ଦ୍ଵିତୀୟ କୈଳାସ କପିଳାସ

ଘର ଖୋର୍ଦ୍ଧା। ପ୍ରତି ରବିବାର ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ହୁଏ ଗୋଟେ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଖଟି । ଖଟିରେ କଥା ଉଠିଲା ଏଇ ରବିବାର କୁଆଡେ ଯିବା। ପ୍ରତି ରବିବାର ଆଖ ପାଖ ସବୁ ଐତିହ୍ୟ ଜାଗାକୁ ବୁଲିଯିବା ଗୋଟେ ସଉକ ଭଳିଆ ହେଇଗଲାଣି ଆଜିକାଲି। ପେଟ୍ରୋଲ ଯେ ପୋଡ଼ିବାକୁ ପଡୁନି ଇଭି ଗାଡ଼ିରେ! ପାଖ ୨୦-୩୦କିମି ଭିତରେ ପ୍ରାୟ ସବୁ ଜାଗା ଖେଦା ସରିଲାଣି। ଏଥର କଥା ଉଠିଲା ଚାଲ ଟିକେ ଦୂରେଇକି ଯିବା ଜିଲ୍ଲା ସେପଟକୁ କି ଏପଟକୁ। ଋଷିକୂଲ୍ୟା ଡେଇଁ ସେପଟ ତାରାତାରିଣୀ ପୀଠ ଗଲେ କେମିତି ହୁଅନ୍ତା ବୋଲି ବନ୍ଧୁ ଜଣେ ମତ ଦେଲେ। ଆଉ ଜଣେ କହୁଥାନ୍ତି ଚାଲ ଯିବା ଭଗବତୀ ଆଉ ସେଠି ଦେଖିବା ନୀଳାମ୍ବୁ ଚିଲିକା ଆଉ ଦକ୍ଷ ପ୍ରଜାପତିଙ୍କ ମନ୍ଦିରର ଶୋଭାରାଜି। ଆଉ ଜଣେ ସବୁ ଶେଷରେ ହେ ଏତେ ବାଉଳା ଚଉଳା କଣ ଚାଲ ପୁରୀ ପଳେଇବା। ସେଇପଟ କୋଣାର୍କ ହେଇ ଆସିଯିବା ସଂଧ୍ୟା ସୁଦ୍ଧା। କିନ୍ତୁ ବାକି ବନ୍ଧୁ ଗଣ, ହେ! ସେ ଜଗା ଆମ ଘର ଲୋକ ତା ସହ ପରେ କେବେ ଦେଖା ହେବା, ସିଆଡେ ଏବେ ଯିବା ନାହଁ ବୋଲି କହି ଏଦେଇଦେଲେ। ଡୋରି ଲଗା କଥା ଟା ଅବଶ୍ୟ ସତ କିନ୍ତୁ ନିଜ ଆତ୍ମ ବଡିମାଟା ଆହୁରି ବଡ଼ ନା !! ତେଣୁ ପୁରୀକୁ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ ତାଲିକାରୁ ହଟେଇଦିଆ ଗଲା। କଥା ହଉ ହଉ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ହେଲା ଢେଙ୍କାନାଳ ଗଡ଼ ଯିବା କପିଳାସ ବୁଲି। ବାଟରେ ଦେଖିଦେବା ସପ୍ତଶଯ୍ୟା ଆଉ ଯେହେତୁ ପାହାଡ଼ ଜଙ୍ଗଲ ତେଣୁ ଖରା ଏତେ କାଟୁ କରିବନି। ପାଇକ ପୁଅ ମାନେ ମନ ସଜ କଲେ ଆଉ ଜେ ଯା ବାଟରେ ଖଟିରୁ ଘରକୁ ଫେରିଲେ।

