ଭିନ୍ନ ମଣିଷ

ପ୍ରତାପ ସିଂ ବଡ଼ ବିଚଳିତ ବୋଧ କରୁଥିଲେ । ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟକ ଲୋକେ କ୍ରମେ ପାଗଳ ନ ହେଲେ ବି ପାଗଳ-ପ୍ରାୟ ଆଚରଣ କରୁଛନ୍ତି । ଅକାଳ ମେଘଭଳି ଏମିତି ଧାରଣା ତାଙ୍କ ଚିରକୁ ଆଚ୍ଛନ୍ନ କରୁଥିଲା ।

ସହକର୍ମୀ ହେମନ୍ତବାବୁଙ୍କୁ ସେ ବାକ୍ୟ ଆରମ୍ଭରେ ଓ ଶେଷରେ ବାରମ୍ବାର ମୃଦୁ ମୃଦୁ କାଶିବାର ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ପଚାରି ଦେଇଥିଲେ, ‘ ଆପଣ ଏମିତି କାଶୁଛନ୍ତି କାହିଁକି ?””

ଧୀରସ୍ଥିର ବ୍ୟକ୍ତି ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା ହେମନ୍ତବାବୁ ହଠାତ୍ ଉତ୍ତେଜିତ କଣ୍ଠରେ ପ୍ରତିପ୍ରଶ୍ନ କଲେ, ‘‘କାଶିବି ନାହିଁ ତ ଆଉ କ’ଣ କରିବି କହିଲେ, କ’ଣ କରିବି କହିଲେ ?''

ପ୍ରତାପ ସିଂଙ୍କ ପ୍ରଶ୍ନରେ ସ୍ଥୂଳ କାଶିବା ପ୍ରସଙ୍ଗଠୁଁ ଅଧିକ କିଛି ନ ଥିଲା ।

ହେମନ୍ତବାବୁ ପ୍ରଶ୍ନଟିକୁ ଏଭଳି ଏକ ମୌଳିକ ଜିଜ୍ଞାସା ସ୍ତରକୁ ନେଇଯିବାର ଦେଖି

ସେ କାବା ହୋଇଯାଇଥିଲେ । ସେଦିନ ଗୋଧୂଳିରେ ନଈ କୂଳେ କୂଳେ ଗୋଟିଏ ପର୍ଲିଙ୍ଗ ପଦଚାରଣା ଭିତରେ ସେ ପାଞ୍ଚଜଣ ପଥଚାରୀ ମନକୁ ମନ କଥା କହି ଚାଲିଥିବାର ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିଥିଲେ । ଜଣେ ତ ରୀତିମତ ହାତ ହଲାଇ ନିଜ ସହ ଯୁକ୍ତିତର୍କ କରୁଥିଲେ । ପ୍ରତାପ ସିଂ ଆଶା କରିଥିଲେ ଆତ୍ମସଂଳାପରତ ସେ ଭଦ୍ରବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟି ଥରେ ତାଙ୍କ ଉପରେ ପଡ଼ିଲେ ଆପଣାଛାଏଁ ସେ ସେଭଳି ଅସ୍ଵାଭାବିକ ଆଚରଣରୁ କ୍ଷାନ୍ତ ହେବେ। ତେଣୁ ଇଚ୍ଛା କରି ପ୍ରତାପ ସିଂ ଭଦ୍ରଲୋକଙ୍କ ଆଡ଼େ କୌତୁହଳପୂର୍ଣ ଦୃଷ୍ଟିରେ ଅନାଇ ତାଙ୍କ ପାଖକୁ ଲାଗିଯାଇଥିଲେ; କିନ୍ତୁ ଭଦ୍ରଲୋକ ଥରେ ତାଙ୍କ ଆଡ଼େ କଟମଟ କରି ଅନାଇ କସ୍ତୁରୀମୃଗ ପ୍ରାୟେ ଆପଣା ଗନ୍ଧ ପୁଲକିତ ହୋଇ ଚାଲିଗଲେ । ତାଙ୍କ ଅଙ୍ଗଭଙ୍ଗୀ ଓ କଥାରେ କୌଣସି ବ୍ୟତିକ୍ରମ ହେଲା ନାହିଁ ।

