ଆଜି ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରରେ ରାଜେନ୍ଦ୍ରାଭିଷେକ ନୀତି -

ଆଜି ସନ୍ଧ୍ୟାଧୂପ ନୀତି ବଢ଼ିଲା ପରେ ଶ୍ରୀ ମଦନମୋହନ ଆଜ୍ଞା ମାଳ ପାଇ ଭୋଗ ବାଟ ଗଣେଶଙ୍କ ଠାରେ ପଡିଥିବା ଖଟ ଉପରେ ବିଜେ ହେବେ । ଏହାପରେ ଭିତର ଶୋଧ ଜୟ ବିଜୟ ଦ୍ୱାର ବାନ୍ଦ ହୋଇ ଜଗମୋହନ କୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅନ୍ଧାର କରାଦିଆ ଯିବ। ଏହି ସମୟରେ ଗର୍ଭଗୃହ ରେ ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କ ଆଲଟ ସେବା ହୋଇଥାଏ। ଏଥି ଉତ୍ତରା ରୁ ଜଣେ ଡଗର ଆସି ମଦନମୋହନ ଙ୍କ ନିକଟରେ ରୁକ୍ମିଣୀ ଙ୍କ ବିବାହ ପ୍ରସ୍ତାବ ଜଣାଇବେ ଓ ସ୍ୱୟଂ ପ୍ରଭୁ ରାଜେନ୍ଦ୍ରଭିଷେକ ହେବା ନିମନ୍ତେ କହିବେ। ଶ୍ରୀ ମଦନମୋହନ ମହାଜନମାନଙ୍କ ହସ୍ତରେ ବିଜେ ପୂର୍ବକ ବଟ ମୂଳ ଥିବା ଏକ ସୁସଜିତ ରଥରେ ଆରୋହଣ କରିଥାନ୍ତି। ଘଣ୍ଟ , ଛତା , କାହାଳି ବାଜି ବିମାନବଡୁମାନେ ଉକ୍ତ ରଥକୁ ବଡ଼ ଦେଉଳର ବେଢା଼ ପରିକ୍ରମା କରି ପୁନଶ୍ଚ ବଟ ମୂଳେ ରଖିଥାନ୍ତି। ଏହି ସମୟରେ ପାଳିଆ ଖୁଣ୍ଟିଆ , ଗରାବଡୁ ସେବକ ଉପସ୍ଥିତ ରହିଥାନ୍ତି।

ଜନୈକ ସେବକ କୁତ କୌତୁକ ଋଷି ଭାବେ ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ଦଣ୍ଡ ପ୍ରଣାମ ଜଣାଇ ମାଳି ଦେଇଥିବା ଶୁକ୍ଳ ଫୁଲ ପାଳିଆ ଖୁଣ୍ଟିଆ ଙ୍କ ଠୁ ନେଇ ଆଞ୍ଜୁଳି କରି ବିଜେ ରାସ୍ତାରେ ପକାଇବା ସହିତ ଶ୍ରୀ ମଦନମୋହନ ଙ୍କୁ ଥରକୁ ଥର ଦଣ୍ଡ ପ୍ରଣାମ କରି ତାହାଙ୍କୁ ଦକ୍ଷିଣୀ ଘର କୁ ନେବେ । ଏଠାରେ ଖଟ ଉପରେ ବିଜେ ହେବା ପରେ ଶ୍ରୀ ମଦନମୋହନ ଙ୍କୁ ପଞ୍ଚାମୃତ ରେ ସ୍ନାନ କରାଯାଇ ଥାଏ। ତତ୍ପରେ ଫୁଲ , ଚନ୍ଦନ ଲାଗି ହୋଇ ବେଶ ବଢିଥାଏ ଓ ଶୀତଳ ଭୋଗରେ ଖିରି , ଅମାଲୁ ଭୋଗ ହୋଇ ବନ୍ଦାପନା ବଢିବା ପରେ ଦକ୍ଷିଣୀ ଘରସ୍ଥ ସ୍ବ ଆସ୍ଥାନ କୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିଥାନ୍ତି।

ଅଭିଷେକ ସମୟରେ ଛତି ଟେକା ଯାଇଥାଏ। ଘଣ୍ଟା , କାହାଳୀ , ମହୁରୀ ବାଜୁଥାଏ। ଅଭିଷେକ ବଢିବା ପରେ ଭିତରେ ପଣା ଭୋଗ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ନୀତି ହୋଇଥାଏ।

ଆଜି ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ଶୁକ୍ଳ ଦଶମୀରେ ରାଜରାଜେଶ୍ୱର ଭାବରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କର ଅଭିଷେକ