କିନ୍ତୁ ରାତି ଅଧରେ ଜଣେ ବନ୍ଧୁଙ୍କର କଣ ଇଚ୍ଛା ହେଇଗଲା କେଜାଣି ସେ ପୁଣି ଯୋଜନା ପରିବର୍ତ୍ତନ କଲେ। ତାଙ୍କ ମତ ଥିଲା ତାରାତାରିଣୀ ପୀଠ ଏବଂ ଗଲା ବାଟରେ ଖଲ୍ଲିକୋଟଠାରେ ନିର୍ମଳ ଝର ଏବଂ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର ଏବଂ ରାତି ସୁଦ୍ଧା ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଗଡ଼କୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ। ତାପରେ ତାଙ୍କୁ ବୁଝାଗଲା କି ଉଦୁଉଦିଆ ଖରାରେ ଜାତୀୟ ରାଜପଥରେ ବାଇକ୍ ଖଣ୍ଡେ ଲେଖା ଧରି ଚାଲିଲା ବେଳକୁ ହଲକ ଶୁଖିଯିବାଟା ସ୍ଵାଭାବିକ। ତେଣୁ କିଛି ଭାବନ୍ତୁନି ସିଧା ଚାଲନ୍ତୁ କପିଳାସ ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖରଙ୍କୁ ଦର୍ଶନ କରିବା ଆଉ ବାଟରେ ସପ୍ତଶଯ୍ୟାରେ ରାମଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ଭେଟି ଯିବା। ରାତି ୧୨ ବାଜେ ଆଉ ମୋବାଇଲ୍ ରେ ଆଲାରମ୍ ଟି ଦେଇ ଶୋଇପଡୁ ସଭିଏଁ। (ଏଠାରେ କହି ରଖିବାକୁ ଚାହେଁ କେହି ଏଠି ପ୍ରେମିକ ନୁହଁନ୍ତି।)

ସକାଳ ହୁଏ। ସ୍ନାନ ଶୌଚ ସାରି ବାବୁ ମାନେ ଘଣ୍ଟାଏ ଡେରିରେ ଆସି ପହଞ୍ଚନ୍ତି ଯାହା ତାଙ୍କ ଓଡ଼ିଆପଣର ଭାବାବେଗକୁ ପ୍ରକାଶ କରେ। ସକାଳୁ ବରା ତରକାରୀଟେ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ହଳଦିଆ ରାସ୍ତାରେ ଥିବା ମୁକ୍ତାପୁର ଗ୍ରାମରେ କରାଯାଇ ଗାଡ଼ି ଗଡ଼ିଚାଲେ ଡମପଡ଼ା ଦେଇ ଅଂଶୁପା ବ୍ରିଜ୍ ଆଡ଼େ। ମହାନଦୀର ବିଶାଳତା ଉପର ଦେଇ ଆମେ ଗତି କରୁ ସେପାରି କଟକ ଜିଲ୍ଲା ମଧ୍ୟକୁ ଆଉ ପହଞ୍ଚିଯାଉ ଅଂଶୁପା। ଅଂଶୁପା ଛକରୁ ଡାହାଣ ପଟୁ ଖୁଣ୍ଟକଟା ହେଇ ଆମେ ପହଞ୍ଚୁ ଆଙ୍କୁଲା ଗ୍ରାମ ଆଉ ସେଠୁ ବାମ ପଟୁ ବଡକେରା-ଆଠଗଡ଼ ରାସ୍ତା ଧରି ଆମେ ଚାଲିଲୁ ସପ୍ତଶଯ୍ୟା ଅଭିମୁଖେ।(ସପ୍ତଶଯ୍ୟା ବିଷୟରେ ବର୍ଣ୍ଣନା ଆଗାମୀ ଅଧ୍ୟାୟରେ)।

ସପ୍ତଶଯ୍ୟା ବୁଲା ସରିଲା ଏବେ ସେଠାରୁ ବାହାରିଲୁ କପିଳାସ ଅଭିମୁଖେ। ସପ୍ତଶଯ୍ୟା ରାସ୍ତା ଦେଇ ଯିବା ବେଳେ ଆମକୁ ସ୍ବାଗତ ଜଣାଇଲା ଢେଙ୍କାନାଳ ବନାଞ୍ଚଳ ଠିକ୍ ତା ପରେ ପରେ ଢେ଼ଙ୍କାନାଳ ନଗର ନିଗମ। ଢେଙ୍କାନାଳରେ ପସୁ ପସୁ ଦେଖାଗଲା ବିଶ୍ଵ ବିଖ୍ୟାତ ଦହିବରା ଖାଇବା ଖାଇବାନି କହି ଶେଷରେ ଗାଡି ଶେଷରେ ରହିଲା ରାଜୁ ଦହିବରା ପାଖେ, ଯେହେତୁ ବିଖ୍ୟାତ ଦହିବରା ବନ୍ଦ ଥିଲା ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟବଶତଃ। ଲୋକଙ୍କ ଗହଳି ଦେଖି ଦହିବରା ପ୍ରତି ଲାଳସ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ ହେଉଥାଏ। ୩ ଟା ଅଧପ୍ଲେଟ ମଗାହେଲା ଆଉ ଏକା ସାଙ୍ଗେ ଚାମୁଚେ ଲେଖା ଖାଇସାରି ଆମେ ପରସ୍ପର ମୁହଁକୁ ୧୦ ସେକଣ୍ଡ ଲେଖା ଅନେଇଲୁ ଆଉ ମନେ ପକେଇଲୁ ସେ ଟମାଟୋ ଶସ ଆଉ କର୍ଣ୍ଣଫ୍ଲେକ୍ସ ପକା ସେ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଦହିବରା। ସେ ସ୍ବାଦହୀନତା ପାଟି ସେତେବେଳେ ଭାରି ମନେ ପକଉଥାଏ। ମଉଳା ମୁହଁ ସଭିଙ୍କର ଦର୍ଶାଉଥାଏ ପୁଞ୍ଜାଏ ଲେଖା ଅସଭ୍ୟ ଗାଳି ଯାହା ଖାଇବା ପରେ ବାଟରେ ଗଲା ବେଳେ ଉଛୁଳି ବାହାରିବ। ମାନନୀୟ ରାଜୁ ଦହିବରା ଦହିବାରକୁ ଚରମ ସ୍ତର ଯାଏଁ ଯେତେ ଖରାପ କରିବାକୁ ପୁରା ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ। ନା ଥିଲା ବରାର ସତେଜତା ନା ଥିଲା ତରକାରୀରେ ବାସ୍ନା। ହଁ କଟା ପିଆଜ ଆଉ ଧନିଆ ପତ୍ରକୁ ମୁଁ ନିନ୍ଦିବିନି । ଖାଲି ସେମାନଙ୍କ ଯୋଗୁ ସେ ଖାଦ୍ୟ ୧୦ ମାର୍କରୁ ୨ ପାଇଲା । ଏବେ ସମୟ ଥିଲା ଦହିପାଣିର ଯାହାକି ତାକୁ ଫେଲ ହବାରୁ ବଞ୍ଚେଇବ। କିନ୍ତୁ ଦୁର୍ଭାଗ୍ଯର କଥା ଦହି ପାଣିରେ ଦହି ପକେଇବାକୁ ବୋଧେ ସେ ଭୁଲିଯାଇଥିଲା। ବନ୍ଧୁ ଜଣେ ୨ ଢୋକ ପଇ ରାଜୁକୁ ମାରିବାକୁ ଉଦ୍ୟତ ହେଇଥିଲେ କିନ୍ତୁ ପରେ ଭାବିଲେ ଯେ ଘର ତାଙ୍କ ମହାନଦୀ ସେପଟେ। ଶେଷରେ ସେ ୨ ମାର୍କ ପାଇ ପରୀକ୍ଷାରେ ଅନୁତୀର୍ଣ୍ଣ ହେଲେ।