ସନ୍ଧ୍ୟା ହୋଇ ଆସୁଥିଲା । ପ୍ରତାପ ସିଂ ସିକ୍ରେଟ କିଣୁଥିବା ତିନିଜଣ ତରୁଣଙ୍କୁ ପଚାରିଦେଲେ, ‘ ' କେବେଠାରୁ ସିଗ୍ରେଟ ଟାଣୁଛ ?'' ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ପ୍ରଶ୍ନରେ ବିରକ୍ତ ହେବା ସତ୍ତ୍ବେ ସେମାନେ ଉତ୍ତର ଦେଇଥିଲେ, ‘ବର୍ଷେ ଦୁଇ ବର୍ଷ ହେବ ।’

‘‘ବାବୁମାନେ, ତା’ର ବହୁ ପୂର୍ବରୁ, ପ୍ରତି ପ୍ୟାକେଟ ଉପରେ ସିଗାରେଟ୍ ସେବନ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପକ୍ଷେ ହାନିକର ବୋଲି ଲେଖାହେଲାଣି। ଯେଉଁମାନେ ଏ ଚେତାବନୀ ପୂର୍ବରୁ ଧୂମାସକ୍ତ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲେ ସେମାନେ ହତଭାଗା । କିନ୍ତୁ ତମେମାନେ ଏ ବଦଭ୍ୟାସର ଯନ୍ତା ଭିତରେ ପଶିଲା କାହିଁକି ?”’

ତରୁଣ ତିନିଙ୍କ ଭିତରୁ ଯିଏ ସବୁଠାରୁ ଉଗ୍ର ମନେହେଉଥିଲା, ସେ ମୁଖ ବିକୃତ କରି କହିଲା, '‘ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ ଆମର ନା ତମର ?’’

‘‘ବା, ବାଃ, ନିଜକୁ ଭାରି ବୁଦ୍ଧିମାନ ମନେକରିଛ, ନାହିଁ ?'' ପ୍ରତାପ ସିଂ କ୍ରୁଦ୍ଧ ହୋଇ ଜବାବ ଦେଲେ। ହଇହୋ, ତମେ ନିଜେ ଏ ଦେହ ତିଆରି କରିଥିଲ ? ଜାଣିଥୁଲ ତମେ ବାଙ୍ଗରା ହେବ ନା ଡେଙ୍ଗା ହେବ, କଳା ହେବ ନା ଗୋରା ହେବ ? ହଜାରେ ଭେଜାଲ ଓ ଦୂଷିତ ବାୟୁମଣ୍ଡଳର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଉପରେ ଅନବରତ ଜୟଲାଭ କରି ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ ଯେ ତମକୁ ତମେ କରି ରଖିଛି, ତାକୁ ସେ ଶକ୍ତି ତମେ ଦେଇଥୁଲ ? ନିଜର ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ ! ନିଜର ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ ଦେଖାଇ ହେଉଛ !!’’

ପ୍ରତାପ ସିଂଙ୍କର ଅପେକ୍ଷାକୃତ ଅଧିକ ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ଏ ମନ୍ତବ୍ୟରେ ଦୋକାନୀ ସମେତ ଚାରି ଛଅଜଣ କ୍ରେତା ଅଭିଭୂତ ହେଲା ପରି ମନେହେଲା । କିନ୍ତୁ ସବୁଠାରୁ ଭଦ୍ର ଦିଶୁଥ‌ିବା ତରୁଣଟି ହଠାତ୍ ପ୍ରଶ୍ନ କଲା, ଆଚ୍ଛା, ଆପଣ ବାହା ହୋଇଛନ୍ତି ?’’ ପ୍ରତାପ ସିଂ ଥତମତ କରି କହିଲେ, ‘ମାନେ ? ତମମାନଙ୍କ ବାପା ବୟସର

ଏ ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଏଭଳି ପ୍ରଶ୍ନ କରିବାର ମାନେ ?’’

