ବର୍ତ୍ତମାନ ପ୍ରଦ୍ୟୋଗିକ ଜଗତ ରେ କୃତ୍ରିମ ବୁଦ୍ଧିମତ୍ତା ବା Artificial Intelligence ଏକ ନୂତନ ଦିଗ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି। ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ର ରେ ଜଟିଳ ରୁ ଜଟିଳ ଲାଗୁଥିବା ବିଷୟ ଏବେ AI ସାହାଯ୍ୟ ରେ ସରଳ ଭାବରେ ସମ୍ପାଦନା କରାଯାଇ ପାରୁଛି। ଶୋଧକର୍ତ୍ତା ଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ 2025 ମସିହା ମଧ୍ୟରେ AI ର 125% ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହେବ । ବର୍ତ୍ତମାନ ର ପୀଢ଼ି ଆମୋଦ ପ୍ରମୋଦ ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଚିକିତ୍ସା, ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଭୃତି କ୍ଷେତ୍ର ରେ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ର ବହୁଳ ବ୍ୟବହାର କରୁଛନ୍ତି। ତେଣୁ ସ୍ଵାଭାବିକ ଭାବେ AI ଜନାଦୃତ ହୋଇପାରିଛି। AI ସାହାଯ୍ୟ ରେ ବିଭିନ୍ନ ସଫ୍ଟୱେର ର ନିର୍ମାଣ କରି ଶିକ୍ଷା, ଚିକିତ୍ସା, ସୁରକ୍ଷା, ଗମନାଗମନ, କମ୍ୟୁନିକେସନ ଆଦି କ୍ଷେତ୍ର ରେ ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେଉଛି। ତେବେ ଏପରି ସ୍ଥଳେ ଭାରତ ବିଧି ଆଇନ୍ କ୍ଷେତ୍ର ରେ AI ର ଉପଯୋଗ କୁ ମଧ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଉଛି। ଭିଡ଼ ଉପରେ ନଜର ରଖିବା, ଅପରାଧିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଚିହ୍ନଟ କରିବା ପାଇଁ ଭିଡିଓ ଫୁଟେଜ ଗୁଡିକର ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ କରିବା ଆଦି ଦ୍ଵାରା AI ସମାଜ ରେ ଆଇନ୍ ଓ ସୁରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା କୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିପାରିବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି। ଭୂତପୂର୍ବ CJI S.Bobde ନ୍ୟାୟାଳୟ ରେ AI ବ୍ୟବହାର ଦ୍ଵାରା ଅତି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଷୟ କୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେବାରେ ସାହାଯ୍ୟ ହୋଇ ପାରିବ ବୋଲି ଭାବି କୋର୍ଟ ରେ AI ର ପ୍ରୟୋଗ ପ୍ରତି ଗୁରୁତ୍ବ ଦେଇଥିଲେ।

ଫଳ ରେ ଆଗରୁ ପଡ଼ି ରହିଥିବା ଅନେକ କେସ୍ ମାନଙ୍କରେ ଶୁଣାଣି ର ଗତି ତ୍ୱରିତ ହେଇଚି। ବର୍ତ୍ତମାନ AI ଦ୍ଵାରା ଆରୋପୀ ର ପୂର୍ବ ରେକର୍ଡ ଓ ଡାଟା ର ଅନୁସନ୍ଧାନ, କେସ୍ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସାମ୍ବିଧାନିକ ନିୟମ ଓ ଏହାର ବିଧିୟ ପ୍ରୟୋଗ ସନ୍ଦର୍ଭ ରେ ସାହାଯ୍ୟ ମିଳି ପାରୁଛି।

ନିକଟ ଅତୀତ ରେ ଏକ ଭାରତ ର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ରେ କେସ ର ଶୁଣାଣି ସମୟ ରେ AI ଦ୍ଵାରା ଏହାର ପ୍ରତିଲେଖନ ପ୍ରକ୍ରିୟା କରଆଯାଇଥିଲା। ପଞ୍ଜାବ ଓ ହରିୟଣା ର ଏକ କୋର୍ଟ chatGPT ବ୍ୟବହାର କରି ରାୟ ଦେଇଥିବା ସମାଚାର କିଛି ଦିନ ତଳେ ଚାଞ୍ଚଲ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା। କୋର୍ଟ ମାନଙ୍କର ରାୟ, କେସ ବିବରଣୀ ଆଦି କୁ ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷା ରେ ଅନୁବାଦ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ AI ର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି। ଯାହା କି ପୂର୍ବରୁ ଭିନ୍ନ ଭାଷା ରେ ଥିବା ବିବରଣୀ କୁ ଅନୁବାଦ ପାଇଁ ଲାଗୁଥିବା ସମୟ କୁ ବହୁଗୁଣ ରେ କମ୍ କରିଦେଇଛି।

