ମଣିପୁର, ଭାରତର ରାଜ୍ୟ, ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଭାଗରେ ଅବସ୍ଥିତ | ଏହା ଉତ୍ତରରେ ନାଗାଲାଣ୍ଡର ଭାରତୀୟ ରାଜ୍ୟ, ପଶ୍ଚିମରେ ଆସାମ ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ-ପଶ୍ଚିମରେ ମିଜୋରାମ ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବରେ ମିଆଁମାର (ବର୍ମା) ଦ୍ୱାରା ସୀମାବଦ୍ଧ | ଅନ୍ୟ ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ରାଜ୍ୟଗୁଡିକ ପରି ଏହା ମଧ୍ୟ ଭାରତର ଅବଶିଷ୍ଟାଂଶଠାରୁ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ | ମଣିପୁର ନାମର ଅର୍ଥ ହେଉଛି “ରତ୍ନ ଭୂମି”। ଏହାର ଅର୍ଥନୀତି କୃଷି ଏବଂ ଜଙ୍ଗଲ, ବାଣିଜ୍ୟ ଏବଂ କୁଟୀର ଶିଳ୍ପ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ | ରାଜ୍ୟ ରାଜଧାନୀ ହେଉଛି ଇମ୍ଫାଲ, ଯାହା ରାଜ୍ୟର କେନ୍ଦ୍ରରେ ଅବସ୍ଥିତ |1891 ମସିହାରେ ଆଙ୍ଗ୍ଲୋ-ମଣିପୁର ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ମଣିପୁର ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ ଅଧୀନରେ ଏକ ରାଜକୁମାରୀ ରାଜ୍ୟ ହେଲା, ଯାହାକି ସ୍ୱାଧୀନ ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ବ୍ରିଟିଶ ଭାରତରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲା। ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ମଣିପୁର ଜାପାନ ଏବଂ ସହଯୋଗୀ ବାହିନୀ ମଧ୍ୟରେ ଯୁଦ୍ଧର ଦୃଶ୍ୟ ଥିଲା। ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ମହାରାଜା ବୋଧଚନ୍ଦ୍ର ଏହି ରାଜ୍ୟକୁ ଭାରତରେ ମିଶ୍ରଣ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଚୁକ୍ତିନାମା ସ୍ୱାକ୍ଷର କରିଥିଲେ। ଏହା 1956 ମସିହାରେ ଏକ ୟୁନିଅନ୍ ଅଞ୍ଚଳ ଏବଂ 1972 ରେ ଏକ ପୂର୍ଣ୍ଣ ରାଜ୍ୟ ଭାବରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା।ନିକଟ ଅତୀତରେ ମଣିପୁରରେ ବିଦ୍ରୋହ ଜନିତ ହିଂସା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ବିଭିନ୍ନ ଜାତି ବିଦ୍ରୋହୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା ବାହିନୀ ମଧ୍ୟରେ କ୍ରସର ଫାୟାରରେ ସାଧାରଣ ଲୋକ ଧରାପଡିଛନ୍ତି।

ଗୁନ୍ ପଏଣ୍ଟରେ ଗଣତନ୍ତ୍ର: ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ବର୍ତ୍ତମାନର ମଣିପୁର ହିଂସା:-

