ଆମ ଘରେ ଅନେକ ପୁରାଣ ବହି ଅଛି। ଗରୁଡ଼ ପୁରାଣ, ପଦ୍ମ ପୁରାଣ, ମାର୍କଣ୍ଡେୟ ପୁରାଣ, ଶିବ ପୁରାଣ, ଏମିତି ସବୁ ବହି। ଜେଜେମାଆ ସବୁଦିନ ଏହି ବହି ସବୁ କିଛି କିଛି ପଢ଼େ। ଥରେ ମାର୍କଣ୍ଡେୟ ପୁରାଣ ପଢ଼ିବା ବେଳେ ମତେ ଡାକି କହିଲା, ଆ ଦେଖିବୁ ଆମେ ପାପ କଲେ ମଲା ପରେ ଯମ କିପରି ଦଣ୍ଡ ଦିଏ। ସେତେବେଳେ ମୋ ବୟସ ପ୍ରାୟ ଆଠରୁ ଦଶ ବର୍ଷ ହେବ। ମୁଁ ଦେଖିଲି ସେ ବହିରେ କିଛି ଚିତ୍ର ରହିଛି ଯେଉଁଥିରେ ଗୋଟେ ତେଲ କଡ଼େଇରେ ମଣିଷ ପଡ଼ିଛନ୍ତି, ତଳେ ନିଆଁ ଜଳୁଛି। ରାକ୍ଷସ ପରି କେତେଜଣ ଠିଆ ହୋଇଛନ୍ତି। ଆଉ କେଉଁଠି ଗୋଟେ କୁଣ୍ଡରେ ମଣିଷମାନେ ତ୍ରାହି ତ୍ରାହି ଡାକୁଛନ୍ତି, କେତେଜଣ ଅଦ୍ଭୁତ ଶରୀରଧାରୀ ଲୋକେ ତାଙ୍କୁ କଣ୍ଟାରେ ମାରୁଛନ୍ତି। ଏମିତି କେତେ ଭୟାନକ ଦୃଶ୍ୟ। ବାସ୍, ତା ପରଠୁ ଯେବେ ବି ଜେଜେମା ସେ ଆଲମାରି ଖୋଲେ ମୁଁ କିଛି ବାହାନା କରି ସେହି ବହି ଆଣି ଦେଖେ। ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ଯେ ଆମେ କରୁଥିବା ପାପର ଦଣ୍ଡ ଏପରି ମିଳେ ତାହା ମୁଁ ଦୃଢ଼ ବିଶ୍ୱାସ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲି।

ହେଲେ ମଣିଷର ବୟସ ଓ ଜ୍ଞାନ ବଢ଼ିଲେ ସେ ସବୁ କଥାରେ କାରଣ ଖୋଜେ। ଯେବେ ମୋ ବୟସ, ଜ୍ଞାନ ଓ ତା ସହ ମୋ ପାପର ପରିମାଣ ବଢ଼ିବାକୁ ଲାଗିଲା, ମୃତ୍ୟୁକୁ ନେଇ ମୋର ଧାରଣା ବଦଳିଗଲା। ଯେବେ ମୋ ଜେଜେବାପା ଚାଲିଗଲେ ମୁଁ ତାଙ୍କୁ ଦେଖିପାରିଲି ନାହିଁ କି କିଛି କାମ କରିପାରିଲି ନାହିଁ। ଘର ଲୋକଙ୍କଠୁ ଶୁଣେ ଯେ, ମୃତ୍ୟୁ ପରବର୍ତ୍ତୀ କର୍ମସବୁ କିପରି ହେଉଛି ଆଉ ବାପାଙ୍କୁ ଦିାଯାଉଥିବା ଖାଇବା ସେ ଗ୍ରହଣ କରୁଛନ୍ତି। ମୋ ଅଜା ଯେବେ ଇହଧାମ ତ୍ୟାଗ କଲେ ମୁଁ ଶ୍ମଶାନ ଯାଏଁ ଗଲି ତାଙ୍କୁ ଶେଷଦର୍ଶନ କରିବାକୁ, ତା ପରର କର୍ମାଦି ମଧ୍ୟ ମୁଁ ଦେଖିଛି। ସେହି ଏକା କଥା ସମସ୍ତଙ୍କଠୁ ଶୁଣିଲି ଯେ ଅଜା ଖୁବ୍ ଭଲରେ ରହିବେ ପରଲୋକରେ। ଯେହେତୁ ସେ ମୃତ୍ୟୁ ପରବର୍ତ୍ତୀ କର୍ମରେ କୌଣସି ବାଧା ଦେଇନାହାନ୍ତି ଏବଂ ଶାନ୍ତ ଅଛନ୍ତି।

ଆଜି ଏତେ ମୃତ୍ୟୁ ବିଷୟରେ କଥା ହେବାର କାରଣ ହେଲା ମୃତ୍ୟୁ ହିଁ ଏକମାତ୍ର ଚିରନ୍ତନ ସତ୍ୟ ଏବଂ ଏହା ଆମକୁ ନିଶ୍ଚିତ ପ୍ରାପ୍ତ ହେବ। ତେବେ ଆମ ଜୀବନର ଲକ୍ଷ୍ୟ କଣ ମୃତ୍ୟୁ ନା ଆଉ କିଛି। ଆଜି ମୃତ୍ୟୁକୁ ନେଇ କିଛି ଉଦ୍ଧୃତି। ଗୀତାରେ ରହିଛି-

· ଜାତସ୍ୟ ହି ଧ୍ରୁବ ମୃତ୍ୟୁ ଧ୍ରୁବଂ ଜନ୍ମ ମୃତ୍ୟୁସ୍ୟ ଚ।

ତସ୍ମାଦଅପରିହାର୍ଯ୍ୟର୍ଥେ ନ ତ୍ୱ ସ୍ୱଚିତୁଂଅର୍ହସି।।

ଅର୍ଥାତ୍ ଯିଏ ଜନ୍ମ ନେଇଛି ତାର ମୃତ୍ୟୁ ନିଶ୍ଚିତ। ଯିଏ ମିରୁଛି ତା ଅର୍ଥ ତାର ପୁନର୍ଜନ୍ମ ନିଶ୍ଚିତ। ତେବେ ଏଇ ନିଶ୍ଚିତ ଘଟିବାକୁ ଥିବା ଘଟଣାକୁ ନେଇ ତୁମେ ବ୍ୟସ୍ତ ହେବା ଅନୁଚିତ୍। ଏହା ଭଗବାନ୍ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଗାଣ୍ଡିବଧାରୀ ଅର୍ଜ୍ଜୁନଙ୍କୁ କହିଛନ୍ତି।

