ଜଗନ୍ନାଥ ରଥଯାତ୍ରାରେ କାହିଁକି ଯାଆନ୍ତି?

ହଁ ଆପଣ କହିପାରିବେ, ମାଉସୀ ମା'ଙ୍କ ପାଖକୁ ଯାଆନ୍ତି। ପୁଣି ହଜ଼ାରେ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ବଖାଣି ପାରିବେ ଆପଣ।

ହେଲେ ମୁଁ ଅନୁଭୂତି ଆଉ ଅନ୍ତରଙ୍ଗତାକୁ ନେଇ କିଛି ଉତ୍ତର ଦେବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିବି ଏଇ ପ୍ରଶ୍ନର।

ଜଗନ୍ନାଥ ହେଲେ 'ବୁଲା ଠାକୁର'। ହଁ ଶବ୍ଦଟି କାନରେ ଅବାଗିଆ ଲାଗିଥିବ ନିଶ୍ଚିତ। ପଢିଲା ବେଳେ ଜିଭଟା ବି ଟିକେ ଛନ୍ଦି ହେବା ସ୍ବଭାବିକ। ତେବେ ଏହି ଉକ୍ତିର ସତ୍ୟତା କେତେ, ଚାଲନ୍ତୁ ନିଜ ଅଧିକାରର ଦୃଷ୍ଟିଭଙ୍ଗୀରେ ସେଇ ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କ ଇଚ୍ଛା ଅନୁସାରେ ତାଙ୍କର ଲୀଳାମୟ ଜୀବନ ଚକ୍ରକୁ ଦେଖିବା।

ଗୁଜୁରାଟ, ସେ ପୁଣି ଦ୍ଵାରିକାରେ ଜଳୁଥିବା ସେ କୃଷ୍ଣଙ୍କ ଶରବିଦ୍ଧ ଶରୀର। ସେଥିରେ ଜଳିବାକୁ ଅମଙ୍ଗ ତାଙ୍କର ବ୍ରହ୍ମ ହୃତପିଣ୍ଡ। ସେ ଦ୍ଵାରିକା ପୁଣି ସେଇ ଦେହର ଅବଶେଷ ନେଇ, ଝାମ୍ପି ଗଲା ସ୍ୱୟଂ ସମୁଦ୍ର ଗର୍ଭକୁ। ଏ ସବୁ ଘଟୁଥିଲା, ଓଡ଼ିଶାର ଏକ ଛୋଟିଆ ଗାଁ , କଣ୍ଟିଲୋଠୁ କାହିଁ କେତେ ସହସ୍ର କୋଶ ଦୂରେ। ହେଲେ ସେ ବୁଲା ଠାକୁର କୋଉଠୁ ବୁଲି ବୁଲି ଏତେ ଦୂର ଆସିଲେ, ସେକଥା କେବଳ ତାଙ୍କୁ ହିଁ ଜଣା, ପ୍ରଭୁ ନୀଳ ମାଧବଙ୍କୁ ଜଣା। ହେଲେ ସେଠି କୋଉ ରହିଲେ ଯେ!! ନା ସେଠି ବି ରହିଲେନି। କଣ୍ଟିଲୋରୁ ବୋଧେ ଶହେ କୋଶ ଦୂରେ ପୁରୀ। ସେ ପୁଣି ସେଠିକୁ ଗଲେ ଯେ, ସେ ବି ମହୋଦଧି ଦେଇ। ଏବେ ମହାନଦୀ କୂଳେ କଣ୍ଟିଲୋ। ଆଉ ତା ଶାଖା ନଦୀ ଗୁଡା ସାପ ଭଳି ବହି ଯାଇଛନ୍ତି ଶଙ୍ଖ କ୍ଷେତ୍ରରେ। ସେ ହଜାରେ କୁଣ୍ଡଳିନୀକୁ ଛାଡି, ସେ ମହୋଦଧି ଦେଇ ବୁଲି ବୁଲି କାହିଁ ଗଲେ, ସେକଥା ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କୁ ହିଁ ଜଣା। କହିଛି ନା, 'ବୁଲା ଠାକୁର', ମହୋଦଧିକୁ କେଉଁ ଜନ୍ମରେ ଛୁଇଁ ପବିତ୍ର କରିବାର ବର ଦେଇଥାଇ ବି ପାରନ୍ତି ବା ପାଣି ସତରେ ଲୁଣିଆ ନା ମିଠା, ଚାଖିବାକୁ ବି ଯାଇଥାଇ ପାରନ୍ତି। ଏମିତି ବି ହେଇପାରେ, ଶରଧା ବାଲିରେ ଟଣା ହେଇ ଆସିଲା ବେଳେ ବିସ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ବାଲୁକା ରାଶିରୁ କେଇଗୋଟି ଶାମୁକାର ଖୋଳ ଗୋଟେଇବାର ଇଚ୍ଛା ମଧ୍ୟ ହେଇଥାଇ ପାରେ। ଯଦି ସେମିତି ହୋଇଥିବା ତେବେ ସେ ଶାମୁକାର ଅନେକ ଦିନର ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ମଧ୍ୟ ତାର ମୃତ ଜୀବନ ଧନ୍ୟ।