1947 ମସିହାରେ ଦେଶ ସ୍ୱାଧୀନ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ଭାରତର ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ରାଜ୍ୟଗୁଡିକରେ ଜାତିଗତ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା ଇତିହାସ ରହିଛି। ମଣିପୁରରେ ମେଟେଇ ଏବଂ କୁକି ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟରେ ହିଂସା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା।ମେଟେଇ,ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ରାଜ୍ୟରେ କିଛି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଦୁଇ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟରେ ତିକ୍ତତା ଦେଖାଦେଇଥିଲା। ସରକାର କୁକିସ ଙ୍କୁ ଭେଦଭାବ କରୁଥିବା ନୀତି ପ୍ରଣୟନ କରିଥିବା ଅଭିଯୋଗ ହୋଇଛି, ସେମାନଙ୍କ ଜମିର ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରତି ବିପଦ ଥିବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ବହିଷ୍କାର ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ବେଆଇନ ପ୍ରବାସୀ ଭାରତୀୟ ଭାବରେ ପକାଇବାକୁ ଉଦ୍ୟମ ମାଧ୍ୟମରେ। ମାର୍ଚ୍ଚରେ ଏକ ଅଦାଲତର ରାୟ ଦ୍ୱାରା ଏହି ହିଂସା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ଯାହା ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ କୁକିଙ୍କ ପରି ସରକାରୀ ଚାକିରୀ ତଥା ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମାନ ଅର୍ଥନୈତିକ ଲାଭ ଏବଂ କୋଟାରେ ସେମାନଙ୍କୁ ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା। ଏହା ମଧ୍ୟ ମେଟେଇଙ୍କୁ ପାହାଡରେ ଜମି କିଣିବାକୁ ଅନୁମତି ଦେଇଥିଲା, ଯେଉଁଠାରେ କୁକିମାନେ ମୁଖ୍ୟତ8 ବାସ କରନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କ ଜମି, ଚାକିରୀ ଏବଂ ସୁଯୋଗ ଛଡ଼ାଯିବ ବୋଲି ଆଶଙ୍କା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା।ଏହା ବିରୋଧ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲା, ମୁଖ୍ୟତ କୁକି ଛାତ୍ର ଗୋଷ୍ଠୀ ଦ୍ୱାରା ହିଂସା ଦେଖା ଦେଇଥିଲା ଏବଂ ମେ ମାସ ଆରମ୍ଭ ସୁଦ୍ଧା ଏହା ସର୍ବଦଳୀୟ ହିଂସାକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା। ରାଜ୍ୟ ରାଜଧାନୀ ଇମ୍ଫାଲରେ ମେଟାଇ ମାଓବାଦୀମାନେ କୁକି ଘରକୁ ଟାର୍ଗେଟ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରି କୁକି ଲୋକଙ୍କୁ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ ଯେଉଁମାନେ ପାହାଡ ପାଇଁ ସହର ଛାଡି ପଳାଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ, ଯେଉଁଠାରେ ସେମାନେ ଅଧିକାଂଶ ଜମି ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିଥିଲେ। କୁକି ଗ୍ରାମଗୁଡିକ ମଧ୍ୟ ଶହ ଶହ, ବେଳେବେଳେ ହଜାରେ ସଂଖ୍ୟାରେ ମେଟାଇ ମିଲିସିଆ ଦ୍ୱାରା ପୋଡି ପାଉଁଶ ହୋଇଯାଇଥିଲା। ପରେ କୋର୍ଟଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ସ୍ଥଗିତ ରଖିଥିଲେ, ଯାହାକୁ ଏହାକୁ “ବାସ୍ତବରେ ଭୁଲ” ବୋଲି କୁହାଯାଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ସେତେବେଳକୁ ଏହି ବିବାଦ ଆରମ୍ଭ ହୋଇସାରିଛି।