ମହାଭାରତରେ ଯେବେ ବନବାସ ସାରି ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଓ ଅନ୍ୟ ପାଣ୍ଡବମାନେ ବଣରେ ବୁଲୁଥିଲେ, ସେମାନେ ଥକି ପଡ଼ିଥିଲେ ଏବଂ ଜଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କୌଣସି ଜଳାଶୟ ପାଖକୁ ଗଲେ। ବଡ଼ଭାଇ ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଭୀମଙ୍କୁ ଜଳ ଆଣିବାକୁ ଆଦେଶ ଦେଲେ। ଭୀମ ସେ ନଦୀରୁ ଜଳ ଆଣିବାକୁ ହାତ ବଢ଼ାଇଛନ୍ତି, ଏତେବେଳେ ସାମ୍ନାରେ ଗଛରେ ବସିଥିବା ଯକ୍ଷ ମହାରାଜ କହିଲେ, ଏ ନଦୀରୁ ସେତେବେଳେ ଜଳପାନ କରିବ ଯେବେ ମୋ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଦେବ, ନତୁବା ତୁମର ମୃତ୍ୟୁ ହେବ। ଭୀମ ତାଙ୍କ କଥାକୁ ନଶୁଣି ଜଳପାନ କଲେ ଏବଂ ସେଠାରେ ଟଳି ପଡ଼ିଲେ। ଖୁବ୍ ସମୟ ଧରି ଭୀମ ନ ଆସିବାରୁ ଅର୍ଜୁନ ଗଲେ କିନ୍ତୁ ସେ ବି ଫେରିଲେ ନାହିଁ। ଏପରି ତାଙ୍କ ଭାଇମାନେ ଜଣେ ପରେ ଜଣେ ଗଲେ କିନ୍ତୁ ଫେରିଲେ ନାହିଁ। ଚାରି ପାଣ୍ଡବ ଜଳପାଇଁ ଯାଇ ନ ଫେରିବା ପରେ ନିଜେ ଧର୍ମରାଜ ଜଳ ପାଇଁ ଗଲେ। ସେଠାରେ ଯାଇ ଦେଖନ୍ତି ତ ତାଙ୍କ ଚାରି ଭାଇ ମରି ପଡ଼ିଛନ୍ତି। ମର୍ମାହତ ହୋଇ ସେଠାରେ ଥିବା ଯକ୍ଷଙ୍କୁ ଦେଖନ୍ତେ, ଯକ୍ଷ ସମାନ କଥା କହିଲେ ଯେ ତାଙ୍କ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଦେଇପାରିଲେ ସେ ତାଙ୍କ ଚାରି ଭାଇଙ୍କୁ ଫେରି ପାଇବା ସହ ସେ ନଦୀରୁ ଜଳପାନ କରିପାରିବବେ। ଯକ୍ଷ ପ୍ରକୃତରେ ମୃତ୍ୟୁର ଦେବତା ଯମ ଥିଲେ ଯିଏ କି ଛଦ୍ମବେଶରେ ପାଣ୍ଡବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଧର୍ମରାଜଙ୍କ ପରୀକ୍ଷା କରୁଥିଲେ। ଯୁଧିଷ୍ଠିର ହଁ କରନ୍ତେ, ଯକ୍ଷ ଷାଠିଏଟି ପ୍ରଶ୍ନ କରିଥିଲେ। ସେଥିରୁ ଗୋଟିଏ ପ୍ରଶ୍ନ ଥିଲା- କିମ୍ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଂ? ଅର୍ଥାତ୍ ଦୁନିଆରେ ସବୁଠୁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ କଥା କ’ଣ?

ଏହାର ଉତ୍ତରରେ ଯୁଧିଷ୍ଠିର କହିଥିଲେ-

· ଅହନି ଅହନି ଭୂତାନି ଗଛନ୍ତିଃ ଯମାଳୟଂ।

ଶେଷ ସ୍ଥିରତ୍ୱଂ ଇଛନ୍ତି କିମାଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଂମତ ପରଂ।।

ଅର୍ଥାତ୍, ପ୍ରତିକ୍ଷଣ ମଣିଷ ମୃତ୍ୟୁକୁ ପ୍ରାପ୍ତ ହେଉଛି, ବଞ୍ଚିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ତାହା ଦେଖୁଛନ୍ତି। ତଥାପି ଏ ମଣିଷ ଭାବୁ ନାହିଁ ଯେ ସେ ବି ଦିନେ ମରିବ। ସେ ଇନ୍ଦ୍ରିୟାଦି ସୁଖରେ ବ୍ୟସ୍ତ ରହୁଛି। ଏହାଠାରୁ ଅଧିକ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ କଣ ହୋଇପାରେ।

ତେଣୁ, ମୃତ୍ୟୁ ହେଉଛି ଏକ ଧ୍ରୁବ ସତ୍ୟ। ଏହାକୁ ଡରିବା ନୁହେଁ, ସାମ୍ନା କରିବା ଶିଖିବା। ଯେଉଁମାନେ ଭାବନ୍ତି ମୃତ୍ୟୁ ଆମ ଜୀବନର ଶେଷ, ଏହିଠାରେ ସବୁ ସରିଯାଏ, ସେମାନେ ଜାଣିବା ଦରକାର, ଆତ୍ମା ଅବିନଶ୍ୱର। ମୃତ୍ୟୁ ବେଳେ ଯେଉଁ ପ୍ରାଣ ଟିକକ ଆମ ଶରୀରରୁ ଚାଲିଯାଏ ତାହା ହିଁ ହେଉଛି ମୁଁ। ଗୀତାରେ ଭଗବାନ୍ କହୁଛନ୍ତି-

· ନ ଜାୟତେ ମୃୟତେ ବ କଦାଚିତ୍ ନୟମ୍ ଭୂତ୍ୱ ଭବିତ ବ ନ ଭୂୟଃ।

ଅଜୋ ନିତ୍ୟ ଶାଶ୍ୱତୋୟଂ ପୁରାଣୋ ନ ହନ୍ୟତେ ହନ୍ୟମନେ ଶରୀରେ।।

ଅର୍ଥାତ୍, ଆତ୍ମାର ଜନ୍ମ ନାହିଁ କି ମୃତ୍ୟୁ ନାହିଁ। ଏହା କେବଳ ଆମେ ବସ୍ତ୍ର ପରିବର୍ତ୍ତନ କଲା ପରି ଏକ ଶରୀର ଛାଡ଼ି ଆଉ ଏକ ଶରୀରରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥାଏ। ଏହା ଶରୀର ନଷ୍ଟ ହେବା ସହ ନଷ୍ଟ ହୁଏ ନାହିଁ, ଏହା ଅବିନଶ୍ୱର।

ଏଣୁ ଆମେ ମରିଯିବା ପରେ ଆମ ଆତ୍ମା ମରେ ନାହିଁ। ମୃତ୍ୟୁ ପରର ସ୍ଥିତି ଜାଣିବାକୁ ଅନେକ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ଗବେଷଣା କରିଛନ୍ତି। କିଛିଦିନ ତଳେ ଡଃ ବିବୁଧରଞ୍ଜନଙ୍କ ଲିଖିତ ବହି ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ବି ଜୀବନ ପଢ଼ିବା ବେଳେ କିଛି ଧଆଡ଼ି ମୋ ଆଖିରେ ପଡ଼ିଲା ଯାହା ମତେ ପ୍ରଭାବିତ କଲା।

· ଜୀବନର କେବେ ବି ମୃତ୍ୟୁ ନଥାଏ। ଜାବନ ହେୱା ଜୀବନ। ତେଣୁ ଯିଏ ମରିଗଲା ମାନେ ଯିଏ ଅସଲରେ ତା ଶରୀର ଭିତରେ ଥିଲା ସେ ତା ଶରୀର ଛାଡ଼ି ଚାଲିଗଲା।

ଆମ ଉପନିଷଦ୍‌ରେ ମଧ୍ୟ ମୃତ୍ୟୁକୁ ନେଇ ଅନେକ ତଥ୍ୟ ରହିଛି। ନଚିକେତା ଉପାଖ୍ୟାନରେ ଯେପରି ନଚିକେତା ଯମାଳୟ ଯାଇ ଫେରିଛନ୍ତି, କିମ୍ୱା ସାବିତ୍ରୀ ନିଜ ସ୍ୱମୀଙ୍କୁ କିପରି ଯମ ପାଖରୁ ଛଡ଼େଇ ଆଣିଛନ୍ତି, ଅର୍ଥାତ୍ ସେମାନଙ୍କ ଦିବ୍ୟାତ୍ମା ହିଁ ଚାଲି ଯାଇ ପୁଣି ଫେରିଛି।

ଦାର୍ଶନିକ ତଥା ଆଇନଜୀବି ରବର୍ଟ ଜି ଇଙ୍ଗରସୋଲ୍ କହିଛନ୍ତି-

· Death is the perfect rest.

