମେଣ୍ଟେଇବାକୁ। ମୁଁ ସ୍ତବ୍ଧ ହୁଏ, ନିର୍ବାକ୍ ହୋଇ ଶୁଣୁଥାଏ ସମୁଦ୍ରର ଗୀତ। ଢ଼େଉ ସବୁ ମତେ ଦେଖି ଖତେଇ ହେଇ କହିଦେଇଯାଏ- କଣ ନେବୁ, ପୂଣ୍ୟ, ନା ବିଦେହୀ ମିଳନ, ନା ଗୋଟେ ସମାନ୍ତର ସମ୍ପର୍କ। ମୁଁ ଉତ୍ତର ଦେଇ ପାରେନି। ମୁହଁ ଫେରାଇଆଣେ।

ମୁଁ ଏ ଅନ୍ଧକାରର ପ୍ରେମିକ। ଏଇଠି ହଜିଯିବାକୁ ଚାହେଁ, ନିମଗ୍ନ ହୋଇ ସତ୍ତା ହରେଇ ପାଲଟି ଯିବାକୁ ଚାହେଁ ନିଶିଗନ୍ଧା। ମୁଁ ଜହ୍ନର କଳଙ୍କ ନେଇ ଲେଖିବାକୁ ଚାହେଁ ଏକ ନୂଆ ପରିଭାଷା ପ୍ରେମର, ଗାଢ଼ ରଙ୍ଗହୀନ ରାତି ବକ୍ଷରେ। ଏବେ ରାତି ପାହି ପାହି ଆସିଲାଣି। କବିତାର ଶେଷ ଧାଡ଼ି ସରିବା ଆଗରୁ ଆ, ପାପ ପୂଣ୍ୟର ହିସାବ କରିନେବା।

ରାତି ଯେବେ ଗାଢ଼ ହୁଏ.....