© ବିଦ୍ୟାଧର ପଣ୍ଡା

ଜଗନ୍ନାଥ ଦାରୁଦେବତା। ବିଚିତ୍ର ସୃଷ୍ଟି ରହସ୍ୟ। ବିଚିତ୍ର ଲୀଳାମୟ। କୋଟି କୋଟି ମଣିଷଙ୍କ ଆରାଧ୍ୟ ଦେବତା ଶ୍ରୀଜିଉ। ଯୁଗରୁ ଯୁଗ ଯାଏଁ ବିସ୍ତାରିତ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ଓ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ଇତିହାସ।

ଜଗନ୍ନାଥ ସଂସ୍କୃତି, ଧର୍ମ ଓ ଚେତନା କେବଳ ଓଡ଼ିଶାରେ ସୀମିତ ନୁହଁ। ପଡୋଶୀ ବଙ୍ଗଳାର ଅଧିବାସୀ ବର୍ଷକୁ ଥରେ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କୁ ଦର୍ଶନ ନ କଲେ, ପୁରୀ ସମୁଦ୍ରରେ ମନଭରି ବୁଡ଼ ନ ପକାଇଲେ ରହି ପାରନ୍ତି ନାହିଁ। ସାରା ଭାରତରେ ବ୍ୟାପ୍ତ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ମହିମା। ତାଙ୍କ ବିଦେଶୀ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଅସୀମ। ତେଣୁ ସବୁ ଦିଗରୁ ଜଗନ୍ନାଥ ବିଶ୍ବର ସର୍ବାଧିକ ଜନାଦୃତ ଠାକୁର। ଚନ୍ଦନ ହଜୁରୀଙ୍କ ଭଳି ପରିବ୍ରାଜକ ଭକ୍ତଙ୍କ ପରିଶ୍ରମ , ଶ୍ରୀଜୟଦେବଙ୍କ ଅମ୍ଲାନ କୀର୍ତ୍ତି ଗୀତଗୋବିନ୍ଦ ସହିତ ଶ୍ରୀଚୈତନ୍ୟଙ୍କ ଭକ୍ତି ମାର୍ଗ, ରଥଯାତ୍ରାର ଭବ୍ୟ ଆୟୋଜନ ସହିତ ଗଜପତିମାନଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କୁ ସମୟକ୍ରମେ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ପ୍ରଚାରିତ କରାଇଲା।

ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କ ନାମରେ ନାମିତ ଅତୀତର ଜଗନ୍ନାଥ ସଡ଼କଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ବଡ଼ଦାଣ୍ଡ, ସବୁଠି ଜଗନ୍ନାଥ। ସେଥିପାଇଁ ସବୁବେଳେ କୁହାଯାଏ ରଥପଥ ସବୁ କିଛି ଜଗନ୍ନାଥମୟ। ଏବେ ଜୟ ଜଗନ୍ନାଥ କହିଲେ ସମସ୍ତଙ୍କ ହୃଦୟରେ ଏକ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଆଲୋଡ଼ନ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଛି। ବିବାହ ଆଦି କାର୍ଯ୍ୟରେ ବିଘ୍ନ ଘଟୁଥିଲେ ପୁରୁଖା ଲୋକେ 'ସର୍ବମଙ୍ଗଳ ଜଗନ୍ନାଥ' ଉଚ୍ଚାରଣ ସହିତ ନିଜକୁ ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କ ପାଖରେ ସମର୍ପଣ କରି କାମ ସାରି ଦେଉଛନ୍ତି।

ଜଗନ୍ନାଥ ଏମିତି ଏକ ଠାକୁର ଯାହାଙ୍କୁ ସମସ୍ତେ କାମରେ ନିଜ କାମରେ ନିୟୋଜିତ କରିଥାଆନ୍ତି। ଭାରତ ଭଳି ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷ କୁହା ଯାଉଥିବା ଦେଶରେ 'ଜୟ ଜଗନ୍ନାଥ' ଜୟଧ୍ବନି ଦେଇ ଜାତୀୟ ଓ ଆଞ୍ଚଳିକ ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ନିଜର ଭୋଟ ପ୍ରଚାର ଆରମ୍ଭ କରୁଛନ୍ତି। ବ୍ୟବସାୟ କେନ୍ଦ୍ରର ନାଁ ଦେବା ବେଳକୁ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ନାମଟି ସବା ଆଗରେ ଚାଲି ଆସୁଛି।