ତେବେ ପୁରୀରେ ପହଞ୍ଚିବା ପରେ ଜବରଦସ୍ତ କିଛି ବର୍ଷ ବନ୍ଦୀ ହେଇ ରହିଲେ ବଡ଼ ଦେଉଳରେ। ନୂଆ ନୂଆ କୁଆଡେ ବୁଲା ବୁଲି ନାହିଁ। ସେଇ ମନ୍ଦିର ଭିତରେ। ପୁଣି ଛାଟି ପିଟି ହବାରୁ ଯେମିତି ଛୋଟ ଛୁଆଙ୍କୁ ବାପା ମାନେ ଟିକେ ବଜାର ବୁଲେଇ ଆଣନ୍ତି, ଏ ଭକ୍ତ ଗୁଡା ସାଜିଲେ ଭଗବାନଙ୍କର ପିତା। ଆରମ୍ଭ ହେଲା ରଥଯାତ୍ରା ଆଉ ବେଡିଙ୍ଗ ବସ୍ତାନି ଧରି ମାଉସୀ ଘର ବୁଲା। ରାସ୍ତାରେ ପୁଣି ନା ନା ଜିନିଷ କିଣାବିକା, ପେଁ କାଳି ଶୁଣା, ଭେଲିଭେଳିକା ନାଚ ଦେଖା; ଏ ସବୁ ବୁଲା ଠାକୁରଙ୍କ ବୁଲିଲା ବେଳର ଫରମାଇସ। ତଥାପି ୯ ଦିନରେ ଯେବେ ମନ ପୁରିଲାନି, ପଠାଣ ମାନଙ୍କ ଆକ୍ରମଣର ବାହାନା ପକେଇ ଦୁଇ ଚାରିଥର ଚିଲ୍ଲିକା ବୁଲି ଆସିସାରିଛନ୍ତି। ସତ କହିବେ, ଠିକ କଲମ କିଣିବା ବାହାନାରେ ଛୁଆ ମାନେ ଏଇମିତି ବଜାର ବୁଲି ଆସନ୍ତିନି?? ନହେଲେ ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ରତ୍ନ ସିଂହାସନରୁ ବିନା ଭକ୍ତିରେ କିଏ ଉଠେଇ ବି ପାରେ??!!

ଏବେ କିନ୍ତୁ ୧୯ଶହ ଶତାବ୍ଦୀ ଆସୁ ଆସୁ ମରାଠୀ ମାନେ ରଥଯାତ୍ରାର ଏତେ ପ୍ରଚାର କଲେ ଯେ, ପୁଳା ପୁଳା ଲୋକ ଆସିଲେ ରଥଯାତ୍ରାକୁ। ଆଗରୁ ବି ଆସୁଥିଲେ, ମହାପ୍ରଭୁ କିନ୍ତୁ ହାତୀରେ ଟଣା ହଉଥିଲେ। ଏବେ କିନ୍ତୁ ସାଧାରଣ ଲୋକ ହିଁ ଭକ୍ତ, ଆଉ ଭକ୍ତ ହିଁ ଡ୍ରାଇଭର।ଏବେ, ଯିଏ ବାଲିଯାତ୍ରା ଯାଇଛି ତାର ମାର୍କେଟ ବିଲ୍ଡିଂ ଯିବା କ'ଣ ଦରକାର?? ତେଣୁ ଏ ବୁଲା ଠାକୁରଙ୍କ ଘରକୁ ଲାଗି ଯଦି ଏତେ ବଡ଼ ମେଳା, ଏତେ ଲୋକ ଦେଖି ମହାବାହୁ ଆଉ ଯିବେ କୁଆଡେ। ବାସ ଦୁଇ ଶତାବ୍ଦୀ ହେଲା ଖାଲି ମାଉସୀ ଘର ବୁଲା ଚାଲିଛି। ଦେଖା ଯାଉ, ପୁଣି କେତେବେଳେ ମନ ହବ, ପୁଣି କୁଆଡେ ଚାଲିଯିବେ ମହାପ୍ରଭୁ............... କିନ୍ତୁ ଯିବା ପୂର୍ବରୁ ଥରେ ଭାବିବେ, ଏ ପୁରୀ ଆପଣଙ୍କୁ ଝୁରିବ। ହେଲେ ଆପଣ ସେ କଷ୍ଟ ବୁଝିବେ ବୋଲି ମୋର ଆଶା ନାହିଁ, ଆପଣ ସେଇ ଯାଯାବର ଯିଏ ପ୍ରତି ପାନ୍ଥଶାଳାର କାନ୍ଥରେ ଲେଖିଦେଇ ଯାଏ ମୁଁ ନିଶ୍ଚିତ ଫେରିବି। ହେଲେ ଫେରେନାହିଁ।... ତଥାପି ସେଇ ଝୁରିବାର ସତ ସାହସ ନେଇ ଏ ଓଡ଼ିଆ ଆପଣଙ୍କୁ ପୋଡ ପିଠା ଖୁଏଇ ଚାଲୁଥିବ, ଅଧରପଣା ପିଏଇ ଚାଲୁଥିବ, ଦଉଡି ଧରି ଟାଣି ଟାଣି ବୁଲେଇ ଆଣୁଥିବ।

ଜୟ ଜଗନ୍ନାଥ

ବୁଲା ଠାକୁର

ମୋ ଓଡ଼ିଆ ଠାକୁର