“ମାନେ, ହଜାର ହଜାର ବର୍ଷ ଆଗରୁ ମୁନିଋଷିମାନେ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯ୍ୟ ପାଳନ ଉତ୍ତମ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି । ଆପଣ ସେ ଚେତାବନୀ ଅନୁସାରେ କାମ କଲେ ନାହିଁ କାହିଁକି ?”

ଦୋକାନୀ ସମେତ ଅନ୍ୟମାନେ ପାଟିକରି ହସିଲେ। ଦୋକାନୀ ହସିବାରେ ବିସ୍ମୟ ନାହିଁ, କାରଣ ପ୍ରତାପ ସିଂ ତା’ ବେପାରରେ ଆଞ୍ଚ ଆଣିଲା ଭଳି କଥା କହିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ଅନ୍ୟମାନେ ଅକାତରେ ଏଭଳି ଅପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ବିଦ୍ରୁପରେ ହସିବାର ମାନେ ହୁଏ ?

ଉଦାର କଣ୍ଠରେ ସେ କହିଲେ, ‘ଶୁଣ ବାବୁ, ଶୁଣ । ତମର ଏ ଯୁକ୍ତି ମୋଟେ ଯୁକ୍ତି-ପଦବାଚ୍ୟ ନୁହେଁ । ପ୍ରକୃତି ସମଗ୍ର ପ୍ରାଣୀଜଗତକୁ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ସହଜାତ ଗୁଣ ଦେଇଛି । ତମେ ଯେଉଁ ବିଷୟରେ ଇଙ୍ଗିତ ଦେଉଛ, ମଣିଷ ସୃଷ୍ଟି ହେବା ପୂର୍ବରୁ ବି ତାହା ଜୀବଜଗତରେ ଥିଲା। ସିଗାରେଟ୍ ଥିଲା ? ସିଗ୍ରେଟ ପିଇବା ପ୍ରକୃତିଦର ସହଜାତ ଗୁଣ ବୋଲି କହିପାରିବ ? କହୁନ, ପାଟିକରି ହସିଲେ କ'ଣ ଅଯୁକ୍ତି ଯୁକ୍ତି ହୋଇଯିବ ? ମୁଁ ଯୁକ୍ତି ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ । ହୁଣ୍ଡାମି ପାଇଁ ମୋର ଦାୟିତ୍ଵ ନାହିଁ।’’

"ଆମକୁ ସିଗାରେଟ୍ ନିବର୍ତ୍ତାଇବା ପାଇଁ ଆପଣଙ୍କୁ କିଏ ଦାୟିତ୍ଵ ଦେଲା?'' “ସିଗ୍ରେଟ ପ୍ୟାକେଟରେ ଚେତାବନୀ ଛାପିବା ଦାୟିତ୍ଵ ସରକାରକୁ କିଏ ଦେଲା ? କର୍ତ୍ତବ୍ୟବୋଧ । ବୁଝିଲ ?'’

‘‘କରୁଥାଅ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ।’’ ତରୁଣମାନେ ଚାଲିଗଲେ ।

ଭୀଷଣ ଉତ୍ତେଜିତ ହେଲେ ପ୍ରତାପ ସିଂ । ଯୁକ୍ତିହୀନ ହୁଅନ୍ତା ପାଞ୍ଚ ପ୍ରକାରର ମଣିଷ : 'ଶିଶୁ, ଓଲୁ, ଦୁଷ୍ଟ, ପାଗଳ ଓ ମହାପୁରୁଷ । ଏମାନେ ଶିଶୁ, ଓଲୁ ବା ମହାପୁରୁଷ ନୁହନ୍ତି । ନିପଟ ଦୁଷ୍ଟ ଅଥବା ପାଗଳ।

ଦୁଷ୍ଟ ନ ହୋଇ ପାଗଳ ହୋଇଥିଲେ ମଣିଷ ପାଇଁ କିଛି ଆଶା ଅଛି । ଏମାନେ ପାଗଳ ହିଁ ହୋଇଥାନ୍ତୁ । ତାଙ୍କ ବକ୍ତବ୍ୟର ଆଶୁ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଯାହା ହୋଇଥାଉ ନା କାହିଁକି, ତା’ର ପ୍ରଭାବ ତରୁଣମାନଙ୍କ ଉପରେ ଅବଶ୍ୟ ପଡ଼ିବ—ସେ ନିଜକୁ ସାନ୍ତନା ଦେଲେ ।