ଅର୍ଥାତ୍ ମୃତ୍ୟୁ ହେଉଛି ଉତ୍ତମ ବିଶ୍ରାମ, ଆମ ଆତ୍ମା ପାଇଁ। ଗୋଟିଏ ଶରୀରେ ଅନେକ ବର୍ଷ ଧରି କାର୍ଯ୍ୟ କରି ଥକି ଯିବା ପରେ ଆରାମ ଦରକାର କରୁଥିବା ଆତ୍ମାର ବିଶ୍ରାମ ସମୟ ହେଉଛି ମୃତ୍ୟୁ। ଏହି ବିଶ୍ରାମ ସରିଗଲେ ଆତ୍ମା ପୁଣି ଆଉ ଏକ ଶରୀରକୁ ଫେରିଯାଏ।

ବିଖ୍ୟାତ ଇଂରାଜୀ ସାହିତ୍ୟିକ ସେକସପିୟର ମୃତ୍ୟୁକୁ ଆମର ପରବର୍ତ୍ତୀ ଜୀବନ ପାଇଁ ସ୍ୱପ୍ନ ଦେଖିବାର ଅବସ୍ଥା ବୋଲି କହିଛନ୍ତି। ତାଙ୍କ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ନାଟକ As you like it ରେ ଏକ ଧଆଡ଼ି ଅଛି-

· All the world’s a stage, and all the men and women, merely players.

ଅର୍ଥାତ୍ ଏ ଦୁନିଆଟି ଗୋଟେ ମଞ୍ଚ ଏବଂ ଆମେ ସବୁ ପୁରୁଷ ଓ ନାରୀମାନେ ଏଠାରେ ଅଭିନୟ ପାଇଁ ଏକତ୍ର ହୋଇଛେ। ଏ ନାଟକ ସରିଗଲେ ଆମେ ପୁଣି ଫେରିଯିବା ଏକ ଅନାବିଷ୍କୃତ ଦେଶକୁ।

ସେକ୍ସପିୟର ତାଙ୍କ ବହି Hamlet ରେ ମୃତ୍ୟୁ ପରର ଦୁନିଆ ବିଷୟରେ ଏପରି କହିଛନ୍ତି-

· The undiscovered country from whose bourn no traveler returns.

ବିଶ୍ୱକବି ରବିନ୍ଦ୍ରନାଥ ଠାକୁର ତାଙ୍କ କବିତା ଗୀତାଞ୍ଜଳୀରେ ମୃତ୍ୟୁକୁ ନେଇ ଲେଖିଛନ୍ତି-

· ମୋର ମୃତ୍ୟୁ କେବେ ହେବ ମେତେ ଜଣା ନାହିଁ, ହେଲେ ସଂସାରକୁ ବିଦାୟ ଦେବା କଥା ଭାବି ମୋର ଦେହ ଶିହରି ଉଠେ। ଜନ୍ମ ମୃତ୍ୟୁ ଏସବୁ ତ ମନୁଷ୍ୟକୁ ଅଜ୍ଞାତ। ଏ ପୃଥିବୀରେ କଣ ରଖିଛ ଯେ। ଯେବେ ତୁମ ଅଜ୍ଞାତରେ ମୃତ୍ୟୁ ଆସିବ ସେବେ ମୁଁ ସେହି ଚେତନାର ପୁଞ୍ଜରେ ଲିନ ହୋଇଯିବି।

କେବେ ଯୋଗୀର ଆତ୍ମକଥା ନାମକ ବହି ପଢ଼ିଛନ୍ତି? ଯଦି ପଢ଼ିନାହାନ୍ତି, ଆଣି ପଢ଼ନ୍ତୁ, ଜାଣିବେ ମହାଯୋଗୀ ପରମହଂସ ଯୋଗାନନ୍ଦ କିପରି ମୃତ୍ୟୁକୁ ସ୍ୱାଗତ କରିଛନ୍ତି। ସେ କହିଛନ୍ତି-

· I laugh at death, I am ready at any time, there is nothing to it. Eternal life is mine.