ସଙ୍କଟ ଆଡକୁ ଯାଉଥିବା ବାହ୍ୟ କାରଣଗୁଡିକ :-

ମଣିପୁର ସଙ୍କଟ ମଧ୍ୟ "geopolitical" କାରଣ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଛି | ମିଆଁମାର ସହିତ ରାଜ୍ୟ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସୀମା ବାଣ୍ଟିଛି, ଯାହାର ସୀମା ବାଣିଜ୍ୟ, ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ଲୋକଙ୍କ ଗତିବିଧି ପାଇଁ ଏହାର ପ୍ରଭାବ ରହିଛି। ପରିସ୍ଥିତିକୁ ଜଟିଳତାର ଅନ୍ୟ ଏକ ସ୍ତର ଯୋଗ କରି ବିଭିନ୍ନ ଗୋଷ୍ଠୀ ମାଧ୍ୟମରେ ଖୋଲା ସୀମା ବେଳେବେଳେ ଶୋଷିତ ହୁଏ | ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଧାରଣା ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ଏବଂ ସଙ୍କଟର ଗତି ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇବାରେ ମିଡିଆ ଏବଂ ଯୋଗାଯୋଗ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ | ମଣିପୁରର ଏକ ଜୀବନ୍ତ ମିଡିଆ ଦୃଶ୍ୟ ରହିଛି, ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ କାହାଣୀ ବିଭିନ୍ନ ଉତ୍ସରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇପାରେ, ବେଳେବେଳେ ଉତ୍ତେଜନାକୁ ବିସ୍ତାର କରିଥାଏ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ଉପରେ ବିବାଦର କିଛି ଦିଗକୁ ଆଲୋକିତ କରିଥାଏ | ଦାୟିତ୍ବାବାନ ଏବଂ ନିରପେକ୍ଷ ରିପୋର୍ଟ ଉତ୍ତମ ବୁଝାମଣା ଏବଂ ସମାଧାନରେ ସହାୟକ ହୋଇପାରେ | ଜାତିଗତ ତିକ୍ତତା ଏବଂ ଆଞ୍ଚଳିକ ବିବାଦ ସଙ୍କଟକୁ ଆହୁରି ବିସ୍ତାର କରିଦେଇଛି। ରାଜ୍ୟର ବିଭିନ୍ନ ଜନସଂଖ୍ୟାରେ ଅନେକ ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି ଅଛନ୍ତି, ପ୍ରତ୍ୟେକଙ୍କର ନିଜସ୍ୱ ଭାଷା, ରୀତିନୀତି ଏବଂ ପରମ୍ପରା ରହିଛି। ଏହି ବିବିଧତା ବେଳେବେଳେ ଜମି, ସମ୍ବଳ ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ ଉପରେ ସଂଘର୍ଷ ଘଟାଇଥାଏ | ସୀମିତ ସୁଯୋଗ ଏବଂ ସମ୍ବଳ ପାଇଁ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବିବାଦକୁ ବ ଇନ୍ଧନ ଦେଇଛି, ଯାହା ସମାଧାନର ରାସ୍ତାକୁ ଅଧିକ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜିଂ କରିଦେଇଛି |

ସୁରକ୍ଷା ଚିନ୍ତା ଏବଂ ବିଦ୍ରୋହ ଦ୍ୱାରା ମଣିପୁର ସଙ୍କଟ ମଧ୍ୟ ଚିହ୍ନିତ ହୋଇଛି। ବିଭିନ୍ନ ସଶସ୍ତ୍ର ଗୋଷ୍ଠୀ ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଆସୁଛନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କ ଏଜେଣ୍ଡାକୁ ଆଗେଇ ନେବା ପାଇଁ ଅନେକ ସମୟରେ ହିଂସା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରୁଛନ୍ତି। ଏହି ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରାୟତ ଭାରତରୁ ବିଚ୍ଛିନ୍ନତା କିମ୍ବା ନିଜ ନିଜ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ପାଇଁ ଅଧିକ ସ୍ୱାୟତ୍ତତା ଦାବି କରନ୍ତି | ଏହି ସଶସ୍ତ୍ର ଗୋଷ୍ଠୀର ଉପସ୍ଥିତି ଅସ୍ଥିରତା ପାଇଁ ସହାୟକ ହୋଇଛି ଏବଂ ସଙ୍କଟର ସ୍ଥାୟୀ ସମାଧାନ ଖୋଜିବା ପାଇଁ ପ୍ରୟାସରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରିଛି | ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶ ଏବଂ ଭିତ୍ତିଭୂମି ଅଭାବ ମଣିପୁର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିବା ଆହ୍ୱାନକୁ ଆହୁରି ଜଟିଳ କରିଦେଇଛି | ମୌଳିକ ସୁବିଧା ଏବଂ ରୋଜଗାରର ସୁଯୋଗର ସୀମିତ ପ୍ରବେଶ ସ୍ଥାନୀୟ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅସନ୍ତୋଷକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଚି, ଯାହା ସେମାନଙ୍କୁ ଉଗ୍ରବାଦ ଏବଂ ଉଗ୍ରବାଦୀ ଚିନ୍ତାଧାରାରେ ସଂକ୍ରମିତ କରିଛି | ମଣିପୁର ସଙ୍କଟ ଦୂର କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ ବହୁମୁଖୀ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକ କରେ | ସେମାନଙ୍କର ଅଭିଯୋଗ ବୁଝିବା ଏବଂ ସମାଧାନ ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର, ସ୍ଥାନୀୟ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଏବଂ ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି ମଧ୍ୟରେ ଅର୍ଥପୂର୍ଣ୍ଣ କଥାବାର୍ତ୍ତା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ | ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା, ଭିତ୍ତିଭୂମିରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବା ଏବଂ ଶିକ୍ଷା ଏବଂ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା ଯୋଗାଇବା କେତେକ ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ସମସ୍ୟାକୁ ଦୂର କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ |

ଅଧିକନ୍ତୁ, ମଣିପୁର ସଙ୍କଟ ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ "historical" କାରଣ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି | ଏହି ଅଞ୍ଚଳର ଏକ ସମୃଦ୍ଧ ଏବଂ ଜଟିଳ ଇତିହାସ ରହିଛି, ଯାହା ପଡୋଶୀ ରାଜ୍ୟ, ପାରସ୍ପରିକ କ୍ରିୟା ଶକ୍ତି ଏବଂ ଭାରତୀୟ ୟୁନିଅନରେ ଏକୀକରଣ ଦ୍ୱାରା ଚିହ୍ନିତ | ଇତିହାସ ଘଟଣା ଏବଂ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଯେପରିକି 1949 ରେ ମଣିପୁରର ଭାରତରେ ମିଶ୍ରଣ, ବିଭିନ୍ନ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଧାରଣା, ଅଭିଯୋଗ ଏବଂ ଦାବି ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ | ମଣିପୁର ସଙ୍କଟର ଆଇନଗତ ଏବଂ ସାମ୍ବିଧାନିକ ଦିଗଗୁଡିକ ମଧ୍ୟ ବିଚାର କରିବା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ | ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା 371C ଅନୁଯାୟୀ ରାଜ୍ୟର ସମ୍ବିଧାନ ସ୍ଥିତି ମଣିପୁରକୁ କିଛି ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ସୁବିଧା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ। ତଥାପି, ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକର ବ୍ୟାଖ୍ୟା ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟାନ୍ୱୟନ ବେଳେବେଳେ ବିବାଦର ଉତ୍ସ ହୋଇଆସିଛି, ଯାହା ସ୍ୱାଧୀନତା ଉପରେ ବିତର୍କ, ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ ଏବଂ ଶାସନ ଉପରେ ବିତର୍କର କାରଣ ହୋଇଛି।

ସରକାର କିପରି ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଦେଇଛନ୍ତି?