ତେବେ ସେ ସାନ୍ତନା ଯଥେଷ୍ଟ ହେଲା ନାହିଁ । କେଉଁଠି ହେଲେ ଠାଏଁ ବସିଯିବା ପାଇଁ ମନ ହେଉଥିଲା । ଅଦୂରରେ ବିମାନ ବନ୍ଦର। ଶୀତତାପ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ । ବରଂ ଟିକେଟ କିଣିବାକୁ ହେଉ, ନୀରବରେ, ଶାରିରେ ଗୋଟିଏ କୋଣରେ ବସି ରହିପାରିବେ କିଛି ସମୟ।

କିନ୍ତୁ ଭିତରେ ଭୀଷଣ ଭିଡ଼ । ଗୋଟାଏ ବିମାନ ଆସି ସାରିଥିବା କଥା, ଆସି ନାହିଁ । ଆଗନ୍ତୁକମାନଙ୍କୁ ପାଛୋଟି ନେବାକୁ ଆସିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ତଥା ବିମାନର ପରବର୍ତ୍ତୀ ଗନ୍ତବ୍ୟ ସ୍ଥାନପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଯାତ୍ରୀମାନେ ସମସ୍ତ ଆସନ ଅକ୍ତିଆର କରିନେଇଛନ୍ତି ।

ତେବେ ଶୀତଳ ଆବହାୱାରେ କିଛି ସମୟ ପଦଚାରଣା କରାଯାଇପାରେ । ଉପବିଷ୍ଟ ଧାଡ଼ି ଧାଡ଼ି ଯାତ୍ରୀଙ୍କ ଭିତରେ ସେ ତାହା ହିଁ କରୁଥିଲେ। ଆଖି ପଡ଼ିଗଲା ଜଣେ ଯୁବକଙ୍କ ଉପରେ। ପରିଧାନରେ ସୁନ୍ଦର ସୁଟ୍। ଚକ୍ ଚକ୍ ଜୋତା, ଚାଖଣ୍ଡେ ବାଘ ଛାଲ ଭଳି ନେକ୍‌ଟାଇ; କିନ୍ତୁ କେଶପାଶ ଅବିନ୍ୟସ୍ତ ।

ପ୍ରତାପ ସିଂଙ୍କୁ ବଡ଼ ଅସୁବିଧା ଲାଗିଲା । ବୋଝେ ତୈଳାକ୍ତ ବାଳକୁ ନେଇ ଯିଏ ଏପରି ବେପରୁଆ ହେବ, ସିଏ ସିନା ଖଣ୍ଡିଏ ସାଧା ପାଇଜାମା ଉପରେ ଅଳ୍ପ ଚିରିଯାଇଥିବା କାମିଜ୍ ପିନ୍ଧିଥାନ୍ତା ! ଗୋଡ଼ଠୁଁ ବେକଯାଏ ଏତେ ତଦ୍‌ର୍ ପରେ ମୁଣ୍ଡ ନ କୁଣ୍ଡାଇବାର କିଛି ମାନେ ହୁଏ ?

ପ୍ରଶ୍ନଟିକୁ ସେ ଭୁଲିଯିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରି କ୍ଷିପ୍ରଗତିରେ ବହି ଦୋକାନ ଭିତରକୁ ପଶିଗଲେ । କିନ୍ତୁ ସେଠୁ ଚାଲିଆସିବା ବିଜ୍ଞତାର କାମହେବ ବୋଲି ତାଙ୍କର ମନେହେଲା, କାରଣ ତାଙ୍କଠୁଁ ଦଶ ପନ୍ଦର ବର୍ଷ ବଡ଼ ଜଣେ ବୃଦ୍ଧ ବାପାୟନଙ୍କ ‘କାମସୂତ୍ର’ର ସଦ୍ୟ ପ୍ରକାଶିତ ଚିତ୍ରସର୍ବସ୍ଵ ଇଂରାଜୀ ସଂସ୍କରଣ ଓଲଟାଉ ଥିଲେ । ତାଙ୍କ କବ୍ଜିରୁ ବାଡ଼ିଟିଏ ଓହଳିଥିଲା ।

ପୁସ୍ତକର ଓଜନ ଯୋଗୁଁ ତାଙ୍କ ହାତ ଥରିବା ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ସେ ଝୁଲନ୍ତ ବାଡ଼ି ଅତିରଞ୍ଜିତ ଭାବରେ ବ୍ୟକ୍ତ କରୁଥିଲା । ‘‘ତମେ ବାବୁ ଏ ପୋଥିରୁ ଆଉ ପାଇବ କ'ଣ ।’’ ଏହିପରି ଏକ ପ୍ରଶ୍ନ

ପଚାରିବାର ବ୍ୟଗ୍ରତାକୁ ନିର୍ମମ ଭାବରେ ଦମନ କରି ସେ ବାହାରି ଆସିଲେ । ବାହାରି ଆସିବା ମାତ୍ରେ ଯୁବକର କେଶରାଜି ପୁଣି ତାଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କଲା । ଏଇଟା କଦାପି ଷ୍ଟାଇଲ୍ ହୋଇ ନପାରେ । ହୋଇପାରେ କ'ଣ, ତାହା ହିଁ ପ୍ରଶ୍ନ ।

ବିଚରା ତରତରରେ ଘରୁ ବାହାରି ଆସିଛି। ଆସିଲା ବେଳକୁ ବିମାନ ବିଳମ୍ବିତ । ଉପାୟ କ'ଣ ? ଚିରୁଣୀ ନାହିଁ । ଯୁବକ ତରଫରୁ ପ୍ରତାପ ସିଂ ନିଜକୁ କୈଫିୟତ୍ ଦେଲେ ।

ସେ ଦ୍ଵିତୀୟ ଦୋକାନରେ ପଶିଲେ। ଫୁଟ୍‌ପାଥରେ ଯେଉଁ ପକେଟ ଚିରୁଣୀର ମୂଲ୍ୟ ପଚିଶ ତିରିଶ ପଇସା, ସେ ଅଢ଼େଇ ଟଙ୍କା ଦେଇ ସେଥୁରୁ ଖଣ୍ଡିଏ କିଣିଲେ । ଯୁବକଟି ବେକ ଭାଙ୍ଗି ଜଣେ ବିକଟ-ବେଶିନୀ ସୁନ୍ଦରୀ ଆଡ଼େ ଅନାଇବା ଅବସରରେ ସେ ତା’ ସାମ୍‌ନାରେ ଚିରୁଣୀଟି ପକାଇଦେଲେ । ଟିକିଏ ଆଗରେ ଚୌକିଟିଏ ଖାଲି ହୋଇଥିଲା । ସେ ବସିପଡ଼ିଲେ ।

ସେ ଖୁସି ହେଲେ, ଯେତେବେଳେ ଯୁବକର ଦୃଷ୍ଟି ଚିରୁଣୀଟି ଉପରେ ପଡ଼ିଲା ଏବଂ ସେ ତାକୁ ଧୀରେ ଧୀରେ ଉଠାଇନେଲା ଓ କୁଣ୍ଠିତ ଭଙ୍ଗୀରେ ଧରି ଏଣେତେଣେ ଅନାଇଲା । ଯୁବକ ବିବେକୀ । କାହା ପାଖରୁ ଆସିଛି, ସିଏ ତାହା ଠଉରାଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଥିଲା ।

‘'ଆରେ ବାବୁ, ପହିଲେ ନିଜ ମୁଣ୍ଡ କୁଣ୍ଡାଇପକା । ତା’ପରେ ଚିରୁଣୀର ମାଲିକକୁ ଖୋଜିବୁ ।”’ ପ୍ରତାପ ସିଂ ମନେ ମନେ ଯୁବକକୁ ଉପଦେଶ ଦେଲେ । କିନ୍ତୁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ! ମୁଣ୍ଡ ନ କୁଣ୍ଡାଇ ଯୁବକ ଚିରୁଣୀଟିକୁ ପକେଟରେ ପୂରାଇଲା ।

ପାଗଳ । ମୁଣ୍ଡ ବୋଲି ଗୋଟାଏ ଚିଜ ଅଛି ବୋଲି ସେ କ'ଣ ଭୁଲିଗଲା ? ପ୍ରତାପ ସିଂ ବଡ଼ ଅସୃଷ୍ଠି ଅନୁଭବ କଲେ। ବାରମ୍ବାର ସେ ଚେଷ୍ଟା କଲେ ଏ ବିଷୟରେ ନିଜ ମୁଣ୍ଡ ବୁଲାଇବାରୁ ବିରତହେବା ନିମନ୍ତେ । ଥରେ ନିଶ୍ରାନ୍ତ ହେବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଦରଢାଯାଏ ଚାଲିଗଲେ ମଧ୍ୟ । କିନ୍ତୁ ଫେରିଆସିଲେ । ଯାହା ଅସଙ୍ଗତି, ତାହା ଅସଙ୍ଗତି । ବ୍ୟାପାର ବଡ଼ ହେଉ, ଛୋଟ ହେଉ । ସଦ୍ୟସ୍ନାତ ଦିଶୁଥ‌ିବା ବହେ

ତୈଳାକ୍ତ କେଶ । ପକେଟରେ ନୂଆ ଚିରୁଣୀ । ଜଣେ ମୁଣ୍ଡ ନ କୁଣ୍ଡାଇବ କାହିଁକି ? ପ୍ରଶ୍ନଟି କ୍ରମେ ଭୀଷଣତର ଆକାର ଧାରଣ କରି ତାଙ୍କର ସମଗ୍ର ଆବେଗକୁ ଆୟର କଲା । ସେ ଯୁବକ ଆଗରେ ଯାଇ ଠିଆହେଲେ।

'‘ଏଠି ବସିବାକୁ ବାହାରି ?'' ଯୁବକ ଅମାୟିକ ଭାବରେ ପଚାରିଲେ ।

'' ନା ନା, ଆପଣ ବସିଥାନ୍ତୁ । କିଛି ମନେ କରିବେ ନାହିଁ । କହୁଥିଲି, ମୁଣ୍ଡ କୁଣ୍ଢାଇ ପକାନ୍ତୁ ।’

‘କ’ଣ କହିଲେ ?’’

‘‘ ଅକାରଣ ଅବିନ୍ୟସ୍ତ ଦିଶୁଛି । କୁଣ୍ଢାଇ ପକାନ୍ତୁ।’

''କାହା ମୁଣ୍ଡ, ମୋର ନା ଆପଣଙ୍କର ?'’

ଏ ପ୍ରଶ୍ନରେ ପ୍ରତାପ ସିଂ" ଚିଡ଼ିଗଲେ। ଶ୍ଳେଷ ପ୍ରକାଶ ପାଇଁ ସଭିଏଁ ଏତେ

ବ୍ୟଗ୍ର କିଆଁ ? କିନ୍ତୁ ସେ ଆତ୍ମ-ସମ୍ବରଣ କଲେ । ‘ ଆପଣ ରାଗିବାର କାରଣ ନାହିଁ । ବିଧାତ୍ରା କେତେଜଣକୁ ବା ଏଡ଼େ ବଦଳ ଚିକ୍‌କଣ କେଶରାଶି ଉପହାର ଦେଇଥାଏ ? ଆପଣ ତଳିପାରୁ ତାଳୁଯାଏ, ହଁ, ତାଳରେ ବି ପାଉଡ଼ର ବାରି ହଉଛି-ତତ୍ତ୍ଵ ନେଲେ, ଅଥଚ ମୁଣ୍ଡ ପ୍ରତି ଅବଜ୍ଞା କଲେ।

କାହିଁକି ?”

ଯୁବକ ଯେଉଁ ଦୁଇ ଆଖିରେ ପୁଳାଏ ପୁଳାଏ ସରାଗ ପ୍ରକଟ କରି ମୁହୂରକ ପୂର୍ବରୁ ସୁବତୀ ଆଡ଼େ ଅନାଇଥିଲା, ସେହି ଆଖିକୁ ଦୁଇଟି ବିଷବିନ୍ଦୁରେ ପରିଣତ କରି ଉଠି ଠିଆହୋଇପଡ଼ିଲା । ‘‘ମୁଁ ଆପଣଙ୍କର କେବେ କ'ଣ ଅନିଷ୍ଟ କରିଥି ଯେ ଆପଣ ମୋତେ ଥଟ୍ଟା

କରୁଛନ୍ତି ?'' ‘‘ବିଶ୍ଵାସ କରନ୍ତୁ । ମୁଁ ମୋଟେ ଥଟ୍ଟା କରୁନାହିଁ । ଆପଣଙ୍କ ପକେଟରେ କ'ଣ

ଚିରୁଣୀ ନାହିଁ ?''

‘ନା, ନାହିଁ ।’’ ଦୃଢ଼ କଣ୍ଠରେ କହିଲ ଯୁବକ । ପ୍ରତାପ ସିଂ ଏଥର ଆଉ ନିଜକୁ ସମ୍ଭାଳି ପାରିଲେ ନାହିଁ । ସେ ଟିକାର କଲେ, '' ମିଥ୍ୟାବାଦୀ । ପକେଟରେ ଚିରୁଣା ନାହିଁ ?'' ''ମୋତେ ମିଥ୍ୟାବାଦୀ କହିବାକୁ ଆପଣ କିଏ ?'’

''ମୁଁ କିଏ ? ଯାହା ଚରୁଣୀ ପକେଟରେ ପୂରାଇଛି, ମୁଁ ସେଇ ।'' ତୀବ୍ରତର କଣ୍ଠରେ କହିଲେ ପ୍ରତାପ ସିଂ ।

ଜମିଗଲା ଭିଡ଼ । ସେହି ବିକଟ-ଦେଶିନୀ ସୁନ୍ଦରୀ ସିଗ୍ରେଟ ଟାଣି ଜଣେ ରସିଦ୍ ପ୍ରୌହ କାନ୍ଧରେ ହାତ ପକାଇ, ଦୁଇଜଣ କ୍ୟାମେରାଳଙ୍କୃତ ବିଦେଶୀ ବିଦେଶିନୀ ପରସ୍ପର ଅଣ୍ଟା ଧରାଧରି ହୋଇ, ଜଣେ ଦୀର୍ଘତରୁ ବଣିକ ଜାତୀୟ ଭଦ୍ରଲୋକ ଏବଂ ତାଙ୍କ ସହ ଥିବା ଅର୍ଦ୍ର ଅବଗୁଣ୍ଠନବତା ଖର୍ବାକୃତି ସ୍ଵକବାୟା ମହିଳା ଏବଂ ବିଶେଷହୀନ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଆଠଦଶଜଣ (ସେମାନଙ୍କୁ ଘେନିଗଲେ । '' ଗୋଟାଏ ବିଗୁଣୀକୁ ନେଇ ଏତେ କଥା ।'' କେହି ଜଣେ ମନ୍ତବ୍ୟ ଦେଲେ।

'‘ଚିରୁଣୀକୁ ନେଇ ନୁହେଁ ।'' ପାଟିକଲେ ପ୍ରତାପ ସିଂ ।

‘‘ତେବେ ?''

ତେବେ କ'ଣ, ପ୍ରତାପ ସିଂ ତାହା ବୁଝାଇବାକୁ ଉଦ୍ୟତ ହୋଇ ଭାଷା ପାଇଲେ ନାହିଁ ।

ଜଣେ ବୃଦ୍ଧ ବାଡ଼ି ଉପରେ ନିଜ ଓଜନର କିୟଦଂଶ ନ୍ୟସ୍ତ କରି - ଏମିତି ଢଙ୍ଗରେ ସତେ ଅବା ତାହା ଜ୍ଞାନର ଓଜନ-କହିଲେ, '‘କାହାର ଚିରୁଣୀ ଯାଇଛି ? ଆପଣଙ୍କର ? ଆସନ୍ତୁ, ଆସନ୍ତୁ । ମୁଁ ଗୋଟାଏ କିଣିଦେବି । ଆମେ ଭଦ୍ରଲୋକମାନେ ଯଦି...

‘ଚୁପ୍ କରନ୍ତୁ । ତେଣେ ଦୋକାନ କୋଣରେ ଠିଆହୋଇ କାମସୂତ୍ରର ଛବି ଦେଖିବେ, ଏଣେ ମହାନୁଭବ ଦେଖାଇ ଚିରୁଣୀ କିଣିଦେବେ ।''

‘ଓ, ପାଗଳ !’’ ମନ୍ତବ୍ୟ ଦେଇ ଦୁଇଜଣ ଯାତ୍ରୀ ଚାଲିଗଲେ । ‘ପାଗଳ ? ମୁଁ ପାଗଳ ?'' ପ୍ରତାପ ସିଂ ସେ ଦୁହିଁଙ୍କ ଆଡ଼େ ମାଡ଼ିଯିବାକୁ ଉଦ୍ୟତ ହେଲେ । ତାଙ୍କୁ ଅଟକାଇ ଦେଲେ ବିମାନ ବନ୍ଦରର ଜଣେ କର୍ମଚାରୀ ।

‘‘କ୍ଷମା କରିବେ । ଆପଣ କେଉଁ ବିମାନରେ ଯିବେ ?'' ସେ ନମ୍ର ଭାବରେ ପଚାରିଲେ ।

‘ଯିବି ନାହିଁ ।’’

''କେଉଁ ବିମାନର ଯାତ୍ରୀଙ୍କୁ ପାଛୋଟି ନେବାକୁ ଆସିଛନ୍ତି ?''

''କାହାକୁ ପାଛୋଟିବି କେଉଁ ଗରଜରେ ?''

''ତେବେ ଆସିଛନ୍ତି କାହିଁକି ?''

'' କାହିଁକି ମାନେ ? ମନ ହେଲା, ଆସିଗଲି। ହେଇଟି ମୋର ପ୍ରବେଶିକା ଟିକେଟ ।''

''ଝଗଡ଼ା କରିବା ପାଇଁ ଟିକେଟ କିଣି ଭିତରକୁ ଆସିବା ଲୋକ ବି ଅଛନ୍ତି । ବିଚିତ୍ର ।' ' ମନ୍ତବ୍ୟ ଆସିଲା ସେହି ବୃଦ୍ଧଙ୍କ ଠାରୁ । ସମବେତ ଭଦ୍ରଲୋକ ଓ ମହିଳାମାନେ ପରସ୍ପର ଅନାଇ ନିଜ ନିଜର, ସ୍ଵାଭାବିକତା ସୌଜନ୍ୟ ଓ ଦାୟିତୃଶୀଳତା ସମ୍ପର୍କରେ ପରସ୍ପର ସ୍ଵୀକୃତିସୂଚକ ହସର ଆଦାନପ୍ରଦାନ କରୁଥିଲେ ଓ ପୃଥିବୀରେ ବିସ୍ମୟକର ଚରିତ୍ରର ଅଭାବ ନଥିବା ଉପରେ ଏକମତ ହେଉଥିଲେ । ଘୋଷଣା ହେଲା, ବିଳମ୍ବିତ ବିମାନଟି ମୋଟେ ଆସିବ ନାହିଁ । ଯାତ୍ରୀମାନେ ଏବଂ ଆଗରୁକମାନଙ୍କୁ ଶଙ୍ଖାଳିବାକୁ ଆସିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିବର୍ଗ ବ୍ୟସ୍ତ ହେଇ ଅଧିକ ସମ୍ବାଦ ପାଇଁ କାଉଣ୍ଟର ପାଖକୁ ଧସେଇ ହୋଇ ଗଲେ । ପ୍ରତାପ ସିଂ" ବିରକ୍ତ ବିମର୍ଷ ଭାବରେ ପଦାକୁ ଆସିଲେ ।

ଭିନ୍ନ ମଣିଷ

ମନୋଜ ଦାସଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଲିଖିତ ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ର ଗଳ୍ପ