ଅର୍ଥାତ୍, ମୃତ୍ୟୁ ତ ଏକ ନିଦ୍ରା ମତ୍ର। ଏହାକୁ ଏତେ ଡରିବାର କଣ ଅଛି। ସବୁବେଳେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ରୁହ ମୃତ୍ୟୁକୁ ସାମ୍ନା କରିବାକୁ। କାରଣ ପରିଶେଷରେ ଜୀବନଟା ତ ତୁମର ହିଁ। ପ୍ରାଣ ତ ତୁମେ। ଶରୀରରେ ଏତେ ମୋହ କାହିଁକି।

ଆମେରିକୀୟ ମନୋସ୍ତତ୍ତ୍ୱବିତ୍ ଆର୍ଥର ଫୋର୍ଡ଼ ମୃତ୍ୟୁ ପରର ଜୀବନକୁ ନେଇ ଏକ ପୁସ୍ତକ ଲେଖିଛନ୍ତି ଯାହାର ନାମ ହେଲା ‘The Life beyond death’. ଏଥିରେ ସେ ଲେଖିଛନ୍ତି-

· We survive death, we survive death regardless of whether we have been good or bad. We survive with memory, personality and capacity for recognition.

ଅର୍ଥାତ୍ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ବି ଆମେ ବଞ୍ଚି ରହୁ। ଆମେ ଭଲ ମଣିଷ ହେଉ କି ଖରାପ, କିନ୍ତୁ ଆମେ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ବଞ୍ଚି ରହୁ। ଆମର ସବୁ ସ୍ମୃତି ଶକ୍ତି, ଆମର ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ଓ ଚିହ୍ନିପାରିବାର ସାମର୍ଥ୍ୟକୁ ନେଇ ଆମେ ବଞ୍ଚି ରହୁ। କାରଣ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ଶରୀର ନଷ୍ଟ ହୁଏ, ଚେତନା ନୁହେଁ।

ଗୀତାର ଏକ ଉଦ୍ଧୃତି ସହ ଆଜିର ଆଲୋଚନା ଶେଷଶ କରିବା-

ବାସାଂସି ଜୀର୍ଣ୍ଣାନି ଯଥା ବିହାୟ

ନବାନି ଗର୍ହ୍ଣାତି ନରୋପରାଣି।

ତଥା ଶରୀରାଣି ବିହାୟ ଜୀର୍ଣ୍ଣା

ନ୍ୟାନ୍ୟାନି ସଂଯାତି ନବାନି ଦେହୀ।।

ଅର୍ଥାତ୍ ଠିକ୍ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ତାର ପୁରୁଣା ଚିରା ପୋଷାକ ଓହ୍ଲାଇ ଦେଇ ନୂତନ ପୋଷାକ ପରିଧାନ କରିବା ପରି ଆମର ଆତ୍ମା ଗୋଟିଏ ଜୀର୍ଣ୍ଣ ଶରୀର ତ୍ୟାଗ କରି ଆଉ ଏକ ନୂଆ ଶରୀରରେ ପ୍ରବେଶ କରେ। ଏହା ହେଉଛି ମୁତ୍ୟୃ। ଏଣୁ ମୃତ୍ୟୁ ଜୀବନର ଶେଷ ନୁହେଁ।

ମୃତ୍ୟୁ ହିଁ ଏକମାତ୍ର ସତ୍ୟ- Death is the ultimate truth

Quotes about death/ ମୃତ୍ୟୁକୁ ନେଇ କିଛି ଉଦ୍ଧୃତି