ବିରାଟ ବଟବୃକ୍ଷଟି କାହିଁ କେଉଁ କାଳରୁ ଶାଖା-ପ୍ରଶାଖା ମେଲାଇ ଠିଆ ହୋଇଥାଏ। ବାଟୋଇମାନେ କେତେବେଳେ କେମିତି ତା'ର ଛାଇରେ ଆଶ୍ରା ନେଇ କ୍ଳାନ୍ତି ମେଣ୍ଟାଇ ଥା'ନ୍ତି। ଶାଖା ପ୍ରଶାଖାରେ କେତେ ଜାତିର ଚଢ଼େଇ କିଛି ଥିଲେ ଆଶ୍ରା ନେଇ । ସେଇ ବୃକ୍ଷର ଡାଳରେ ଅନେକ କାଳୁ କପୋତ-କପୋତୀଦ୍ୱୟ ରହିଥାନ୍ତି । ସେଦିନ କପୋତ କପୋତୀଦ୍ବୟ ଡାଳରେ ବସିଥିଲାବେଳେ ତଳକୁ ଦୃଷ୍ଟି ପକାନ୍ତେ ଦେଖ‌ିବାକୁ ପାଇଲେ ଏକ ଶିକାରୀ ଧନୁରେ -ତୀର ଯୋଖୁ ସେମାନଙ୍କୁ ମାରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉଛି। ଶିକାରୀ ଲକ୍ଷ୍ୟ ସ୍ଥିର କରି ସାରିଲାଣି। ଦୁହେଁ ଉପରକୁ ଅନାନ୍ତେ ଦେଖ‌ିଲେ ବୃକ୍ଷର ଶୀର୍ଷ ଭାଗରେ ଆକାଶରେ ଏକ ଛଞ୍ଚାଣ ଚକ୍କର କାଟୁଛି । ଉପରକୁ ଉଠିଲାମାତ୍ରେ ଛଞ୍ଚାଣ

କବଳରେ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କେହି ଜଣେ ପଡ଼ିବା ନିଶ୍ଚିତ । ଏଭଳି ସଂକଟ କ୍ଷଣରେ କପୋତୀ ସାଥୀ କପୋତକୁ କହିଥିଲା- ମୁଣ୍ଡ ଉପରେ 'କାଳ' ଘୂରୁଛି । ତଳେ ଯମରୂପା ବ୍ୟାଧ । ଏବେ ଆମେ କରିବା କ'ଣ? ତଳେ ଶିକାରା, ଉପରେ ଛଞ୍ଚାଣ କାଳ ହୋଇ ଉଡୁଛି। କାହାରି କବଳରୁ ଆମେ ରକ୍ଷା ପାଇବା ନାହିଁ ବୋଲି ବୋଧ ହେଉଛି । କପୋତ ଆଶ୍ୱାସନା ଦେଇ କପୋତୀକୁ କହିଥିଲା- ଯଦି ଈଶ୍ବର ଚାହିଁବେ ତେବେ ଅବା ଆମେ ରକ୍ଷା

ପାଇପାରିବା। ତାଙ୍କ ଛଡ଼ା ଆଉ କେହି ଆମକୁ ରକ୍ଷା କରିପାରିବେ ନାହିଁ ଏଇ ଭୟଙ୍କର ବିପଦରୁ। କପୋତର

ପରାମର୍ଶ କ୍ରମେ ଦୁହେଁ ସେଇ ବୃକ୍ଷ ଡାଳରେ ବସି ଚକ୍ଷୁ ବନ୍ଦ କରି ଈଶ୍ବରଙ୍କୁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରିଥିଲେ । ଆଖରୁ ଧାରଧାର

