ସର୍ଦ୍ଦାର

-------

କଚେରୀ ଭାରି ଭିଡ଼ । ଗୋଟିଏ ଫୌଜଦାରୀ ମକଦ୍ଦମାର ବିଚାର ଚାଲିଛି। ଆସାମୀ ପକ୍ଷରୁ ଜଣେ ଯୁବକ ଓକିଲ ଲଢ଼ୁଛନ୍ତି।

ଓକିଲ ଜାଣନ୍ତି, ଅସାମୀର କିଛି ଦୋଷ ନାହିଁ। ତେଣୁ ତାକୁ ଖଲାସ କରିଦେବାକୁ ହେବ। ସେଥିପାଇଁ, ଆଇନ ବହି ଘାଣ୍ଟ ଚକଟ କରି ବହୁତ ନଜର ରଖିଥାନ୍ତି। କଚେରୀ ରେ ଠିଆ ହେଇ ସାକ୍ଷୀକୁ ନାନା ପ୍ରକାର ଜେରା କରୁଥାନ୍ତି। ସାକ୍ଷୀ ସବୁ କଥାର ଉତ୍ତର ଠିକ ଠିକ୍ ଦେଇପାରୁ ନଥାଏ।

ଏହି ସମୟରେ ଜଣେ ଲୋକ ଓକିଲଙ୍କ ହାତକୁ ଗୋଟାଏ ଟେଲିଗ୍ରାମ୍ ବଢ଼ାଇଦେଲା। ଓକିଲ ତଳକୁ ମୁହଁ କରି ଟେଲିଗ୍ରାମ୍ ଖୋଳଟା ଚିରି ପକାଇଲା; କାଗଜଖଣ୍ଡିକ ଫିଟାଇ ତା ଉପରେ ଥରେ ଆଖି ବୁଲାଇ ଦେଲେ, ମୁହୂର୍ତ୍ତେ ସମୟ ବି ଲାଗିଲା ନାହିଁ । ତାପରେ କାଗଜ ଭାଙ୍ଗି ପକେଟ୍ ରେ ପୁରାଇ ଦେଲେ। ଠିକ୍ ପୂର୍ବ ପରି ସାକ୍ଷୀକୁ ଜେରା କରିବାରେ ଲାଗିଲେ।

ଜେରାରେ ବହୁତ୍ ବେଳ କଟିଗଲା। ଓକିଲଙ୍କ କାମ ସରିଲା। ସେ ଦିନର ବିଚାର ମଧ୍ଯ ଶେଷ ହେଲା। ଓକିଲ ହାକିମଙ୍କ ଠାରୁ ବିଦାୟ ଆଣି ପଦାକୁ ଆସିଲେ। ସେତେବେଳେ ଯାଇ ତାଙ୍କ ମୁହଁଟି ଶୁଖିଗଲା। ସାଙ୍ଗ ଓକିଲମାନେ ପଚାରିଲେ, "କଣ ଟେଲିଗ୍ରାମ୍ ଆସିଥିଲା କି?"

ଓକିଲ ପକେଟ୍ ରୁ ଟେଲିଗ୍ରାମ୍ କାଢି ଚୁପ କରି ସେମାନଙ୍କ ହାତକୁ ବଢାଇଦେଲେ। ସେଥିରେ ଲେଖାଥିଲା - ତୁମ ସ୍ତ୍ରୀ ଆଜି ମରିଗଲେ।

ଏହା ପଢ଼ି ଓକିଲମାନେ କାବା ହୋଇଗଲେ। ନିଜର କେହି ମରିଗଲେ - ଏ ଖବର ପାଇ କେତେ ଜଣ ବା ଧୈର୍ଯ୍ୟ ଧରି ରହିବେ ? ଅଥଚ ଏ ଓକିଲର ମନ ଏତେ ଟାଣ ଯେ, ନିଜ କାମରୁ ସେ ଟିକିଏ ହେଲେ ଟଳିଲା ନାହିଁ କି ନିଜ କର୍ତ୍ତବ୍ୟରେ ମୁହୂର୍ତ୍ତେ ହେଲେ ହେଳା କଲା ନାହିଁ।

ଏପରି ଦୃଢ଼ ମନ ଯାହାର,ସେ ଯେଉଁ କାମରେ ହାତ ଦେବ, ତାହା ନିଶ୍ଚୟ ହେବ। ଏ ଓକିଲ ହେଉଛନ୍ତି ସର୍ଦ୍ଦାର ବଲ୍ଲଭ ଭାଇ ପଟେଲ । ତାଙ୍କୁ ସମସ୍ତେ "ଲୁହାର ମଣିଷ" ବୋଲି କହନ୍ତି।

ଦିନେ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ବିରୋଧୀ ଥିବା ପଟେଲ ଯେ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ପାଗଳ ବୋଲି କହିବାକୁ ମଧ୍ୟ ପଛେଇନଥିଲେ ସେହି ପଟେଲ ଗାନ୍ଧୀ ତତ୍ତ୍ଵରେ ଏତେ ଅନୁପ୍ରାଣିତ ହେଲେ ଯେ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ପ୍ରିୟ ସର୍ଦ୍ଦାର ରେ ସେ ପରିଣତ ହେଲେ।

ଚମ୍ପାରଣରେ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ କରି ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ଜୟ ହୋଇଥାଏ। ନୀଳଚାଷୀ ମାନଙ୍କର ସବୁ ଦହଗଞ୍ଜର ପ୍ରତିକାର ମଧ୍ୟ ହେଇଗଲା ଗାନ୍ଧୀ ଓ ପଟେଲଙ୍କ ମିଳିତ ଉଦ୍ୟମରେ। ସେତିକିବେଳେ କରାଇରେ ଚାଷୀମାନେ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ କଲେ। କଇରା ବମ୍ବେର ଗୋଟିଏ ଜିଲ୍ଲା। ସେଠାରେ ସେ ବର୍ଷ ବଡ଼ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ପଡ଼ିଥାଏ; ଫସଲ ଆଦୌ ହୋଇ ନଥାଏ। ଚାଷୀମାନେ ସରକାରଙ୍କୁ ନିବେଦନ କଲେ ଖଜଣା ଛଡା କରାଯାଉ ବୋଲି, କିନ୍ତୁ ସରକାର ସରକାର କିଛି କାହା କଥା ନଶୁଣି ଖଜଣା ଆଦାୟ ରେ ରତ ରହିଲେ ଏବଂ ଯିଏ ନଦେଲା ତାର ଗାଈ, ଗୋରୁ, ଘରର କବାଟ ଝରକା ଆଦି ନିଲାମ କରିଦେଲେ।

ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ କଥାନୁଯାୟୀ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ଏବଂ ଲୋକମାନେ ସରକାରଙ୍କ କଥାକୁ ବେଖାତିର କରି ବିଦ୍ରୋହ କରିଲେ। ଏହି ସତ୍ୟାଗ୍ରହର ନେତୃତ୍ୱ ପଟେଲ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କ ତାଲିମ ଏତେ ମଜବୁତ୍ ଥିଲା ଯେ ଲୋକେ ଦୃଢ଼ ଭାବେ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ

କୁ ସଫଳ କରିପାରୁଥିଲେ।

ସରକାର ପକ୍ଷରୁ ଖଜଣା ଆଦାୟ ଘୋଷଣା ହାକିମ ହେଲା। କେହି ଦେଲେ ନାହିଁ। ସେମାନେ ଘରୁ ପଶି ଖଜଣା ମାଗିଲେ। କେହି ଖଜଣା ନଦେବାରୁ ସେମାନଙ୍କ ଘରୁ କଂସାବାସନ, ଆଉ ସବୁ ଜିନିଷପତ୍ର ବାହାର କରି ଦେଲେ। ଗାଈଗୋରୁ ବାନ୍ଧି ନେଲେ। ଏ ସବୁକୁ ନେବ କିଏ? ମୂଲିଆଟିଏ ମିଳୁନାହିଁ, ଗାଡ଼ି ଦେଖା ନାହିଁ। ସରକାରୀ ଲୋକଙ୍କୁ ଦୋକାନ ବଜାର ବନ୍ଦ। ଏତେ ଜିନିଷ, ଏତେ ଗାଈଗୋରୁ ଗୋଟାଏ ଜାଗାରୁ ଅନ୍ୟ ଯାଗାକୁ ଯିବ କିପରି??

ସରକାର ନିଲାମ ଡାକି ଥକି ଗଲେ। ସେଠାରେ କେହି ଚାହୁଁ ନାହାନ୍ତି, ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନକୁ ବୁହାଇ ନେବାକୁ ଉପାୟ ବି ନାହିଁ । ବହୁତ୍ ଦିନ ଏପରି ଚାଲିଲା। ସରକାର ତାଙ୍କ ପକ୍ଷ ହାରିଲେ ଓ ଚାଷୀଙ୍କୁ ଖଜଣା ଛାଡ ହେଲା।

ସର୍ଦ୍ଦାରଙ୍କ ଏହି ମିଳିତ ଓ ସାଂଗଠନିକ ଚିନ୍ତାଧାରା ପାଇଁ ଆଜି ଏ ଭାରତ ଭୂଖଣ୍ଡର କାୟାକଳ୍ପ ମଜବୁତ୍ ହୋଇପାରିଛି। ତାଙ୍କରି ତତ୍ତ୍ଵାବଧାନରେ ଭାରତୀୟ ପ୍ରଦେଶ ମାନ ଆଜି ସଂଗଠିତ ଓ ସଶକ୍ତ।

"ସର୍ଦ୍ଦାର"

ସର୍ଦ୍ଦାର ବଲ୍ଲଭଭାଇ ପଟେଲଙ୍କୁ ନେଇ ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ରଗଳ୍ପ