ଏସବୁ ରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ପ୍ରତିଭାତ ଯେ ଭାରତ ବିଧି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଓ ନ୍ୟାୟାଳୟ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ରେ AI ର ବ୍ୟବହାର କରି ଏହାର ଉନ୍ନତିକରଣ ନିମନ୍ତେ ଆଶାୟୀ ହୋଇଛି ।

SporDraft, CaseMine, NearLaw, Pensieve, Practice League ଭଳି କିଛି କମ୍ପାନୀ ଏବେ ଏଭଳି ଉନ୍ନତମାନର AI ସଫ୍ଟୱେର ତିଆରି କଲେଣି ଯାହା ଦ୍ଵାରା ବିଧି ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଅନେକ କାର୍ଯ୍ୟ ସୁରୁଖୁରୁରେ ହେଇ ପାରିବ। ବିଶେଷ କରି ଓକିଲ ମାନଙ୍କ ପାଇଁ କୌଣସି କେସ ରେ ଆବଶ୍ୟକ ଅନୁସନ୍ଧାନ, ଲଜିକଲ୍ ଅନାଲିସିସ ଆଦି ରେ ଅଭୂତପୂର୍ବ ସାହାଯ୍ୟ ଯୋଗାଇ ପାରୁଥିବାରୁ ଏହା ବରଦାନ ସ୍ୱରୂପ ସିଦ୍ଧ ହେଇଛି।

ଗୁରୁଗ୍ରାମ ର ଗୋଟିଏ କମ୍ପାନୀ staqu ଏକ AI ସଫ୍ଟୱେର ନିର୍ମାଣ କରିଛନ୍ତି ଯାହା JARVIS (Joint AI Research for video instances and streams ନାମ ରେ ଜଣାଶୁଣା । ଏହି ସଫ୍ଟୱେର ଟି cctv ଫୁଟେଜ ର ବିଶ୍ଳେଷଣ କରିବାରେ, ଭିଡ଼ ଉପରେ ନଜର କରିବାରେ, ପକେଟଚୋରି , ଚେନ୍ ଚୋରି ଆଦି ର ନିରୀକ୍ଷଣ କରି ତୁରନ୍ତ ଏହାର ସୂଚନା ଦେଇପାରେ। ସମ୍ପ୍ରତି ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ ରେ ଏହାର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି। ଉକ୍ତ କମ୍ପାନୀ ଟି ସଫ୍ଟୱେର ର ଉନ୍ନତିକରଣ ପାଇଁ ପ୍ରଚେଷ୍ଟା କରୁଛି ଓ ନିକଟ ରେ ଏହି କମ୍ପାନୀ Dubai ପୋଲିସ କୁ ଏହି ସଫ୍ଟୱେର ପାଇଁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାକୁ ଏକ ଚୁକ୍ତି ସ୍ବାକ୍ଷର କରିଛି।

ସେପରି ପଂଜାବ ପୋଲିସ PAIS (Police artificial intelligence system) ଦ୍ଵାରା ରାଜ୍ୟ ରେ ଥିବା 1 ଲକ୍ଷ ଅପରାଧୀ ଙ୍କ ପରିଚୟ ଓ ରେକର୍ଡ ର ଡାଟା ବେସ୍ ନିର୍ମାଣ କରିଛି। ଦିଲ୍ଲୀ ପୋଲିସ INNEFU ଲାବ୍ ସହଭାଗିତା ରେ ଫେସ୍ ରେକୋଗ୍ନିସନ ସଫ୍ଟୱେର ଓ ଅପରାଧିକ ଘଟଣା ମାନଙ୍କର ବିଶ୍ଳେଷଣ ପ୍ରଭୃତି ପାଇଁ AI ର ଉପଯୋଗ କରୁଛି।

ଗତ କିଛି ବର୍ଷ ଭିତରେ ବିଧି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଓ ନ୍ୟାୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା କ୍ଷେତ୍ର ରେ ଆଶାତୀତ ଭାବେ AI ର ଉପଯୋଗ ହୋଇଛି। ଏହା ତତ୍ କ୍ଷେତ୍ର ରେ ଅଭୂତପୂର୍ବ ସଫଳତା ମଧ୍ୟ ଆଣିଛି। ତଥାପି ଉକ୍ତ କ୍ଷେତ୍ର ଅତି ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିବାରୁ ସତର୍କତା ର ସହ AI ର ବ୍ୟବହାର ଓ ଏହାର ଆହୁରି ଉନ୍ନତି କରଣ ର ଆବଶ୍ୟକ ରହିଛି।

ସୌଜନ୍ୟ :

1. Articles of IndustryWired

2. Article from Allerin

3. Article from Bar&Bench

ବିଧି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏବଂ ନ୍ୟାୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରେ AI

କୃତ୍ରିମ ବୁଦ୍ଧିମତ୍ତା ର ପ୍ରୟୋଗ ଦ୍ଵାରା ଭାରତ ର ବିଧି ବ୍ୟବସ୍ଥା ରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