*ବ୍ରହ୍ମୋବାଚ* :-

ତିଥୌ ଦଶମ୍ୟାଂ ଶୁକ୍ଳାୟାଂ ସାୟଂ ପୂଜାସମାପନେ।

ଜଗଦୀଶାନ୍ତିକଂ ନୀତ୍ୱା ପ୍ରତ୍ୟର୍ଚ୍ଚାଂ କୃଷ୍ଣସଂଜ୍ଞକାମ୍।। ୧।।

ବ୍ରହ୍ମା କହିଲେ -ଶୁକ୍ଳ ଦଶମୀରେ ସାୟଂକାଳୀନ ପୂଜା ସମାପ୍ତିପରେ କୃଷ୍ଣନାମକ ଚଳନ୍ତୀପ୍ରତିମାଙ୍କୁ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ନିକଟକୁ ନେବ।

ନମସ୍ତେ ଦେବଦେବେଶ ନିର୍ଗୁଣସ୍ତ୍ୱଂ ପରଂ ପୁମାନ୍।

ସଗୁଣଂ ତ୍ୱାଂ ପରଂବ୍ରହ୍ମ ଭାବୟାମି କୃପା ନିଧେ।। ୨।।

ହେ ଦେବଦେବେଶ ! ତୁମ୍ଭଙ୍କୁ ନମସ୍କାର । ହେ ପରମପୁରୁଷ ! ତୁମ୍ଭେ ନିର୍ଗୁଣ ଅଟ। ହେ ପରଂବ୍ରହ୍ମ ! ହେ କୃପାନିଧି ! ମୁଁ ତୁମ୍ଭଙ୍କୁ ସଗୁଣ ଭାବରେ ଭାବନା କରୁଅଛି ।

ରାଜରାଜେନ୍ଦ୍ର ସଂଖ୍ୟାତାଭିଷେକାୟ ମହାପ୍ରଭୋ।

କୃଷ୍ଣମାଜ୍ଞାପୟ କ୍ଷିପ୍ରମପରାଧାନ୍ କ୍ଷମସ୍ୱ ମେ।। ୩।।

ହେ ରାଜରାଜେନ୍ଦ୍ର ! ହେ ମହାପ୍ରଭୁ ! ଅଭିଷେକ ନିମନ୍ତେ କୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ଆଜ୍ଞା ଦିଅନ୍ତୁ। ହେ ପ୍ରଭୁ ! ମୋର ଅପରାଧକୁ ଶୀଘ୍ର କ୍ଷମା ଦିଅନ୍ତୁ।

ଇତ୍ୟୁକ୍ତ୍ୟା ଦେବଦେବାଙ୍ଗାନ୍ମାଲ୍ୟଂ କୃଷ୍ଣଗଳେ ନ୍ୟସେତ୍।

ଛତ୍ରଚାମରଘଣ୍ଟାଦି ସ୍ଫୁରଦୁତ୍ସବସଂଯୁତମ୍।। ୪।।

କୃଷ୍ଣଂ ପୁନଃ ସମାନୀୟ କୁତ୍ରଚିଦ୍ଽବାସୟେତ୍ପଦେ।

ଦକ୍ଷିଣାଶାଂ ଜବତୟା ତତୋ ଦୂତଃ ସମାଗତଃ।। ୫।।

ଏହା ନିବେଦନ କରି ଦେବଦେବ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ଶ୍ରୀଅଙ୍ଗରୁ ଆଜ୍ଞାମାଳ ଆଣି କୃଷ୍ଣଙ୍କ ଗଳାରେ ପିନ୍ଧାଇବ। ଛତ୍ର, ଚାମର, ଘଣ୍ଟାଦି ବାଦନ କରି ଉତ୍ତୁଙ୍ଗ ଉତ୍ସବ ଗହଣରେ ପୁଣି ଆଣି କୌଣସି ଏକ ସ୍ଥାନରେ ବସାଇବ। ଏତିକିବେଳେ ଦକ୍ଷିଣିଦିଗରୁ କୌଣସି ଏକ ଦୂତ ଆସି ବାର୍ତ୍ତା ଜଣାଇବେ।

ବିଦର୍ଭଦେଶେ ଦେବେଶ ନାନାନୃପଗଣାଞ୍ଚିତେ।

ରୁକ୍ମିଣ୍ୟା ରୂପବତ୍ୟାଶ୍ଚ ଜାୟତେ ତୁ ସ୍ୱୟମ୍ବରଃ।। ୬।।

ହେ ଦେବେଶ ! ନାନା ରାଜନ୍ୟମଣ୍ଡଳୀଙ୍କ ସମାବେଶରେ ବିଦର୍ଭରାଜ୍ୟରେ ଅପରୂପ ସୁନ୍ଦରୀ ରୁକ୍ମିଣୀଙ୍କର ସ୍ୱୟମ୍ବର ହେଉଅଛି।

