କଳା କୌଶଳରେ ନିପୁଣ ପ୍ରାଚୀନ କୋଶଳ ଭୂ-ଖଣ୍ଡର କିଛି ଅଂଶ ଓ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ କଳାର କ୍ଷେତ୍ର ଉତ୍କଳର ସଂଯୋଗରେ ସଂପ୍ରତି ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠିତ । ଓଡ଼ିଶାର କାରୁକାର୍ଯ୍ୟ, ସେ ରୂପା ତାର କଷି କାମ ହେଉ, ପିପିଲି ଚାନ୍ଦୁଆ ହେଉ ଅଥବା ସମ୍ବଲପୁରୀ ଶାଢ଼ୀ କପଡ଼ା ହେଉ ସର୍ବୋପରି ବ୍ଲାକ୍ ପାଗୋଡ଼ା କୋଣାର୍କ, ବକ୍ର ହୁମା ମନ୍ଦିର ପରି ନାନା ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଶିଳ୍ପକଳା ଓଡ଼ିଶାକୁ ବିଶ୍ଵ ବିଦିତ କରାଇ ପାରିଛି ।

ସମ୍ବଲପୁରୀ ସୂତା ଶାଢ଼ୀ ଓ ପାଟ ଶାଢ଼ୀର ଦୁଇଟି ପ୍ରସିଦ୍ଧ କଳା ହେଉଛି ବାନ୍ଧ ଓ ବୋମକେଇ । ସୂତା ଓ ପାଟରେ ଉପଲବ୍ଧ ଏ ଶାଢ଼ୀ ଦେଶ ବିଦେଶରେ ଅନେକ ଚାହିଦା ଲାଭ କରିଛି । ସଂପ୍ରତି ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଶାର ତନ୍ତୀମାନଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଏହା ପ୍ରସ୍ତୁତ ବୋଲି ଜନାଦୃତି ଲାଭ କରିଛି । ତନ୍ତୀ ସଂପ୍ରଦାୟର ଲୋକଙ୍କୁ ଏ ଅଂଚଳର ଭୂଲିଆ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ଏ ସଂପ୍ରଦାୟର ଏଭଳି ନାମକରଣର ପୃଷ୍ଠପଟରେ ରହିଥିବା ଐତିହାସିକ ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ ଚୌହାନ ବଂଶର ଜନୈକ ରାଜା ତାଙ୍କ ରାଜୁତି କାଳରେ ବର୍ତ୍ତମାନର ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶରୁ କେତେ ଜଣ ପେଷାଦାର ବୁଣାକାରଙ୍କୁ ନିଜ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଆଣିବା ପାଇଁ ଆଦେଶ ଦେଲେ । ଯେଉଁ ବାଟରେ ସେମାନଙ୍କୁ ଆସିବାର ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦିଆ ଯାଇଥିଲା ସେ ବାଟ ସେମାନେ ଭୂଲି ଯାଇ ଥିବାରୁ ସେମାନଙ୍କୁ 'ଭୂଲିଆ' ଭାବେ ପରିଚୟ ମିଳିଲା । ଏ ବୁଣାକାର ଭୂଲିଆ ମାନଙ୍କ ଆଗମନ ପୂର୍ବରୁ ଏ ଅଞ୍ଚଳର ଆଦିମ ଅଧିବାସୀ କୁଲି ଓ କନ୍ଧ ଗୋଷ୍ଠୀ ଲୁଗା ବୁଣିବାର ବୃତ୍ତିରେ ନିଯୋଗ ଥିଲେ । ତତ୍‌କାଳୀନ ସମୟରେ ଏହି ବୁଣାକାରମାନେ ନାନା ପ୍ରକାର ଫୁଲ, ହାତୀ , ଘୋଡ଼ା ତଥା ନାଗ ବନ୍ଧି ଧଡ଼ିର ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ । ଯାହାର ଏକ ବିକଶିତ ରୂପ ହେଉଛି ବାନ୍ଧ କଳା । ଛାପ ଶାଢ଼ୀରେ ଏ ସମସ୍ତ କେବଳ ରଙ୍ଗ ଦେଇ ଛପା ଯାଉଥିବା ବେଳେ ବାନ୍ଧ ଶାଢ଼ୀରେ ଫୁଲ, ହାତୀ , ଘୋଡ଼ା ଓ ଜ଼୍ଯାମିତିକ ଆକୃତିର ନକ୍ସା ଅନୁସାରେ ସୂତା ବାନ୍ଧି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ । ତେଣୁ କରି ମଧ୍ୟ ଏହି ଶୈଳୀକୁ ବାନ୍ଧ କଳା କୁହାଯାଏ । English 'Tie' and 'Dye' କୁ 'ବାନ୍ଧ କଳା' କୁହାଯାଏ । 'Tie' ର ଅର୍ଥ 'ବାନ୍ଧିବା' ଓ 'Dye'ର ଅର୍ଥ 'ରଙ୍ଗ କରିବା' ।

