ଖରାଦିନ ରାତି । ଶୀତତାପ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ ଘରେ ରୁନ୍ଧି ଲାଗିବାରୁ ନିଜ ବାଲକୋନୀକୁ ଯାଇ ଆକାଶକୁ ଚାହୁଁଥାଏ , ଇସ୍ରୋରେ ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ମୁଖ୍ୟ ପଦବୀରେ ଥିବା ସୋମନାଥ ଓରଫ୍ ବାପି । ଆକାଶରେ ତାରାଙ୍କୁ ଦେଖି ତାର ମନ ପଡୁଥିଲା ,ପିଲା ଦିନ କଥା.......

×××××××××××××××××××××

ଆଠ ବର୍ଷର ବାପି ତାର ବାପାଙ୍କ ସହ ଘରର ଛାତ ଉପରେ ମସିଣା ବିଛାଇ ଶୋଇଥାଏ । ଖରାଦିନ ଯୋଗୁଁ ତାଙ୍କ ଘରୁ ଯେମିତି ନିଆଁ ବାହାରୁଥାଏ । ନିର୍ମଳ ଆକାଶରେ ଅଗଣିତ ତାରାମାନଙ୍କ ଚମକିବା ତାର ମନରେ ଆଗ୍ରହ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିଲା ।

ବାପି : ଆକାଶରେ କେତେ ତାରା ଅଛନ୍ତି ?

ବାପା :ଆକାଶରେ ଅଗଣିତ ତାରା ଅଛନ୍ତି ,ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ.....ଅଗଣିତ...

ହେଲେ ଆମ ଖାଲି ଆଖିରେ ପାଖାପାଖି ଆମେ ୨୫୦୦ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତାରାଙ୍କୁ ଦେଖି ପାରିବା।

ବାପି : ଆଉ ଏଇ ଜହ୍ନଟା କଣ ବାପା ?ଆଉ ସୂର୍ଯ୍ୟ କଣ ବାପା ?

ବାପା : ଆରେ ,ଏ ସୂର୍ଯ୍ୟ ପରା ଆମର ତାରା ,ଏହା ଚାରିପଟେ ପୃଥିବୀ ଘୁରେ ଓ ପୃଥିବୀ ଚାରିପଟେ ଆମର ଜହ୍ନ ଘୂରେ ।

ବାପି : ସୂର୍ଯ୍ୟ ଯଦି ତାରା , ତା ହେଲେ ଛୋଟ ନହେଇ ଏତେ ବଡ କାହିଁକି ,ବାପା ?

ବାପା : ଜାଣିଛୁ ,ସବୁ ତାରା ଏମିତି ବଡ଼ , ସୂର୍ଯ୍ୟ ଆମ ପାଖରେ ଅଛି ବୋଲି ବଡ଼ ଦିଶୁଛି ,ନହେଲେ ଅନ୍ୟ ତାରା ଗୁଡାକ ବି ଏମିତି ବଡ଼ ।

ଜାଣିଛୁ ,ଆମ ଓଡ଼ିଶାର ଜଣେ ପ୍ରଖ୍ୟାତ ଗଣିତଜ୍ଞ , ଜ୍ୟୋତିଷବିଦ୍ ,ଖଗୋଳଶାସ୍ତ୍ରୀ ଥିଲେ ମହାମହୋପାଧ୍ୟାୟ ପଠାଣି ସାମନ୍ତ ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର। ସେ ଦୁଇଖଣ୍ଡ କାଠି ଧରି ଖଗୋଳୀୟ ପିଣ୍ଡ ମଧ୍ୟରେ ଦୂରତା ମାପି ପାରୁଥିଲେ ।ତାଙ୍କ ବହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଦର୍ପଣରେ ସେ ସବୁ ଲେଖିଛନ୍ତି।

ବାପି : ସେ ଆଉ କଣ କରିଥିଲେ , ବାପା ?

ବାପା: ଜାଣିଛୁ ,ସେ ସୂର୍ଯ୍ୟଘଡି ଆବିଷ୍କାର କରି ସେହି କାଳରେ ଠିକ୍ ସମୟ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରି ପାରୁଥିଲେ । ତ୍ରିକୋଣମିତିର ଜ୍ଞାନ ଯୋଗୁଁ ସେ ଅନେକ ଦୂର ଦୂର ପର୍ବତର ସଠିକ୍ ଉଚ୍ଚତା କହି ପାରୁଥିଲେ ।ପୁରୀର ରାଜା ଓ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ ତାଙ୍କୁ ପୁରସ୍କୃତ କରାଯାଇଥିଲା।

ବାପି : ବାପା ମୁଁ ବି ବଡ଼ ହେଲେ ହେଲେ ଜଣେ ସେମିତି ଖଗୋଳଶାସ୍ତ୍ରୀ ହେବି ଆଉ ଏଇ ତାରା ଓ ଜହ୍ନ ରାଇଜକୁ ଯିବି ।

(ଏତକ କହୁ କହୁ ତାର ଆଖିରେ ଆଖିଏ ନିଦ ଓ ଅସୁମାରୀ ସପନ ଆସିଯାଇଥିଲା )

××××××××××××××××××××

ପୁରୁଣା ସେଇ ସ୍ମୃତିର ଝାପସା ସ୍ମରଣ ଭିତରେ ସୋମନାଥ ତାର ବୈଜ୍ଞାନିକ ହେବାର ପ୍ରେରଣାକୁ ମନେ ପକାଇ ଆନନ୍ଦିତ ହେଉଥିଲା ।

✍🏻ଅଂଶୁମାନ ମହାନ୍ତି

ତା ୧୦-୩-୨୦୨୪ ରିଖ

ଓଡ଼ିଶାର ଜଣେ ବୈଜ୍ଞାନିକ - ଏକ ପ୍ରେରଣା

ପୁରୁଣା ସେଇ ସ୍ମୃତିର ଝାପସା ସ୍ମରଣ ଭିତରେ ସୋମନାଥ ତାର ବୈଜ୍ଞାନିକ ହେବାର ପ୍ରେରଣାକୁ ମନେ ପକାଇ ଆନନ୍ଦିତ ହେଉଥିଲା