ଦୂତୋଽସାବବଦଚ୍ଚିତ୍ତେ ଚିନ୍ତୟେଦତିଭକ୍ତିତଃ।

ତତଃ ସୋଽପ୍ୟର୍ଚ୍ଚକୋ ଭୂପ ତଂ ଦୂତମିତି ସଂବଦେତ୍।। ୭।।

ଏହା ଦୂତ ଜଣାଇ କହିଲା ବୋଲି ଭକ୍ତି ସହକାରେ ହୃଦୟରେ ଚିନ୍ତା କରିବ। ହେ ରାଜା ! ତାହାପରେ ସେ ଅର୍ଚ୍ଚକ ସେ ଦୂତକୁ କହିବେ।

ଦୂତାକର୍ଣ୍ଣୟ କୃଷ୍ଣସ୍ୟ ଯଥାଜ୍ଞାଜନି ସାଂପ୍ରତମ୍।

ଏଷା ଚ ମତ୍ପ୍ରିୟା ଲକ୍ଷ୍ମୀଃ ସର୍ବଦା ମଦ୍ଧୃଦି ସ୍ଥିତା।। ୮।।

ହେ ଦୂତ ! କୃଷ୍ଣଙ୍କର ଯାହା ଆଜ୍ଞା ହେଲା ତାହା ମୁଁ କହୁଅଛି ଶୁଣ। ଏ ହେଉଛନ୍ତି ମୋର ପ୍ରିୟତମା ଲକ୍ଷ୍ମୀ। ସେ ମୋ ହୃଦୟରେ ସର୍ବଦା ଅବସ୍ଥାନ କରିଅଛନ୍ତି।

ଅହଂ ଦେବୋ ଯଥାଜାତସ୍ତଥା ଦେବୀତି ସା ଭବେତ୍।

ମାନୁଷେ ମାନୁଷୀ ସା ସ୍ୟାଦ୍ରାମେ ସୀତା ବଭୂବ ସା।। ୯।।

ମୁଁ ଯେତେବେଳେ ଦେବତା ହୋଇ ଜାତ ହୁଏ, ସେତେବେଳେ ସେ ଦେବୀ ହୋଇ ଜାତ ହୁଅନ୍ତି। ମୁଁ ମାନୁଷ ବିଗ୍ରହ ଧାରଣ କଲେ ସେ ମାନୁଷୀ ହୁଅନ୍ତି ଯେପରି ମୁଁ "ରାମ" ହୋଇଥିବା ବେଳେ ସେ ସୀତା ହୋଇଥିଲେ।

ଇଦାନୀଂ କୃଷ୍ଣରୂପସ୍ୟ ପ୍ରତିଦ୍ୱାରକ୍ଷିତୌ ମମ।

ଜାତା ସ୍ତ୍ରୀ ରୁକ୍ମିଣୀ ନାମ୍ନୀ ସା ସଂପ୍ରତି ନିବୋଧତ।। ୧୦।।

ବର୍ତ୍ତମାନ ମୁଁ କୃଷ୍ଣରୂପରେ ଦ୍ୱାରକା ପୁରୀରେ ଅଛି। ସେ ବର୍ତ୍ତମାନ ମୋର ପତ୍ନୀ ଭାବରେ ରୁକ୍ମୀଣୀ ନାମ ଧାରଣ କରି ଜନ୍ମ ହୋଇଛନ୍ତି। ଏହା ତୁମ୍ଭେ ଜାଣ।

ତସ୍ୟାଶ୍ଚ କେନ ବା କାର୍ଯ୍ୟଃ ସ୍ୱୟମ୍ବରମହୋତ୍ସବଃ।

ଅଜ୍ଞଃ ସ ଭୀଷ୍ମଭୂପାଳୋ ମାଂ ନ ଜାନାତି ଚାବ୍ୟୟମ୍।। ୧୧।।

ତାଙ୍କର ବା କିଏ କାହା ସହିତ ସ୍ୱୟମ୍ବର କରିବ ? ସେ ରାଜା ଭୀଷ୍ମକ ମୂର୍ଖଟାଏ। ମୁଁ ଅବ୍ୟୟ ପରମାତ୍ମା ବୋଲି ସେ ଜାଣି ପାରୁନାହିଁ।