ଦକ୍ଷିଣ ଓଡିଶାର ଗଞ୍ଜାମ ଜିଲ୍ଲାରେ 'ବୋମକେଇ' ନାମକ ସ୍ଥାନରୁ ଯେଉଁ ଶୈଳୀ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇ ସଂପ୍ରସାରିତ ହେଲା ତାହାକୁ 'ବୋମକେଇ' ନାମରେ ପରିଚୟ ମିଳିଛି । 'ବୋମକେଇ' ମଧ୍ୟ ଏକ ପ୍ରକାର ବାନ୍ଧ ଶାଢ଼ୀ । ମାତ୍ର ଏହାର ଧଡ଼ି କାମ ଏହାକୁ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ପରିଚୟ ପ୍ରଦାନ କରିଛି ।

ଉପରୋକ୍ତ ଘଟଣା କ୍ରମ ଓ ପରିଚୟକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କଲେ ଆମେ ଏହି ନିର୍ଯାସରେ ଉପନୀତ ହେବା ଯେ ମୂଳ ଅଷ୍ଟ୍ରିକ୍ ଓ ଦ୍ରାବିଡ଼ ସଭ୍ୟତାକୁ ଭିତ୍ତି କରି ଗଢ଼ି ଉଠିଥିବା ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତି ଯେମିତି ଆର୍ଯ୍ୟ ସଂସ୍କୃତି ଭାବେ ବର୍ଣ୍ଣିତ । ଠିକ୍ ସେହିପରି ସମୟାନୁକ୍ରମେ ବାନ୍ଧ ଓ ବୋମକେଇ କଳା ଭାବେ ରୂପାନ୍ତରିତ ହୋଇ ସଂପ୍ରତି ମହିଳାମାନଙ୍କର ଆକର୍ଷଣର କେନ୍ଦ୍ର ପାଲଟିଥିବା ଏହି ପ୍ରକାର ର ଶାଢ଼ୀ ଏ ଅଞ୍ଚଳର ଭୂଲିଆ ମାନଙ୍କୁ ଗୌରବ ମଣ୍ଡିତ କରିଛି।

ଡକ୍ଟର ଶ୍ରୀମତୀ ସଙ୍ଗୀତା ନାଏକ (ପୁରୋହିତ)

ଓଡ଼ିଶା ରାଜ୍ୟ ମୁକ୍ତ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ, ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ, ସମ୍ବଲପୁର

ବିଭାଗୀୟ ମୁଖ୍ୟ (ଓଡ଼ିଆ)

କୁଲିତାପଡ଼ା,ମୋଦିପଡ଼ା

ସମ୍ବଲପୁର

ପିନ୍ କୋଡ଼-୭୬୮୦୦୨

ଯୋଗାଯୋଗ -୭୯୭୮୮୬୪୬୧୨

ଡକ୍ଟର ଶ୍ରୀମତୀ ସଙ୍ଗୀତା ନାଏକ (ପୁରୋହିତ)

{ ସମ୍ୱଲପୁରୀ ବାନ୍ଧ ଓ ବୋମକେଇ ଶାଢ଼ୀ }

ଡକ୍ଟର ଶ୍ରୀମତୀ ସଙ୍ଗୀତା ନାଏକ (ପୁରୋହିତ)