ଅସନା ଦହିବରା, ନା ନା ଦହି କାଇଁ ସେଥିରେ ଆଉ !! ସେ ଦହିଶୂନ୍ୟ ବରା ଆଉ ବାସ୍ନାଶୂନ୍ୟ ତରକାରୀ ଖାଇ ଲାଗୁଥିଲା ଯେମିତି ଡାଲି ବିନା ଡାଲମା ଆଉ ତୋରାଣି ବିନା କାଞ୍ଜି। ସଜ ସଜ ଗାଳି ପୁଞ୍ଜେ ଆଉ ତା ପାଖେ ଆନନ୍ଦ ମନରେ ଖାଉଥିବା ସେ ସହସ୍ର ଢେଙ୍କାନାଳ ବାସୀଙ୍କୁ ମହୀତଳୁ ମଝିଆ ମଝି ସଲାମ ଦେଇ ଆମେ ଯାତ୍ରା ପୁଣି ଆରମ୍ଭ କଲୁ। ଢେଙ୍କାନାଳ କପିଳାସ ରାସ୍ତାରେ ଯିବାବେଳେ ଏକ ବିଶାଳ ଭଗ୍ନ ରାଜବାଟୀ ଦେଖିଲୁ ଯାହା ଯତୀନ ନଗର ରାଜପ୍ରସାଦ ବୋଲି ଗୁଗୁଲ କହିଲା। ଯେହେତୁ ଗନ୍ତବ୍ୟ ଥିଲା କପିଳାସ ପୀଠ ଆମେ ଆଉ ସେ ରାଜବାଟୀ ଦର୍ଶନ କରିବାକୁ ଯାଇ ପାରିଲୁ ନାହିଁ। ଏତେଦୂରରୁ ତାକୁ ଦେଖି ମନ ଭିତରେ ସେ ସମୟରେ ତା ଭବ୍ୟତା କିପରି ଥିବ ତାହା ମୁଁ ଭାବୁଥାଏ ଆଉ ପଛକୁ ଚାହିଁ ଚାହିଁ ତାକୁ ବିଦାୟ ଦିଏ। ଗାଡି ଆମର ହରେକ୍ରୀଷ୍ଣାପୁର ହେଇ ଦତ୍ତାତ୍ରେୟ ସାଇ ମନ୍ଦିର ହୋଇ ଆମେ ପହଞ୍ଚୁ କପିଳାସ ପାଦଦେଶରେ। ଏଠାରୁ ଗୋଟେ ରାସ୍ତା ଯାଇଥିଲା ଦେବଗ୍ରାମ, ଯାହାକୁ ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖରଙ୍କ ଭଣ୍ଡାର ଘର ବୋଲି କୁହାଯାଏ। ସେଠାରେ ଏକ ପ୍ରାଚୀନ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟ ରହିଛି। ପାହାଡ ଆଡ଼େ ଗାଡି ଗଡିବା ବେଳେ ମନେ ପଡେ ପ୍ରକୃତି ରସିକ ରାଧାନାଥଙ୍କ କିଛି ପଂକ୍ତି କପିଳାସ ସମ୍ବନ୍ଧେ -

ଅଭ୍ରଗର୍ଭ ଗିରି କପିଳାସେ ରଶ୍ମିତହୁଁ ଆସିଲାକ ଧାଇଁ× × ×ସ୍ଫଟିକ ପାବଚ୍ଛ ପରାୟେ ଯେ ଶୈଳେଶୋଭେ କଳନାଦୀ ଝରରକ୍ତାଶୋକ କୁଞ୍ଜେ ବିରାଜନ୍ତି ଯାରମେଖେଳ ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର।|| ହର ହର ମହାଦେବ ||

~ କବିବର ରାଧାନାଥ ରାୟ

ଢେଙ୍କାନାଳ ସହରର ଉତ୍ତର ପୂର୍ବ ଦିଗରେ ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖରଙ୍କ ଏ ପୀଠ ଏକ ଦିବ୍ୟ ଚେତନା ସୃଷ୍ଟି କରାଉଥାଏ। ଢେଙ୍କାନାଳ ସହରଠାରୁ ୨୬ କି.ମି. ଅତିକ୍ରମ କରି ଆମେ ଚଢିବା ଆରମ୍ଭ କରୁ ଘାଟି ରାସ୍ତା ଯାହା ସିଧା ମନ୍ଦିର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତିଆରି ହେଇଛି। କୁହାଯାଏ ରାଜା ସୁର ପ୍ରତାପ ଦେବଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ପ୍ରଥମ ଭାଗରେ ଏହି ପକ୍କା ରାସ୍ତା ନିର୍ମାଣ କରଯାଇଥିଲା। ଚଢିବା ପାଇଁ ୧୪୬୫ ସିଢି ମଧ୍ୟ ଥିଲା କିନ୍ତୁ ବୀର ପାଇକ ପୁଅଙ୍କର ଝାଳ ପାହାଡ ଚଢାରେ କେମିତି ଚାଲିଯିବ ଏଇ କଥାକୁ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇ ଆମେ ଗାଡି ନେଇ ଚାଲିଲୁ ସିଧା ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖରଙ୍କ ବେଢା ନିକଟକୁ। ୯ ବାଙ୍କ ଦେଇ ଯିବାବେଳେ ବ୍ରାହ୍ମଣୀ ନଦୀ ଓ ତାହାର ତୀରବର୍ତ୍ତୀ ବିଶାଳ ଭୂଖଣ୍ଡ ଅତ୍ୟନ୍ତ ରମଣୀୟ ଲାଗୁଥିଲା।