ତତଃ ସର୍ବାଂଶ୍ଚ ଭୂପାଳାନଭିଭୂୟ ପରାକ୍ରମୈଃ।

ଆନୀୟ ରୁକ୍ମିଣୀଂ ତାଂ ତୁ ଗୃହ୍ୟୋକ୍ତବିଧିନା ରମାମ୍।। ୧୨।।

ତେଣୁ ସମସ୍ତ ରାଜା ମହାରାଜାମାନଙ୍କୁ ନିଜ ପରାକ୍ରମରେ ଅଭିଭୂତ କରି ଋକ୍ମିଣୀ ରୂପୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କୁ ଆଣି ଗୃହ୍ୟକର୍ମକାଣ୍ଡ ଶାସ୍ତ୍ରର ବିଧି ଅନୁସାରେ ମୁଁ ଗ୍ରହଣ କରିବି।

ଗ୍ରହୀଷ୍ୟାମି ପୁନର୍ଦୂତଂ କୃଷ୍ଣାଜ୍ଞାମିତି ତଂ ବଦେତ୍।

ଇତ୍ୟୁକ୍ତ୍ୱା ପୂଜକୋ ଭୂପ ନନ୍ଦିଘୋଷରଥଂ ପରମ୍।। ୧୩।।

ସୁଚାରୁସୈବ୍ୟସୁଗ୍ରୀବମେଘପୁଷ୍ପବଳାହକୈଃ।

ହୟୈର୍ଯୁତଂ ଶସ୍ତ୍ରଯୁତଂ ବୀରବାଦ୍ୟନିନାଦିତମ୍।। ୧୪।।

ଆନୟେତ୍ କ୍ଷିପ୍ରମିତି ତଂ ଦାରୁକଂ ପ୍ରତି ସଂବଦେତ୍।

ତାଦୃଗ୍ରଥେ ବାସୟିତ୍ୱା ପ୍ରାସାଦଂ ଭ୍ରାମୟେତ୍ତତଃ।। ୧୫।।

ଏହା କୃଷ୍ଣଙ୍କର ଆଜ୍ଞାବୋଲି ତାକୁ କହିବେ। ହେ ରାଜା ! ପୂଜକଃ ଏହା କହି ଖୁବ୍ ଉଦ୍ଦାମ ଢଙ୍ଗରେ ମୁଣ୍ଡ ଟେକିଥିବା ମେଘୁଆ ରଙ୍ଗର ସୁନ୍ଦର ଅଶ୍ୱମାନ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିବା ନନ୍ଦିଘୋଷ ରଥକୁ ନାନା ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ରରେ ସୁସଜ୍ଜିତ କରି ବୀରବାଦ୍ୟ ବଜାଇ ଶୀଘ୍ର ଆଣିବା ଆଣିବା ପାଇଁ ଦାରୁକ ନାମକ ସାରଥିଙ୍କୁ ସଂବାଦ ଦେବେ ।ତାହାପରେ ସେହି ରଥରେ ଋକ୍ମିଣୀଙ୍କ ସହ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ବସାଇ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ପ୍ରାସାଦ ଭ୍ରମଣ କରାଇବ।

ବିଜିତାଃ ସର୍ବଭୂପାଳାଃ ବିକ୍ରମୈରିତି ଚିନ୍ତୟେତ୍।

ରାଜରାଜେନ୍ଦ୍ରଭାବେନ ତ୍ୱଭିଷେକଂ ସମାଚରେତ୍।। ୧୬।।

ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ବଳ ବିକ୍ରମରେ ଉପସ୍ଥିତ ସମସ୍ତ ରାଜା ମହାରାଜାମାନେ ପରାଜିତ ହେଲେ ବୋଲି ମନରେ ଚିନ୍ତା କରିବ। ତାହାପରେ ରାଜାଧିରାଜ ଭାବରେ ଅଭିଷେକ କରାଇବ।

ପଞ୍ଚାମୃତେନ ସଂସ୍ନାପ୍ୟ ପୂଜୟେଚ୍ଚନ୍ଦନାଦିନା।

ତତୋ ବନ୍ଦାପନାଂ କୃତ୍ୱା ସ୍ୱପଦେ ବିନିବେଶୟେତ୍।। ୧୭।।

ପଞ୍ଚାମୃତରେ ସ୍ନାନ କରାଇ ଚନ୍ଦନଲାଗି କରି ପୂଜା କରିବ। ତାହାପରେ ବନ୍ଦାପନା କରି ନିଜ ନିଜ ସ୍ଥାନରେ ବିଗ୍ରହମାନଙ୍କୁ ବିଜେ କରାଇବ।

ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରରେ ରାଜେନ୍ଦ୍ରାଭିଷେକ ନୀତି

ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ଶୁକ୍ଳ ଦଶମୀ ଦିନ ରାଜେନ୍ଦ୍ରଭିଷେକ ନୀତି ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ।