ଜଗତର ନାଥ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ।ତାଙ୍କ ପାଇଁ ବାର ମାସରେ ତେର ପର୍ବ ପାଳିତ ହୁଏ। ପ୍ରତି ବର୍ଷ ଆଷାଢ ମାସ ଶୁକ୍ଳ ଦ୍ୱିତୀୟା ତିଥିରେ ପବିତ୍ର

ରଥଯାତ୍ରା ପର୍ବ ପାଳନ କରାଯାଏ ।ଏହିଦିନ ପ୍ରଭୁ

ଜଗନ୍ନାଥ, ବଳଭଦ୍ର ଓ ଦେବୀ ସୁଭଦ୍ରା ତିନୋଟି ରଥରେ ବସି ଗୁଣ୍ଡିଚା ମନ୍ଦିରକୁ ଯାଆନ୍ତି। ଜଗନ୍ନାଥ ଙ୍କର ରଥର ନାମ ନନ୍ଦିିଘୋଷ । ବଳଭଦ୍ରଙ୍କ ରଥର ନାମ ତାଳଧ୍ଵଜ।ସୁଭଦ୍ରାଙ୍କ ରଥର ନାମ ଦର୍ପଦଳନ

ବା ବା ଦେବୀରଥ । ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ରଥର ପତାକା ରେ ଗରୁଡ ଚିହ୍ନ ଥାଏ । ବଳ ଦେବଙ୍କ ପତାକା ରେ ଦର୍ପଣ ଚିହ୍ନ ଓ ସୁଭଦ୍ରାଙ୍କ ରଥର ପତାକାରେ ପଦ୍ମ ଚିହ୍ନ ଥାଏ ।

ଦଇତାମାନେ ଦିଅଁ ମାନଙ୍କୁ ସିଂହ ଦ୍ଵାର ଯାଏ ଥୋଇ- ଥୋଇକା ରଥ ନିକଟକୁ ନିଅନ୍ତି।ଏହାକୁ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ପହିଣ୍ଡି ବିଜେ ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।

ତାପରେ ଦିଅଁମାନଙ୍କୁ ରଥ ଉପରେ ନେଇ ସ୍ଥାପନ କରାଯାଏ ।ରଥ ଉପରେ ଉପବିଷ୍ଟ ଚକା ଡୋଳା ମହାବାହୁଙ୍କୁ ଦର୍ଶନ କରି ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଜନତା ଜୟ ଜୟ କାର କରିଉଠନ୍ତି । ଝାଞ୍ଜ,ମୃଦଙ୍ଗ ଓ କର ତାଳିି ଶବ୍ଦରେ ଆକାଶ ପ୍ରକମ୍ପିତ ହୁଏ।ହରିବୋଲ ଓ ହୁଳହୁଳି ଧ୍ବନିରେ ବଡଦାଣ୍ଡ ଉଛୁଳି ପଡୁଥାଏ ।

ତିନି ଗୋଟି ରଥ ଓଟାରି ଓଟାରି ନେବାପାଇଁ ସେଥିରେ ସୁଦୃଢ଼ ଦଉଡ଼ି ସବୁ ଲଗାଯାଇଥାଏ ।

ସେହି ଦୌଡ଼ିସବୁକୁ ହାତ ସାହାଯ୍ୟରେ ବଳ ପୂର୍ବକ

ଆକର୍ଷଣ କରନ୍ତି; ଫଳରେ ରଥସବୁ ଗଡିଗଡି ଚାଲେ ।ବଡ ଦେଉଳ ରୁ ପ୍ରାୟ ଦେଢେ ମାଇଲ ଦୂରରେ ଗୁଣ୍ଡିଚା ମଣ୍ଡପ ଅବସ୍ଥିତ ।ସେହି ମଣ୍ଡପ ନିକଟକୁ ରଥ ଗୁଡ଼ିକ ଯାତ୍ରା କରନ୍ତି ।ଯତ୍ରବିଧିରେ ଗୁଣ୍ଡିଚା ମନ୍ଦିରକୁ ନିଆଯାଏ । ଦିଅଁ ମାନେ ସେଠାରେ ନଅ ଦିନ ଯାକ ଅବସ୍ଥାନ କରନ୍ତି।

ବାହୁଡ଼ା ଯାତ୍ରା ଏହି ପର୍ବର ଏକ ପ୍ରଧାନ ଅଂଶ ।ବାହୁଡା଼ ଦିନ ଜଗନ୍ନାଥ , ବଳଭଦ୍ର ଓ ସୁଭଦ୍ରା ନିଜ ନିଜ ରଥରେ ବସି ବଡଦେଉଳକୁ ଫେରିଆସନ୍ତି ।

ସେହି ଦିନଟିକୁ ' ବାହୁଡା଼ ଦଶମୀ ' ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।ସେଦିନ ମଧ୍ୟ ଅସଂଖ୍ୟ ଯାତ୍ରୀ ରଥ ଗୁଡ଼ିକ ଟାଣି ଟାଣି ବଡ ଦେଉଳ ଆଡ଼କୁ ଗତି କରନ୍ତି । ଝାଞ,ମୃଦଙ୍ଗ ଓ କରତାଳି ଧ୍ବନିରେ ବଡ଼ ଦାଣ୍ଡ ପ୍ରକମ୍ପିତ ହୁଏ । କ୍ରମେ ବଡ ଦେଉଳର ସିଂହ ଦ୍ଵାର ପାଖରେ ରଥ ଗୁଡ଼ିକ ଉପସ୍ଥିତ ହୁଅନ୍ତି ।

ପରବର୍ତ୍ତୀ ଦିବସରେ ରଥ ଉପରେ ତିନି ଦିଅଁ ଙ୍କର ସୁନାବେଶ ହୁଏ । ଜଗନ୍ନାଥ ସୁନାବେଶ ଦେଖିବା ପାଇଁ ଭାରତର ନାନା ସ୍ଥାନରୁ ଅସଂଖ୍ୟ ଯାତ୍ରୀ ଆସି ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ରରେ ରୁଣ୍ଡ ହୋଇଥାନ୍ତି ।ରଥଯାତ୍ରା ପରେ ପରେ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ସୁନାବେଶ ଦେଖି ଭକ୍ତ ଦର୍ଶକ ଗଣ ନିଜ ନିଜ ଜୀବନ କୁ ସାର୍ଥକ ମନେ କରନ୍ତି ।ଏହି ପରି ଭାବେ ରଥ ଯାତ୍ରାର ପରି ସମାପ୍ତି ଘଟେ ।ଏହା ପରେ ଦିଅଁ ମାନଙ୍କୁ ପହଣ୍ଡି ବିଜେ କରାଇ ବଡ ଦେଉଳକୁ ନିଆଯାଏ ।

ବଡ଼ ଠାକୁର , ବଡ ଦେଉଳ ,ବଡ ଦାଣ୍ଡକୁ କୋଳରେ ଧାରଣ କରିଥିବା ପୁରୀ ନଗରୀରେ ରଥ ଯାତ୍ରା ହେଉଛି ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଗୋଟିଏ ବଡ ପର୍ବ ।ଏହି ମହାନ ପର୍ବ ସମଗ୍ର ହିନ୍ଦୁ ଜଗତକୁ ପ୍ରଭାବିତ

କରିପାରୁଥିବାରୁ ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ଆଜି ଗର୍ବିତ ।

ରଥ ଯାତ୍ରା ଓ ତାର ପ୍ରାଚୀନତା

ରଥ ଯାତ୍ରା