କପିଳାସକୁ ଦ୍ଵିତୀୟ କୈଳାଶ ବୋଲି କୁହାଯାଏ। ବିରଜା କ୍ଷେତ୍ର ଓ ଏକାମ୍ର କ୍ଷେତ୍ର ମଧ୍ୟରେ କପିଳାସ କ୍ଷେତ୍ର, ଯେଉଁଠି ବିରାଜମାନ ଶିଖରେଶ୍ଵର ବା ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର। କପିଳ ସଂହିତାରେ କପିଳାସର ଉତ୍ପତ୍ତି ସମ୍ବନ୍ଧରେ ବର୍ଣ୍ଣନା ଅଛି। ଏହା ଅନୁସାରେ ରାବଣ ଏକଦା କୈଳାଶ ଶୃଙ୍ଗକୁ ଉତ୍ପାଟନକରି ଲଙ୍କା ନେଇଯିବାକୁ ଉଦ୍ୟମ କରିଥିଲେ। ଧ୍ୟାନସ୍ଥ ଥିବା ମହାଦେବ ରାବଣଙ୍କ ଏ କୁକର୍ମକୁ ଦେଖି ରାବଣଙ୍କୁ ଅଟକାଇଥିଲେ ଏବଂ ପୁନର୍ବାର କୈଳାଶକୁ ତ ଜାଗାରେ ସ୍ଥାପନ କରିବାକୁ ଆଦେଶ ଦେଲେ। ଏ ସବୁ ଭିତରେ ଖଣ୍ଡେ ସେ ଶୃଙ୍ଗର ଭାଗ ଏଠାରେ ପଡିଯାଇଥିଲା ଏବଂ ପ୍ରଭୁ କୃପାରୁ ତାହା ଦ୍ଵିତୀୟ କୈଳାଶ ରୂପେ ଆଜି ବିଦ୍ୟମାନ।