ଭାରତରେ ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଓ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାରର ଶାସନ ବହୁ ବର୍ଷ ଧରି ଚାଲିଥିଲା। ଦୀର୍ଘକାଳ କ୍ଷମତାସୀନ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ରୀତି ନୀତି ଉପରେ ସେମାନେ ବିଶେଷ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରି ନଥିଲେ। ମୁସଲମାନ ଶାସକ ଓ ଅନ୍ୟ ଆକ୍ରମଣକାରୀମାନେ ପୁରୀ ସହରକୁ ଦଖଲ କରିବା ସହ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ରତ୍ନଭଣ୍ଡାର ଲୁଣ୍ଠନ କରିବା ପାଇଁ ବାରମ୍ବାର ଉଦ୍ୟମ କରିଥିଲେ। ବିଧର୍ମୀ-ହିନ୍ଦୁ କଳାପାହାଡ଼ ବି ପ୍ରତିଶୋଧ ପରାୟଣ ହୋଇ ପ୍ରତିମା ଧ୍ବଂସ କରିବାକୁ ବସିଥିଲା। ତେଣୁ ଜଗନ୍ନାଥ ଅବଶ୍ୟ ସାମୟିକ ଭାବରେ ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ରରୁ ଗୋପ୍ୟ ହୋଇଛନ୍ତି କିନ୍ତୁ ପୁନଶ୍ଚ ଆବିର୍ଭାବ ହୋଇଛନ୍ତି।

ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ଉପରେ ସ୍ବଦେଶୀ ଆକ୍ରମଣର ଧାରା ଜୋର୍ ଥିଲା କିନ୍ତୁ ବିଦେଶୀ ପରିଚାଳକ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରି ନଥିଲେ। ଯଦିଓ ସେମାନେ ଗଜପତିଙ୍କୁ ବାରମ୍ବାର ଅପଦସ୍ତ କରିଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ପରିସୀମା ଓ କ୍ଷମତାକୁ ସଙ୍କୁଚିତ କରିଥିଲେ, ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରରେ ସେମାନଙ୍କ ସେବା କରିବାର ଅଧିକାରରୁ କଦାପି ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ବଞ୍ଚିତ କରି ନଥିଲେ। ସେତେବେଳେ ଇଂଲଣ୍ଡରେ ଭାରତ ଶାସନ ପାଇଁ ଆଇନ ହେଉଥିଲା। ଭାରତରେ ଅବସ୍ଥାପିତ ବଡ଼ଲାଟମାନେ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର ପରିଚାଳନା ପ୍ରତି ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଦୃଷ୍ଟି ଦେଉଥିଲେ।

ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ପୂର୍ବରୁ ଫରାସୀ ଓ ଦୀନାମାର୍‌ମାନେ ଓଡ଼ିଶା ଆସିଥିଲେ। ପ୍ରବାସୀମାନେ ବାଲେଶ୍ବରରେ ବାଣିଜ୍ୟ କୋଠି ସ୍ଥାପନ କରି କିଛିବର୍ଷ ବ୍ୟବସାୟ କରିଥିଲେ। ଅନ୍ୟତ୍ର ଏକ ଯୁଦ୍ଧରେ ଇଂଲଣ୍ଡ ଠାରୁ ଫ୍ରାନ୍ସ ହାରିଯିବା ପରେ ସନ୍ଧି ସର୍ତ୍ତ ଅନୁସାରେ ପ୍ରବାସୀମାନେ ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀକୁ ବାଲେଶ୍ଵର କୋଠି ହସ୍ତାନ୍ତର କରି ଚାଲିଗଲେ। ଓଡ଼ିଶା ସହ ସଂପର୍କ କାରଣରୁ ଇଂଲଣ୍ଡ ଓ ଫ୍ରାନ୍ସର ଶିକ୍ଷିତ ଲୋକମାନେ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ସଂପର୍କରେ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଥିଲେ। ଅନେକ ବ୍ରିଟିଶ ପ୍ରଶାସନିକ ଅଧିକାରୀ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କର ଓଡ଼ିଶା ରହଣୀ ଅଭିଜ୍ଞତା କରିଥିଲେ। ଏହା ପରୋକ୍ଷରେ ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ର, ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ଓ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ମହିମା ପରିବ୍ୟାପ୍ତ କରିବାରେ ପରୋକ୍ଷ ଭାବରେ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା। ଇଣ୍ଟରନେଟର ବ୍ୟାପକ ଉନ୍ନତି ହେବା ପରେ ଦାରୁବ୍ରହ୍ମ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ରୀତିନୀତି ଓ ରଥଯାତ୍ରା ସମଗ୍ର ବିଶ୍ଵରେ ପ୍ରଚାରିତ ଓ ପ୍ରସାରିତ ହେବାରେ ଆଉ କୌଣସି ସମସ୍ୟା ନାହିଁ।

***

@ଅଢ଼େଇଗୁଣ୍ଡି, କାନପୁର, କଟକ

ପିନ୍- ୭୫୪୦୩୭, ଓଡ଼ିଶା

ମୋ- ୯୩୪୮୦୪୨୦୬୬

bidyapctc@gmail.com

ଦାରୁବ୍ରହ୍ମ ଜଗନ୍ନାଥ

ଜଗତର ନାଥ ଆହେ ଲୀଳାମୟ