ଲୁହ ବହି ଆସୁଥିଲା ।

ଦୁଃଖହାରୀ ପ୍ରଭୁ ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରାର୍ଥନା ଶୁଣିଥିଲେ। ସେ ତ ଆଉଁର ଡାକକୁ କାନପାତି ରହିଥାନ୍ତି । ଲୋଡ଼ା କେବଳ ସେହିଭଳି ଭାବ। ଯିଏ ନିରପରାଧ ଗଜକୁ କୁମ୍ଭୀର କବଳରୁ ରକ୍ଷା କରିଥିଲେ ସିଏ କାହିଁକି ବା ତାଙ୍କୁ ରକ୍ଷା ନକରିବେ ? ତୃଷା ନିବାରଣ ପାଇଁ ଗଜ ପାଣିରେ ପଶିଥିଲାବେଳେ କୁମ୍ଭୀର ଗଜର ଗୋଡ଼କୁ ଶକ୍ତ ଭାବରେ ଧରି ପାଣି ଭିତରକୁ ଟାଣିଥିଲା । ବିପଦରେ ପଡ଼ି ଗଜରାଜ ଶୁଣ୍ଢରେ ପଦ୍ମଫୁଲଟିଏ ଧରି ଡାକିଥିଲା ଆଭିତ୍ରାଣ ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ । ଚକ୍ରରେ କୁମ୍ଭୀରକୁ ନାଶକରି ଉଦ୍ଧାର କରିଥିଲେ ପ୍ରଭୁ ଗଜକୁ କୁମ୍ଭୀର କବଳରୁ । ହରିଣୀଟିଏ ଶାବକ ସହିତ ଚରୁଥିବାବେଳେ ଶିକାରୀର ବ୍ୟୁହ ଭିତରେ ଫସି ଯାଇଥିଲା। ଶିକାରୀ ନିଜେ ଗୋଟିଏ ଦିଗରେ ଧନୁ-ତୀର ଧରି ଠିଆ ହୋଇଥିଲା। ଅନ୍ୟ ଦିଗରେ ନିଆଁ ଜାଳିଥୁଲା । ଆଉ ଏକ ପାଖରେ ଜାଲ ଘେରାଇଥିଲା । ଆଉ ଏକ ଦିଗରେ ଶିକାରୀ କୁକୁରକୁ ଜଗାଇଥିଲା। ହରିଣୀ ନିଜ ପାଇଁ ଯେତେ ଆତୁର ନଥ୍ଲା ଶାବକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବେଶୀ ଚିନ୍ତିତ ଥିଲା । ହରିଣୀ କିଂକର୍ତ୍ତବ୍ୟବିମୂଢ଼ ହୋଇ ଡାକିଥିଲା ଆର୍ତ୍ତନାଶନକାରୀ ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ। ଶିକାରୀ ସର୍ପାଘାତରେ ମରିଥିଲା। ନିଶ୍ଚିତ ମୃତ୍ୟୁମୁଖରୁ ଶାବକ ଙ୍କ ସହ ରକ୍ଷା ପାଇଁ ଭଗବାନଙ୍କୁ ଅଶେଷ କୃତଜ୍ଞତା ଜଣାଇଥିଲା ହରିଣୀ । ଏବେ କପୋତ- କପୋତୀ ସେହିଭଳି ପ୍ରାର୍ଥନା କରିଥିଲେ। ଅବିଶ୍ବସନୀୟ ଭାବରେ ଶିକାରୀ ଲକ୍ଷ୍ୟସ୍ଥିର କରି ତୀର ମାରିବାକୁ ଗଲାବେଳେ କାହିଁ କୁଆଡୁ ଏକ ସର୍ପ ଆସି ତା'ର ପାଦକୁ ଦଂଶନ କରିଥିଲା। ଦଂଶନ ଜନିତ ଯନ୍ତ୍ରଣାରେ ତୀର ଲକ୍ଷ୍ୟଭ୍ରଷ୍ଟ ହୋଇ ଉପରେ ଉଡ଼ୁଥ‌ିବା ଛଞ୍ଚାଣକୁ ବିଦ୍ଧ କରିଥିଲା । ଛଞ୍ଚାଣ ତୀରାଘାତରେ ମରି ପଡ଼ିଥିଲା । କପୋତ- କପୋତୀ ଦୁହେଁ ଭଗବାନଙ୍କ ଅପାର କରୁଣାରୁ ରକ୍ଷା ପାଇ ଯାଇଥିଲେ।

ଯାହାକୁ ରଖନ୍ତି ଅନନ୍ତ.....

ଯାହାକୁ ରଖନ୍ତି ଅନନ୍ତ.....