ହିଂସା ବୃଦ୍ଧି ଚାଲିଥିବା ବେଳେ କେନ୍ଦ୍ର ବିଜେପି ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ବିଶେଷ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଥିଲା। ମେଟେଇ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ପ୍ରାଧାନ୍ୟରେ ଥିବା ବିଜେପି ରାଜ୍ୟ ସରକାର କୁକି ସଂଖ୍ୟାଲଘୁଙ୍କ ବିରୋଧରେ ହୋଇଥିବା ହିଂସା ଘଟଣାରେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ଥିବା ଅଭିଯୋଗ ହୋଇଛି। ମେ ମାସ ଶେଷରେ ଭାରତର ଗୃହମନ୍ତ୍ରୀ ଅମିତ ଶାହା ମଣିପୁର ଗସ୍ତ କରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେ ଗୋଷ୍ଠୀ ମଧ୍ୟରେ ଅସ୍ତ୍ରବିରତି ଉଲ୍ଲଂଘନ କରିବାରେ କିମ୍ବା ଦୁଇ ଦଳକୁ ଆଲୋଚନା ପାଇଁ ଏକାଠି କରିବାରେ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲେ। ଶାହାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଗଠିତ “ଶାନ୍ତି କମିଟି” କୁକି ଗୋଷ୍ଠୀରୁ ଦୂରେଇ ଯାଇଛନ୍ତି ଏବଂ ଏଥିରେ ବିଜେପି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସମେତ ମେଟେଇ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ ଉପରେ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଥିବା ଅଭିଯୋଗ ହୋଇଛି।କୁକି ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଲୋକଙ୍କୁ ଆକ୍ରମଣ କରିବାକୁ ଏବଂ କୁକିଙ୍କ ଉପରେ ବଳାତ୍କାର, ନିର୍ଯାତନା ତଥା ହିଂସା ଘଟଣାର ଅନୁସନ୍ଧାନ କରି ନ ଥିବା ପୋଲିସ ସହାୟତା କରିବାକୁ ମନା କରିଥିବା ଅଭିଯୋଗ ହୋଇଛି। କୁକି ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ଉଲଗ୍ନ, ନିର୍ଯାତନା ଦିଆଯାଉଥିବା ଏବଂ ଗଣଦୁଷ୍କର୍ମ କରାଯାଇଥିବା ଭିଡିଓ ଭାଇରାଲ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପୋଲିସ ଚାରିଜଣ ମେଟେଇଙ୍କୁ ଗିରଫ କରିଥିଲା - ଆକ୍ରମଣ ହେବାର 70 ଦିନ ପରେ।

ଉପରୋକ୍ତ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ :-

ପ୍ରଥମେ, ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ସହ-ସମାଧାନର ସମାଧାନ ମଣିପୁରର ଲୋକମାନେ ନିଜେ ଖୋଜିବାକୁ ପଡ଼ିବ | ତେଣୁ, ଆମର ଏକ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ-ପ୍ରତିନିଧିତ୍ ନ୍ୟାୟିକ ଆୟୋଗ ଥିବାବେଳେ ଏହି ମାମଲା ଉପରେ ଦୃଷ୍ଟି ରଖିଥିବାବେଳେ କୁକି-ମେଟାଇ ବିଭାଜନକୁ ଦେଖୁଥିବା ଏକ ସିଭିଲ୍ ସୋସାଇଟି ଶାନ୍ତି କମିଟିର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି। ମଣିପୁରର ନାଗା ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଜଣେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ବ୍ୟକ୍ତି ଏହାକୁ ପରିଚାଳନା କରିପାରନ୍ତି |

ଦ୍ୱିତୀୟତ ପୋଡକାଷ୍ଟ, ସାକ୍ଷାତକାର ଇତ୍ୟାଦିରେ ଏହି ଘଟଣାଗୁଡ଼ିକର ରିପୋର୍ଟ ଏବଂ ଆଲୋଚନାରେ ଗଣମାଧ୍ୟମର ସଂଯମତା ଏବଂ ପରିପକ୍ୱତା ବ୍ୟବହାର କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି, ରାଜନୈତିକ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ହେତୁ କିମ୍ବା ବର୍ତ୍ତମାନର ରାଜନୈତିକ ବିତରଣକୁ ନାପସନ୍ଦ କରିବା କାରଣରୁ ସେମାନଙ୍କର ଅଗ୍ରଣୀ, ପରାମର୍ଶଦାୟକ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକ ଏଥିରେ ଇନ୍ଧନ ଯୋଗାଇଥାଏ ଅଗ୍ନି ଏବଂ ଅଯଥା ଭାବପ୍ରବଣତା ସୃଷ୍ଟି କରି |

ତୃତୀୟତ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ତଥା ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ନୀତି ଦ୍ୱାରା ସମାଜର ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗକୁ ଦିଆଯାଇଥିବା ବିଶେଷ ଅଧିକାରର ବିଭାଜନକାରୀ ପ୍ରଭାବକୁ ସରକାର ପ୍ରସଙ୍ଗଭିତ୍ତିକ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି। ଏହା ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ଅଟେ, ବିଶେଷତ8 ମଣିପୁର କ୍ଷେତ୍ରରେ ଯେଉଁଠାରେ ଇତିହାସ ଭାବରେ ଭାରତର ସ୍ୱାଧୀନତା ପୂର୍ବରୁ ଏକ ସ୍ୱାଧୀନ ରାଜ୍ୟ ଏବଂ ପରେ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଥିବାବେଳେ ଜନସଂଖ୍ୟାର ସମାନ ଜାତି ସମନ୍ୱୟ ରକ୍ଷା କରିଆସୁଥିଲା।

ଉପସଂହାର :-

ସମସ୍ତ ସମ୍ପ୍ରଦାୟରେ, ମଣିପୁରର ଲୋକମାନେ ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ବହୁ ଅସୁବିଧାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥିଲେ ଯେହେତୁ ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଚାଉଳ କ୍ଷେତକୁ ଯୁଦ୍ଧକ୍ଷେତ୍ରରେ ପରିଣତ କରିଥିଲେ ଏବଂ କିଛି ଶକ୍ତି କ୍ଷୁଧିତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ଶାନ୍ତି ଦୂର ହୋଇଯାଇଥିଲା, ଯେଉଁମାନେ ବିଭାଜନ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ କରି ହିଂସା ବୁଣିଥିଲେ। ନାଗରିକ-କେନ୍ଦ୍ରିକ ସଂଳାପ ଏବଂ ନାଗରିକ ସମାଜକୁ ଜଡିତ କରିବା ଦଶନ୍ଧିର ଗଭୀର ଅବିଶ୍ୱାସ ଏବଂ ଇତିହାସ ଆଘାତର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିବ ଯାହା ସମଗ୍ର ଅଞ୍ଚଳରେ ଆଦିବାସୀ ସମ୍ପ୍ରଦାୟକୁ ପୋଲାରାଇଜ୍ କରିଛି | ଦଶନ୍ଧି ଧରି ହିଂସା ଦେଇ ଜୀବନ ବିତାଇଥିବା ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଭଙ୍ଗା ହୃଦୟ ଏବଂ ମନକୁ ଶାନ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ସ୍ୱଦେଶୀ ଶାନ୍ତି ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପଦକ୍ଷେପ, ସତ୍ୟ କହିବା ଏବଂ କ୍ଷମା ସମାରୋହ ଏକ ଉପାୟ ହୋଇପାରେ | ଶାନ୍ତି ପ୍ରତିଷ୍ଠା କ୍ଷେତ୍ରରେ ମହିଳାମାନେ ମଧ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକ, ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାଶୀଳ ଶାସନ ଏବଂ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ସୃଷ୍ଟି କରିବାର ଏକ ଦୀର୍ଘ ପ୍ରକ୍ରିୟା କ’ଣ ହେବ ତାହା ଆରମ୍ଭ କରିବା |କେହି କଳ୍ପନା କରି ନ ଥିଲେ ଯେ ଏହା ହିଂସାର ସ୍ପାଇରାଲ୍ ରେ ପରିଣତ ହେବ ଯାହା ରାଜ୍ୟକୁ ବାରମ୍ବାର ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବର ଅଳଙ୍କାର ବୋଲି କୁହାଯାଏ, ଜଙ୍ଗଲରେ ନିଆଁ ଲାଗିବା, ହତ୍ୟା ଏବଂ କ୍ଷତବିକ୍ଷତ, ହଜାର ହଜାର ଲୋକଙ୍କୁ ନିଜ ଘରୁ ପଳାୟନ କରିବାକୁ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଙ୍କ ପଳାୟନ ଦେଖିବାକୁ ପାଇଲେ | ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ସେନା, ଆସାମ ରାଇଫଲ୍ସ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ପୋଲିସ ବାହିନୀ ପରିସ୍ଥିତିକୁ ଧାରଣ କରିଥିଲେ।

"ମଣିପୁର-ଶାନ୍ତି ଖୋଜ "