ଜୋତା ଓ ହେଲମେଟ ଗୁଡିକୁ ସଜେଇ ଦେଇ ମାଉସୀ ଭରସାରେ ଷ୍ଟାଣ୍ଡରେ ଥୋଇଦେଇ ଚାଲିଲୁ ମହାଦେବଙ୍କୁ ଭେଟିବାକୁ। ଶୁଭ୍ରରଙ୍ଗରେ ମନ୍ଦିର ଭିତର ଗର୍ଭଗୃହରେ ମହାଦେବଙ୍କୁ ଦର୍ଶନ କରି ପାଦୁକା ଟିକେ ପାଇ ଫେରିଲୁ ବାହାରକୁ। ଗଙ୍ଗବଶୀୟ ରାଜା ଓଡିଶାର ଗଜପତି ମହାରାଜ ପ୍ରତାପ ନରସିଂହ ଦେବ ଦ୍ଵାରା କପିଳାସର ଉନ୍ନତି ହେଇଥିଲା। ପ୍ରବାଦ ଅନୁଯାୟୀ ଏହି ମହାନ ତପ ପୀଠର ଆବିଷ୍କାର ଅନଙ୍ଗଭୀମ ଦେବଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ସମ୍ଭବ ହେଇପାରିଥିଲା। ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ପ୍ରତାପ ନରସିଂହ ଦେବ ଏହାର ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ଓ କୁଣ୍ଡାଦି ସଂସ୍କାର କରିଥିଲେ। ସମୁଦ୍ର ପତ୍ତନଠାରୁ ଆମେ ଥାଉ ୨୩୦୦ ଫୁଟ ଉପରେ। ଏତେ ଉପରେ ୭୦ ଫୁଟର ମନ୍ଦିର ଆଉ ମନ୍ଦିର ସାମ୍ନାରେ ଅଛି ଏକ କାଠ ନିର୍ମିତ ମଣ୍ଡପ। ଏଠାରେ ଲୋକ ପ୍ରସାଦ ସେବନ, ଭୋଗ ବଢାଯିବାର ଆମେ ଦେଖିଲୁ । ମନ୍ଦିର ବାମରେ ପୟୋମୃତ କୁଣ୍ଡ ଏବଂ ଡାହାଣ ପଟେ ପାପନାସିନୀ କୁଣ୍ଡ ବିଦ୍ୟମାନ। ପାପନାସିନୀ କୁଣ୍ଡ ପରେ ଥାଏ ମରୀଚି କୁଣ୍ଡ ଏହାକୁ ଦେଖି ଲାଗିଲା ଲାଗିଲା ଯେମିତି ସେଇଟା ଗୋଟେ ଗାଧୁଆ ଘର। ଓଡ଼ିଆତ୍ଵ ସେତେବେଳେ ଝଲସି ଉଠିଲା ଯେତେବେଳେ Lifeboy ସାବୁନ ଜରି ଖଣ୍ଡେ ସେଠି ପଡିଥିବାର ଦେଖିଲୁ। ହେ ଶଙ୍କର କହି ଫେରି ଆସିଲୁ ଆଧୁନିକତା ଭିତରକୁ। ପରେ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଲୁ ଯେ ମରୀଚି କୁଣ୍ଡରେ କାଳେ ସ୍ତ୍ରୀଲୋକ ମାନେ ବନ୍ଧ୍ୟା ଦୋଷରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇବା ପାଇଁ ସ୍ନାନ କରନ୍ତି। ସାଙ୍ଗମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜେନ ଚାଲାକ ବନ୍ଧୁ କହିଲେ ହଁ Lifeboy ଜରି ସେଇ ବନ୍ଧ୍ୟା ସ୍ତ୍ରୀ ଲୋକର ହେଇଥିବା ଯିଏ ସକାଳୁ ସକାଳୁ ଗରାଏ ପାଣି ଧରି ବିଲହୁଡାକୁ ଯାଉଥିବ। ହସି ହସି ଆସିଲୁ ବେଢା ଆଡକୁ ଆଉ Instagram ଏବଂ whatsapp status ପାଇଁ ଫଟୋ ଅବା କେମିତି ନଉଠେଇବୁ! ଫଟୋ ଉଠେଇଦେଇ ଆମେ ବାହାରିଲୁ ଉପର ପ୍ରଦେଶରେ ଥିବା ବୁଢାଲିଙ୍ଗ ବା ବିଶେଶ୍ଵରଙ୍କୁ ଦର୍ଶନ କରିବା ପାଇଁ। କିଛି ଲୋକ ଏହା ବିଶ୍ଵାସ କରନ୍ତି କି ପ୍ରକୃତରେ ଶିଖରେଶ୍ଵର ହେଉଛନ୍ତି ଏହି ବୁଢାଲିଙ୍ଗ ଯାହାକି ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖରଙ୍କ ଠାରୁ ମଧ୍ୟ ପୁରାତନ। ଠିକ ତାଙ୍କ ପାଖରେ ନାରାୟଣ ମଧ୍ୟ ପୂଜା ପାଉଛନ୍ତି ଯାହାକି ରାଜା ଦୀନବନ୍ଧୁ ମହୀନ୍ଦ୍ର ବାହାଦୁରଙ୍କ ପାଟରାଣୀ ଶ୍ରୀମତୀ ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣା ଦେବୀଙ୍କ କୃତି। ବୁଢାଲିଙ୍ଗ ଦୁଆରେ ଠିଆହେଇ ଭାରି ନରମ ସ୍ଵରରେ ଦୀପ ଯାଚିଦେଲେ ବିକ୍ରେତାଭାଇ। ଆଉ ବେଲପତ୍ର ଦନାରେ ବଢେଇଦେଇ ବୁଢ଼ାବାବାଙ୍କୁ ଲଗେଇଦେବବୋଲିକହିଲେ। ଏତିକି ସମୟରେ ନାନା ଉଠି ଆସି ଅଭିମାନ ଭଙ୍ଗୀରେ କହିଲେ ୟେ ବୁଢ଼ାକୁ ଆଉ କିଏ ପଚାରେ ଆରେ ଏ ହିଁ ଶିଖରେଶ୍ୱର। ମୁଖ୍ୟ ଏଇ ଶିବ। ତାଙ୍କ କଥାରୁ ଯେମିତି ଲାଗୁଥିଲା ବୁଢ଼ାଲିଙ୍ଗ ଆଉ ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର ସତେ ଯେମିତି ବାପ ପୁଅ ଆଉ ପୁଅ ବାପାକୁ ଉପର ଘରେ ଶୁଆଇଦେଇ ତଳ ଘର ରାଜଉଆସରେ ମଜାକରୁଛି। ଯାହା ହେଉ ତଳେ ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖରଙ୍କୁ ଛୁଇଁ ହେଇନଥିଲା ବୁଢ଼ା ବାବାଙ୍କୁ ଛୁଇଁବାକୁ ମିଳିଲା । ପାଣି ଚଢେଇଦେଇ ନାମ ଗୋତ୍ର ପଚାରି ନନା ସମସ୍ତଙ୍କୁ ବେଲପତ୍ର ଓ ପାଦୁକା ବଢେଇଦେଲେ। ବିଚିତ୍ର କଥା ବାହାରେ ଗରମ ଲାଗୁଥାଏ କିନ୍ତୁ ସେ ମନ୍ଦିର ଭିତର ପ୍ରବଳ ଥଣ୍ଡା ଲାଗିଲା। ତାପମାତ୍ରାର ଏ ବିଚିତ୍ର ତାରତମ୍ୟ ଆମକୁ ଘଡ଼ିଏ ଭାବିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କଲା। ପୂଜା ସାରି ଆମେ ଗଲୁ ସେଠାରେ ଥିବା ଏକ ରାମ ମନ୍ଦିରକୁ। ରାମ ମନ୍ଦିର ଦେଇ ପାହାଡ଼ ଉପର ପ୍ରଦେଶକୁ ଯିବା ପାଇଁ ରାସ୍ତା ଯେଉଁଠି ଅଛି ସୀତାଙ୍କ ଏନ୍ତୁଡ଼ିଶାଳ ଏବଂ ଦେବସଭା ସ୍ଥଳୀ। କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅଛି ତ୍ରେତୟା ଯୁଗ ବେଳେ ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ର ସୀତାଙ୍କୁ ତ୍ୟାଗ କରିବା ପରେ ସୀତା ବାଲ୍ମୀକିଙ୍କ ଆଶ୍ରମରେ ଲବ ଓ କୁଶଙ୍କ ସହ ଏଠାରେ ବସବାସ କରୁଥିଲେ।

ଘଡ଼ିଏ ବସିଲୁ। ଚାହିଁ ରହିଲୁ ସବୁଜିମାକୁ। ସବୁ ସେଠି ବିଶାଳ। ସବୁ ସେଠି ଧୀର। ମନର ତିର୍ଯ୍ୟକ୍ ଗଳିରେ କପିଳାସ ତା ମୁରୁଜ ବୁଣୁଥାଏ। ଆଙ୍କୁଥାଏ ପାହାଡ଼ ହେଇ ଆଙ୍କୁଥାଏ ଝରଣା ହେଇ । ଈଶ୍ୱର ଆଉ ମଣିଷର ସେଠି ମିଳନ ହୁଏ। ଓଁକାର ନାଦ ହୁଏ। ସଂଚାର ହୁଏ ଶିବ ତତ୍ତ୍ଵ। ଆଖିର ନିର୍ଜିବତା ସେଠି ସଜୀବ ହୁଏ। ମନର ଶୁଷ୍କତା ସେଠି ଭିଯିଯାଏ ଭକ୍ତି ସ୍ରୋତରେ। ଝର ଝର ଶବ୍ଦ କରି ଆତ୍ମା ନାଚିଉଠେ ମୋକ୍ଷ ଅଭିଳାଶେ। ସମୟ ସହ ବନ୍ଧା ଏ ଶରୀର ଆଉ ତା ସହ ଯୋଡା କର୍ମର ଦାୟରା ଫେରିଯିବାକୁ ଡ଼ାକରା ଦିଏ। ପଘା ଲଗା ଗାଈ ଭଳି ଆମେ ଫେରିଆସୁ ଅଧା ଦେଖି କପିଳାସ। କପିଳ ମୁନିଙ୍କ ଏ ଧାମକୁ ପୁଣି କେବେ ପୂର୍ଣ୍ଣତଃ ଦେଖାଯିବ ଆଉ ଶିବମୟ ହୋଇଯିବାକୁ ପ୍ରୟାସ କରାଯିବ।

ଭାରତର ଦ୍ଵିତୀୟ କୈଳାସ କପିଳାସ | The Second Kailash of India ~ Kapilash

ପଢନ୍ତୁ କପିଳାସ ଯାତ୍ରାର ମନୋରମ ବିବରଣୀ ସାଙ୍ଗକୁ ତାର କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଓ ଐତିହ୍ଯ ବିଷୟରେ